WZW typu A w ciąży jest ostrym cyklicznym zakażeniem wirusowym z kałowo-doustną transmisją patogenu, charakteryzującą się zaburzeniami czynności wątroby. Podczas ciąży kobiety są bardziej narażone na infekcje wirusowe, w tym wirusowe zapalenie wątroby typu A. Jak można zarazić się WZW typu A w ciąży i jaki ma to wpływ na jej przebieg, to pytania które zadaje wiele ciężarnych kobiet.
Wirusowe zapalenie wątroby WZW typu A w ciąży
Według niektórych doniesień kobiety w ciąży są pięciokrotnie bardziej narażone na zakażenie różnymi chorobami zakaźnymi niż kobiety niebędące w ciąży. Jest to spowodowane, po pierwsze, ogólnym spadkiem odporności, co jest warunkiem koniecznym do noszenia płodu. Po drugie, w przypadku wirusowego zapalenia wątroby choroba może przebiegać w cięższej postaci, ponieważ organizm kobiety w ciąży (w tym jej wątroby) doświadcza już zwiększonego obciążenia.
Ostre WZW typu A w ciąży jest chorobą, której podstawowym symptomem jest żółtaczka, to znaczy: żółte barwienie skóry i błon śluzowych. Jest to związane ze wzrostem bilirubiny. Wspólną cechą tej grupy chorób jest także rozwój zmian zapalnych komórek wątroby tzw. hepatocytów, co prowadzi do nieprawidłowej funkcji wątroby o różnym nasileniu.
W medycynie opisano kilka rodzajów WZW a mianowicie: typu A, B, C, D i E (HHV). Różnią się: mechanizmy transmisji i rozwoju procesu zapalnego w wątrobie; objawy; zdolność do przejścia w stan przewlekły i, co jest szczególnie ważne dla ginekologów położników, stopień niekorzystnego wpływu na ciążę, poród i stan dziecka.
WZW typu A w ciąży – przyczyny zakażenia
Źródłem zakażenia WZW typu A jest kontakt z zakażoną osobą tym typem wirusowego zapalenia wątroby. Człowiek zainfekowany zaraża innych pod koniec okresu inkubacji a także w okresie, gdy sam jeszcze nie ma pojęcia o zachorowaniu.
Typowe drogi transmisji są kałowo-doustne, (ponieważ stężenie wirusa jest najwyższe w kale człowieka), wodzie, żywności i domowych przedmiotach wspólnego użytku. Infekcja następuje przez dotykanie przedmiotów zanieczyszczonych cząstkami wirusów takich jak: naczynia, uchwyty sztućców i spożycie pokarmu lub wody, zawierającej wirusa zapalenia wątroby typu A.
WZW typu A w ciąży lekarze nazwali chorobą brudnych rąk. Jest to związane z niezachowaniem odpowiedniej higieny, np. w przypadku zaniechania mycia rąk zawsze, gdy występuje taka potrzeba, spożywanie niegotowanego mleko oraz wody, nie przestrzeganie czyszczenia i mycia pod bieżącą wodą owoców i warzyw.
WZW typu A w ciąży – objawy
Wirusowe zapalenie wątroby typu A można podzielić na następujące etapy:
- Inkubacja (liczona od czasu zakażenia do momentu pojawienia się symptomów od 2-6 tygodni)
- Zwiastuny choroby
- Wystąpienie żółtaczki
- Etap zdrowienia.
Okres bezżółtaczkowego wirusowego zapalenia wątroby typu A trwa od 5 do 7 dni. W tym czasie ciężarna kobieta może odczuwać:
- Osłabienie organizmu
- Dolegliwości bólowe: całego ciała, głowy, nadbrzusza
- Podwyższona temperatura ciała
- Uczucie swędzenia
- Mdłości, wymioty
- Brak łaknienia
- Biegunka.
Podczas WZW typu A w ciąży i pojawienia się objawów żółtaczki kobieta może odczuwać poprawę samopoczucia, jednak skóra i błony śluzowe ust i oczu nabierają koloru żółtego.
