W Polsce choroby układu krążenia stanowią główną przyczynę zgonów, a palenie tytoniu jest głównym czynnikiem ryzyka zachorowania. Mimo że z roku na rok w naszym kraju maleje liczba palaczy [1], co roku ponad 80 tysięcy mężczyzn i ponad 90 tysięcy kobiet umiera z powodu chorób spowodowanych przez ten nałóg. Palenie tytoniu jest związane z aż 33% zgonów u mężczyzn i 12% u kobiet. Narażenie na bierne palenie również jest szkodliwe i może przyczyniać się do występowania udarów i zawałów serca u osób niepalących. Jak palenie papierosów wpływa na serce i dlaczego warto rozważyć rzucenie palenia?
Palenie papierosów – co powoduje?
Palenie tytoniu jest uznawane za jeden z głównych czynników ryzyka chorób układu krążenia, w tym chorób naczyń wieńcowych, takich jak dusznica, zawał serca i nagła śmierć sercowa. Ponadto może ono przyczynić się do wystąpienia chorób naczyń obwodowych, takich jak miażdżyca, chromanie przestankowe, ostre i przewlekłe niedokrwienie kończyn oraz zapalenie tętnic. Palenie tytoniu może również wpłynąć na powstawanie i przyspieszoną progresję tętniaka aorty brzusznej oraz zwiększyć ryzyko udaru mózgu, w tym udaru niedokrwiennego i krwotocznego, krwawienia śródczaszkowego i podpajęczynówkowego. [2]
Jak działa nikotyna?
Palenie tytoniu powoduje wzrost stężenia hormonów stresu, w tym adrenaliny, co prowadzi do zwiększenia stężenia glukozy i przyspieszenia rytmu serca. Nikotyna także powoduje podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi, co utrudnia dostarczanie tlenu z powodu skurczu naczyń krwionośnych. Dodatkowo nikotyna zwiększa skłonność płytek krwi do sklejania się, co zwiększa ryzyko powstawania skrzeplin w naczyniach.
Dlaczego warto rzucić palenie?
Możliwość rzucenia palenia istnieje i jest osiągalna dla każdej osoby. W Stanach Zjednoczonych każdego roku udaje się porzucić nałóg palenia ponad milionowi osób, a liczba byłych palaczy przewyższa liczbę nadal palących. W Polsce również odsetek palaczy w ostatnich latach zmniejszył się z 50% do około 33%. Te statystyki nastrajają optymistycznie. Rzucenie palenia przyczynia się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia zawału serca i udaru mózgu już w pierwszym roku od zaniechania nałogu. Po pięciu latach ryzyko to będzie porównywalne z ryzykiem dotyczącym osób, które nigdy nie paliły tytoniu.
[1]WHO global report on trends in prevalence of tobacco smoking 2000–2025, second edition. Geneva: World Health Organization; 2
[2] Szczęch R., Narkiewicz K., Jak zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia? Via Medica, Gdańsk 2006: 38–40.
