Ból głowy to prawdopodobnie jeden z najobszerniejszych i najczęściej opisywany termin medyczny. Ból głowy może stanowić odrębną jednostkę chorobową lecz w wielu przypadkach jest objawem innych, często poważnych schorzeń. Aby rozpoznać przyczynę bólu głowy, a tym samym przeprowadzić odpowiednie leczenie, konieczne jest przeprowadzenie wyczerpującego wywiadu z pacjentem. Wtedy dopiero jest możliwość stwierdzenia, czy bólem z którym się spotykamy należy do grupy pierwotnych czy też z racji swojej powtarzalności do wtórnych. Ustalenie źródła bólu głowy to podstawa to często dopiero początek na drodze w leczeniu znacznie poważniejszej dolegliwości która być może objawia się w taki właśnie sposób.
Według klasyfikacji opublikowanej przez International Headache Society, bóle głowy występują z dwóch powodów: fizycznego (uraz głowy, przeziębienie, reakcja na wahania ciśnienia) lub emocjonalnego (stres, zmęczenie, brak snu, przepracowanie, lub hałas).
Pierwotne bóle głowy
Podstawowy ból głowy w większości przypadków spowodowany jest problemami z nadaktywnością struktur wrażliwych na ból w głowie. Aktywność chemiczna w mózgu, nerwów i naczyń krwionośnych głowy na zewnątrz czaszki, lub mięśnie głowy i szyi – lub jakiejś kombinacji tych czynników – może odgrywać rolę w bólach głowy podstawowych. Niektórzy ludzie mogą przenosić geny, przez które są oni bardziej narażeni na tego typu bóle głowy. Do najczęstszych, podstawowych bóli głowy zaliczamy:
– klasterowy ból głowy,
– migrena (z i bez aury)
– napięciowy ból głowy (znany w medycynie jako ból głowy typu napięciowego)
– Nerwoból nerwu autonomicznego cephalalgia (TAC),
Ponadto, istnieją inne formy bólu głowy, które są powszechnie uznawane za typy bólu głowy pierwotnego, ale są mniej powszechne. Te bóle głowy mają różne specyficzne objawy, takie jak niezwykły czas lub ból związany z daną działalnością. Mimo, że te bóle głowy są ogólnie uważane za podstawowe, każda z nich może być objawem choroby podstawowej. Te bóle głowy to:
– Przewlekłe codzienne bóle głowy
– od kaszlowy ból głowy
– ból głowy o podłożu seksualnym.
Niektóre pierwotne bóle głowy mogą być wywołane przez czynniki stylu życia, w tym:
– Alkohol, Niektóre produkty zawierające azotany, zmiany lub brak snu, niewłaściwa postawa (np.. w pracy za biurkiem), pomijanie posiłków, stres
Bóle wtórne
Wtórne bóle głowy w większości przypadków są objawem choroby, które mogą aktywować unerwienie wrażliwe na głowie. Wtórne bóle głowy, zwane też objawowymi, to dla wielu lekarzy, głownie neurologów bardzo poważny problem. Jednak, nie ze względu na trudność opanowania, ale dlatego, że w praktyce klinicznej ból głowy jest jednym z najczęstszych powodów wizyt u lekarza, których podłożem, jak obawa, czy aby uciążliwy ból głowy nie jest objawem poważnej choroby neurologicznej, zagrażającej zdrowiu, a nawet życiu. Wśród nich możemy wyróżnić następujące:
– bóle występujące w okresie przekwitania u kobiet,
– bóle związane z nadciśnieniem lub niedociśnieniem tętniczym,
– bóle wywołane odwodnieniem organizmu,
– bóle pourazowe oraz nerwobóle twarzy i głowy,
– bóle jako objaw stanów zapalnych w obrębie głowy,
– bóle związane z chorobami oczu,
– bóle związane z zaburzeniami psychicznymi.
Nawracające bóle głowy bardzo często są aktywowane przez ból występujący po zabiegach chirurgicznych w obrębie uszu lub zębów. Ponadto, ból zlokalizowany w okolicach głowy, pojawiający się wskutek przewlekłego procesu chorobowego lub urazu tkanek może spowodować nawrót wygaszonego zespołu migrenowego. W takich przypadkach, leczenie bólu głowy jest w znacznym stopniu nieskuteczne do momentu rozwiązania problemu podstawowego. Podstawowym zadaniem w leczeniu wtórnego bólu głowy jest więc skupienie się na rozpoznaniu oraz leczeniu choroby, która leży u jego podłoża.
Do najbardziej podstawowych form przeciwdziałania bólom głowy należą oczywiście leki przeciwbólowe możliwe do osiągnięcia bez recepty w każdej aptece czy sklepie. Migrena leczona jest najczęściej przy pomocy niesteroidowymi leków przeciwzapalnych natomiast klasterowy ból głowy leczy się inhalacjami tlenowymi lub zastrzykami przeciwbólowymi, a także lekami zawierającymi kofeinę. Są to działania mające na celu złagodzenie lub wyeliminowanie bóli głowy pierwotnych. Natomiast przy występowaniu wtórnego rodzaju bólu głowy, najważniejszym jest wyeliminowanie i wyleczenie przyczyny, choroby będącej źródłem bólu głowy. Niezbędne okazuje się zlecanie dodatkowych badań diagnostycznych. W większości przypadków jest to zdjęcie przeglądowe RTG kręgosłupa szyjnego ponieważ panuje złudne przeświadczenie, że to właśnie zmiany zwyrodnieniowe kręgów i krążków międzykręgowych są powszechną przyczyną bólu głowy. Podobnie sytuacja wygląda z drugim najczęściej zlecanym badaniem w diagnostyce uciążliwego bólu głowy jest badanie EEG. Pomimo jednak popularności tych metod wśród lekarzy badania te nie mają dużych wartości w diagnozowaniu i różnicowaniu bólu głowy. Szerokie zastosowanie znajduje i dobre efekty daje masaż leczniczy oraz odpowiednie ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne w wielu przypadkach pozwalające wyeliminować negatywne wzorce posturalne i oddechowe prowadzące do procesów wywołujących bóle głowy. Niezbędna w tym procesie okazuje się świadoma współpraca pacjenta.
