Żylaki, a szczególnie żylaki nóg to dość powszechny problem. Charakterystyczne w przebiegu choroby są rozszerzone żyły o krętym przebiegu, które widać przez skórę i do tego pojawiają się inne objawy. W jaki sposób powstają żylaki? Czy można im zapobiegać?
Czym są żylaki?
Żylaki to wydłużenie oraz poszerzenie żył, co ma charakter trwały, w związku z tym mają one kręty przebieg. Są objawem przewlekłej choroby żylnej i najczęściej powstają na nogach. Gdy dochodzi do objęcia tym schorzeniem żył powierzchownych, to są one widoczne przez skórę i do tego tworzą dające się wyczuć uwypuklenia.
Wygląd żylaków zależy przeważnie od charakteru oraz głębokości zmian, a także od czasu trwania choroby. Żylaki mogą powstawać z małych, a także z większych żył i to właśnie od pochodzenia zależy w dużym stopniu ich wygląd.
Powstawanie i przyczyny żylaków
Żylaki bardzo często tworzą się w obszarze żył powierzchownych kończyn dolnych. To właśnie przez nie przepływa tylko 10% krwi, która jest odprowadzana z kończyn dolnych (pozostała krew płynie naczyniami głębokimi, a łączą się one z układem żył powierzchownych poprzez perforatory). Żylaki powstają najczęściej na nogach, co ma związek z tym, że przepchnięcie krwi ze stóp do serca wbrew grawitacji wymaga większej energii, natomiast mechanizmy tłoczni mięśniowej mają mniej wydolne działanie w stosunku do żył powierzchownych niż głębokich.
Powstawanie żylaków ma związek z siedzącym trybem życia. Siedzenie wiele godzin przy biurku albo praca, która wymaga stania przez wiele godzin w jednej pozycji, ma bardzo negatywny wpływ na naczynia żylne, które są poniżej poziomu serca. Jednak nie rozwijają się one u wszystkich osób.
Naukowcy są zdania, że dla powstawania żylaków ważne znaczenie mają uwarunkowania genetyczne. Niektóre osoby mają mniejszą ilość zastawek żylnych albo ściany ich naczyń są bardziej podatne na rozciąganie, a to z kolei powoduje poszerzanie się żył.
Nie bez znaczenia jest również mała aktywność fizyczna, branie długich i gorących kąpieli, a także częste wizyty w saunie oraz palenie papierosów.
Profilaktyka żylaków
Aby przeciwdziałać powstawaniu żylaków, warto przestrzegać następujących zasad:
- umiarkowana aktywność fizyczna – może to być dłuższy spacer, wizyta na basenie albo ćwiczenia wykonywane w domu. Jednak musi ona być regularna oraz niezbyt forsowna, gdyż podnoszenie dużych ciężarów również może powodować rozwój żylaków,
- prawidłowa waga ciała – sprzyja to lepszemu funkcjonowaniu układu naczyniowego,
- zdrowa i zbilansowana dieta – należy unikać pokarmów wysokoprzetworzonych, które zawierają duże ilości tłuszczu oraz soli, a dzięki temu w organizmie nie będzie kumulowała się woda i będzie można łatwiej stracić zbędne kilogramy,
- noszenie odpowiedniej odzieży – wygodne buty, a do tego noszenie odpowiednich skarpet pozwoli zachować lepsze krążenie krwi w kończynach dolnych,
- unikanie długich i gorących pryszniców – ciepło powoduje rozszerzanie naczyń krwionośnych.
Dzięki takiej profilaktyce poprawi się nie tylko stan naczyń żylnych, ale również ogólny stan zdrowia.
Leczenie żylaków
Żylaki są trudne do leczenia, gdyż mają tendencję do nawracania. Dzisiejsza medycyna oferuje leczenie za pomocą metod uciskowych, skleroterapii (jest to ostrzykiwanie żył specjalnym środkiem obliterującym w postaci płynu lub pianki), a także stosuje się metody chirurgiczne, leczenie wewnątrznaczyniowe i leczenie farmakologiczne.
Na żylaki można na przykład zastosować żel z heparyną. Jest to substancja, która ma działanie przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne i przeciwobrzękowe. Heparyna zapobiega krzepnięciu krwi w naczyniach krwionośnych. Poprzez oddziaływanie na mediatory stanu zapalnego przyczynia się do złagodzenia objawów, które dotyczą chorób żył powierzchownych, a jest to uczucie ciężkości oraz obrzęki nóg. Usprawnia również mikrokrążenie i hamuje proces krzepnięcia.
Referencje:
- J. Cebulski, Opieka pielęgniarska nad pacjentem z żylakami kończyn dolnych [w:] „Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia”, 2014, 3, s. 77-79.
- K. Zbigniew, K. Aniukiewicz, A. Krasińska, B. Krasińska, Ł. Dzieciuchowicz, Operacje żylaków – czy niosą za sobą ryzyko zakrzepicy żył głębokich? Porównanie laserowej obliteracji żyły odpiszczelowej i klasycznej safenektomii [w:] „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2017, 13(3), s. 317-326.