WZW typu A w ciąży – badania medyczne
Wirus zapalenia wątroby typu A w ciąży jest najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia wątroby, ale możliwe niepożądane skutki zakażenia, które wystąpiły podczas ciąży, nie są dobrze znane. Naukowcy przeanalizowali bazę danych zawierającą informacje o około 80 000 ciąż z ponad 25 lat. Odkryto – 13 przypadków zapalenia wątroby typu A wykryto w drugim i trzecim trymestrze ciąży.
Powikłania obserwowano u 9 (69%) kobiet w ciąży. 4 Kobiety były zagrożone poronieniem, 2 miały przedwczesne przerwanie łożyska, 2 doznały przedwczesnego pęknięcia pęcherza owodniowego, a 1 ciężarna miała krwawienie z macicy. W 8 przypadkach powikłania spowodowały przedwczesny poród średnio 34 tygodnie (31-37 tygodni). W 12 przypadkach ciąża zakończyła się porodem pochwowym. Wystąpił 1 przypadek rozwoju zespołu niewydolności oddechowej noworodka, a podczas dwóch innych porodów odnotowano domieszkę smółki w płynie owodniowym. Zaobserwowano bezpośrednią korelację między okresem ciąży, w którym doszło do WZW typu A, a okresem urodzenia, co wskazuje na związek przyczynowy.
Średnia waga noworodków wynosiła około 1800 gram przy porodzie przedwczesnym i 3000 g w przypadku porodu terminowego. Surowicę analizowano pod kątem obecności RNA wirusa zapalenia wątroby typu A u 4 noworodków, we wszystkich przypadkach wynik był ujemny. Ogólnie rzecz biorąc, wyniki dla matki i dziecka były korzystne. Zatem wirusowe zapalenie wątroby typu A, przenoszone w czasie ciąży, zwiększa ryzyko powikłań ciąży i porodu przedwczesnego.
WZW typu A w ciąży – diagnostyka i leczenie
Badanie fizykalne
Obiektywnym badaniem głównych objawów jest żółtaczka widocznych błon śluzowych (wędzidełko, twardówka), skóra, niewielki lub umiarkowany wzrost i wrażliwość / tkliwość wątroby podczas badania dotykowego.
Badania laboratoryjne
- Wzrost aktywności enzymu wątrobowego ALT 10 lub więcej razy w porównaniu z normą
- Zakłócenie metabolizmu pigmentu charakteryzuje się pojawieniem się urobilinogenu i pigmentów żółciowych w moczu
- Zapalenie wątroby, występujące bez warstw bakteryjnych, charakteryzuje się leukopenią, neutropenią, względną i bezwzględną limfocytozą i monocytozą, prawidłowym OB.
- Rozpoznanie zapalenia wątroby typu A uważa się za potwierdzone, gdy IgM anty-HAV jest oznaczane w surowicy podczas wczesnego okresu i podczas wysokości piku. IgG anty-HAV zwykle wykrywa się już w okresie zdrowienia.
Większość pacjentów z wirusowym zapaleniem wątroby typu A, w tym kobiety w ciąży, nie potrzebuje aktywnej terapii lekowej. Podstawą leczenia chorych jest schemat oszczędzania i racjonalna dieta. Ważna jest objętość spożywanego płynu (najlepiej wody mineralnej niegazowanej) co najmniej 2-3 litry dziennie. Przez okres 6 miesięcy po wyzdrowieniu należy ograniczyć wysiłek fizyczny i wprowadzić delikatną dietę, z wyjątkiem pikantnych, tłustych potraw i alkoholu.
WZW typu A w ciąży – podsumowanie
Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu A z reguły nie ma wyraźnego wpływu na przebieg ciąży i porodu, jak również na rozwój płodu, w większości przypadków dziecko rodzi się zdrowe. Po urodzeniu i po tym, jak dziecko nie jest narażone na ryzyko infekcji, nie wymaga specjalnej profilaktyki. Jeśli z czasem choroba przypada na drugi i trzeci trymestr ciąży, wówczas z reguły towarzyszy jej postępujące pogorszenie ogólnego samopoczucia i kondycji ciężarnej kobiety. Ponieważ przebieg choroby może pogorszyć przebieg porodu, najlepiej jest odłożyć jego termin przed końcem żółtaczki.
