Celiakia, nazywana także glutenozależną chorobą trzewną, jest przewlekłą chorobą o podłożu autoimmunologicznym. Oznacza to, że układ odpornościowy osoby z celiakią rozpoznaje tkanki organizmu jako obce. W przypadku celiakii spożywanie glutenu powoduje uszkodzenie jelita cienkiego, a dokładniej prowadząc do zaniku występujących tam kosmków jelitowych. Nietolerancja dotyczy składowych białka, znajdującego się w zbożach, takich jak pszenica, jęczmień, żyto. Na celiakię choruje około 1-2% europejskiej populacji. Wzrost częstotliwości występowania jest związany z coraz lepszym poznaniem tej poważnej choroby o podłożu autoimmunologicznym. Sprawdź, jakie są objawy, przyczyny i dowiedz się, jak wygląda leczenie celiakii!
Jakie są objawy celiakii?
Klasyczna postać celiakii objawia się dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Są to między innymi:
- bóle brzucha,
- stolce tłuszczowe lub wodniste,
- biegunka o przewlekłym charakterze,
- wzdęcia,
- powiększenie obwodu brzucha przy zmniejszeniu masy ciała.
Symptomy w postaci nietypowej dotyczą natomiast objawów pozajelitowych. Są to między innymi:
- niedokrwistość,
- nawracające afty, opryszczki;
- niedobory witamin, mikro- i makroelementów,
- senność i chroniczne zmęczenie,
- osteoporoza,
- zaburzenia ruchomości stawów,
- zaburzenia o podłożu neurologicznym: migrena, drętwienia kończyn i zaburzenia czucia.
U 90% osób, choroba objawiła się symptomami pozajelitowymi. Z tego powodu bardzo często diagnoza następuje dopiero po serii badań i wizytach u wielu specjalistów.
Jakie są przyczyny celiakii?
Celiakia to choroba, na którą zapadają osoby o predyspozycjach genetycznych. Ryzyko jej wystąpienia wzrasta, gdy choruje na nią ktoś z krewnych pierwszego stopnia. Ponadto celiakia jest częściej diagnozowana u osób, które mają stwierdzone inne choroby autoimmunologiczne (np. tarczycy), a także cukrzycę typu 1. Celiakia dwukrotnie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn.
Diagnostyka i badania na celiakię
Klasyczna postać celiakii daje objawy łatwe do rozpoznania, jednakże są typowe dla wielu chorób i schorzeń. Mogą zatem być mylone z symptomami np. alergii pokarmowej, zespołu jelita drażliwego. Warto jednakże mieć na uwadze, że większość chorych przechodzi przez mniej charakterystyczne objawy pozajelitowe.
W diagnostyce celiakii niezbędne będą przede wszystkim badania krwi – przede wszystkim badanie serologiczne, pod kątem aktywności swoistych przeciwciał. Jeżeli wynik jest dodatni, kolejnym krokiem jest badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego oraz pobranie wycinków jelita cienkiego, celem potwierdzenia zaniku kosmków jelitowych. W niektórych przypadkach, by potwierdzić celiakię, wykonywane są także badania genetyczne.
Celiakia – leczenie
Nie ma skutecznego leku na celiakię – konieczne jest natomiast stosowanie do końca życia diety bezglutenowej, dzięki czemu wyeliminujemy objawy choroby. Polega ona na całkowitym wyeliminowaniu z diety produktów, które zawierają gluten. Profesjonalną pomoc w zakresie dietoterapii przy celiakii zapewnia Centrum Medyczne Szpital Medyk w Zimnej Wodzie.
Są to zboża takie jak: pszenica, żyto, jęczmień, pszenżyto. Osoby na diecie bezglutenowej mogą natomiast spożywać bez ograniczeń: kukurydzę, ryż, komosę ryżową, proso, sorgo, grykę, quinoa. Dopuszczalne jest spożywanie owsa, jednakże musi być to produkt certyfikowany – czyli sprawdzony pod kątem braku zanieczyszczenia innymi zbożami.
