Jonoforeza jest zabiegiem, polegającym na bezpośrednim wprowadzeniu substancji aktywnych do głębiej położonych warstw skóry, przy pomocy sił pola elektrycznego (przy użyciu prądu stałego – galwanicznego). Jonoforeza jest w pełni bezpiecznym zabiegiem kosmetycznym stosowanym w leczeniu zmian naskórnych. Przeprowadzenie zabiegu związane jest z uczuciem lekkiego mrowienia, ponieważ w czasie jonoforezy używane jest natężenie prądu od 0,5 do 3 mA, do kosmetycznego natomiast od 0,1 do 1 mA. Czas trwania samego zabiegu oraz natężenie zastosowanego prądu mają wpływ na to, jak dużo substancji czynnej zostanie wprowadzone do skóry.
Czym jest jonoforeza?
Pierwsze informacje dotyczące wykorzystania elektryczności w celach leczniczych pochodzą już z czasów starożytnych. Elektrolecznictwo jest obszernym działem fizykoterapii, której początki sięgają XVIII wieku. Głównym założeniem fizjoterapii jest stwierdzenie, iż określony bodziec wywołuje w organizmie ściśle określoną reakcję. Stosownie do tego, dobierając rodzaj bodźca, można wywołać różnego rodzaju reakcje np. wydzielanie substancji biochemicznych które powodują określoną reakcję organizmu będącego pod wpływem bodźców cieplnych lub świetlnych. Organizm człowieka doskonale przewodzi prąd, ponieważ składa się z dużej ilości płynów, głównie wody i ale też cząsteczek o ładunkach elektrycznych (jony i elektrolity).
Głównym celem jontoforezy jest dostarczenie skórze jak największej ilości specjalnych substancji czynnych do głębiej położonych warstw skóry. Ilość tych substancji zależy od natężenia zastosowanego prądu, wielkości elektrod jak również długości zabiegu. Najczęściej stosowane są roztwory wodne takie jak preparaty w ampułkach, w których rozpuszczane są substancje czynne zdolne do procesu jonizacji. Aniony, będące aminowymi substancjami czynnymi są wprowadzane się do skóry przy pomocy katody. W takim przypadku, katoda pełni funkcję elektrody czynnej, natomiast anoda biernej. Zabieg jonoforezy, jest więc zabiegiem elektroleczniczym, w czasie którego wykorzystywane jest działanie prądu stałego, który wprowadzając leku do tkanek jonów oddziaływuje pozytywnie na organizm człowieka. Jony, które wprowadzane są do skóry, gromadzą się na granicy naskórka i skóry właściwej, stąd następnie za pomocą krwi zostają odprowadzone w głąb organizmu. Do zabiegu jonoforezy stosuje się związki, które ulegające szybkiej dysocjacji elektrolitycznej. Substancje te, wnikają na różną głębokość w organizm w zależności od stopnia ruchliwości jonów. Jony dużej wielkości są mało ruchliwe i wnikają raczej płytko (od 0,06 do 0,6 mm), natomiast jony o mniejsze są zdecydowanie bardziej ruchliwe i wnikają głębiej (ok. 2,4-5,4 mm).
Zastosowanie jonoforezy w kosmetyce.
Jonoforeza kosmetyczna to zwykle bardzo krótki zabieg trwający około 10 minut, którego efekt jest całkowicie zależny od rodzaju użytych w trakcie substancji, ich stężenia oraz zastosowania. Pozytywny skutek zabiegu zależy również od tego ile zabiegów zostanie wykonanych. Najczęściej konieczna jest wykonanie serii od 10 do 15 zabiegów. Oddziaływanie prądu ma również inne znaczenie, mianowicie przyczynia się do powstawania znacznej ilości ciepła w tkankach, zdecydowanie poprawia krążenie, co z kolei ma bardzo odżywczy wpływ na tkanki oraz pozytywne działanie przeciwzapalnie. Zależnie od tego, jak bardzo nadamy elektrodzie rolę czynną w zabiegu, możemy samym prądem działać na poprawę napięcia mięśni lub wpływać na stan skóry z pokrytej rumieniem, suchym naskórkiem lub widocznymi porami.
W kosmetyce najczęściej wykorzystywane są jony miedzi, wapnia oraz cynku. Sam zabieg jonoforezy można wykonać na wiele sposobów. W związku z tym wyróżnia się jonoforezę labilną i stabilną a także miejscową i ogólną. W kosmetyce największe zastosowanie znajduje jonoforeza labilna, tj. ruchomą, w trakcie której elektrody czynne i bierne zmieniają względem siebie położenie. Natomiast w trakcie jonoforezy stabilnej, tj. nieruchomej, wykorzystywany jest specjalny rodzaj elektrody nazywany półmaską. W tym przypadku, obie elektrody ułożone są na wcześniej przygotowanym podkładzie. Elektroda czynna ułożona jest na podkładzie zanurzonym w wodzie z dodatkiem leku, który wprowadza się do skóry, zaś elektroda bierna w samej wodzie. Konieczne jest wykonanie zabiegu w powtarzających się seriach od 10 do 20 seansów, codziennie lub najpóźniej co drugi dzień. Zastosowane natężenie prądu odczuwane jest jak mrowienie.
Jonoforeza znajduje zastosowanie w kosmetycznym leczeniu takich zmian skórnych jak: blizny, uczulenia, rozszerzone naczynka włosowate, przebarwienia skóry, trądzik różowaty oraz pospolity, zmarszczki oraz zwiotczenia skóry.
Jonoforeza może być również mieć wskazana w przypadkach występowania nerwobóli, zespołu bólowego w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa, artrozy, zaburzeń krążenia obwodowego oraz utrudnionych zrostów kostnych.
Są również przeciwwskazania do wykonania jonoforezy. Należą do nich: wypryski, owrzodzenia, stany gorączkowe, ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich, wszczepiony rozrusznik serca oraz miażdżyca.
Sam zabieg jonoforezy powinien być odczuwany przez pacjenta jako przyjemne mrowienie. W sporadycznych przypadkach mogą pojawić się objawy niepożądane, takie jak: zaczerwienienia skóry, opuchlizna, swędzenie lub mocne uczucie ciepła. Mogą one świadczyć o podaniu zbyt dużego natężenia prądu lub możliwym uczuleniu na prąd galwaniczny.
