Choroba Fabry’ego nazywana też śmiertelnym przegrzewaniem się organizmu, może objawiać się u 1 na 100–400 tys. osób, chociaż są to dane szacunkowe i niestety prawdopodobnie zaniżone ze względu na bardzo zróżnicowany obraz kliniczny i pojawianie się objawów ze strony poszczególnych narządów w różnym czasie. Choroba Fabry’ego jest zaburzeniem dziedzicznym, spowodowanym niewłaściwą budową genu w organizmie człowieka. Mutacja w Geniach dziedziczona jest w sposób recesywny, ściśle sprzężony z płcią. Obarczona chorobą matka przekazuje mutację w genie GLA na połowę swoich córek i synów natomiast ojciec, który cierpi z powodu choroby Fabry’ego nie przekaże mutacji swoim synom, jednak obarcza wystąpieniem choroby wszystkie swoje córki. Nie ma więc możliwości pozbycia się wadliwych genów w rodzinie.
Objawy choroby Fabry’ego
Za najczęstsze i najwcześniejsze objawy choroby Fabry’ego uważa się ból. Prawdopodobnie spowodowany jest to zajęciem układu nerwowego na skutek gromadzenia się GL-3 i jest to najczęściej pierwszy objaw, który powoduje u pacjenta potrzebę kontaktu z lekarzem. W większości przypadków, ból ten wywoływany jest przez zmianami pogodowymi, przebywaniem pod działaniem wysokich i niskich temperatur as także aura deszczową. Ból wywołuje również podwyższona temperatura ciała, wysiłek fizyczny, zmęczenie a także stres. U większości pacjentów pojawiają się dwa rodzaje bólu: akroparestezji oraz tzw. „przełomów Fabry’ego„.
Akroparestezja – objawia się dyskomfortem dłoni i stóp, który polega na odczuciu pieczenia, mrowienia, swędzenia. Ból najczęściej występuje z różnym nasileniem okresowo
w czasie dnia.
Powszechnym objawem symptomatycznym w badaniu okulistycznym z użyciem lampy szczelinowej jest dystrofia rogówki, natomiast zmiany te rzadko zaburzają widzenie.
W niektórych przypadkach występuje tzw. przełom Fabry’ego, który objawia się kilkuminutowym lub kilkudniowym, gwałtownym, bardzo silnym bólem, zlokalizowanym
w obrębie rąk i stóp, wraz z promieniowaniem do pozostałych części ciała.
Jednym z objawów, który pojawia się około 30. roku życia jest progresja glomerulopatii (choroba kłębuszków nerkowych) sprawia ona, że przeciętnie po 8–10 latach u chorego rozwija się niewyrównana niewydolność nerek. U około 40% pacjentów występują objawy ze strony układu pokarmowego takie jak nudności, wzdęcia, kurczowe bóle brzucha i biegunka. Jednak najważniejszą przyczyną chorobowości i przypadków śmiertelności w chorobie Fabry’ego są zdarzenia sercowo-naczyniowe: ostre — udar mózgu, zawał serca, migotanie komór oraz przewlekłe — postępująca niewydolność serca. Są one odpowiedzialne za krótki czas przeżycia pacjentów, który w wypadku mężczyzn wynosi obecnie średnio 45–50 lat.
Jednym z badań które daje możliwość potwierdzenia lub wykluczenia choroby Fabry’ego jest inwazyjna biopsja mięśnia sercowego, podczas której stwierdza się złogi glikosfingolipidów w kardiomiocytach. Podobne znaczenie diagnostyczne może dać biopsja nerki. Są to badania praktykowane głównie w przypadku kobiet.
U mężczyzn również zaleca się badania genetyczne, by potwierdzić rozpoznanie choroby Fabry’ego oparte na oznaczaniu aktywności a-galaktozydazy A. Obecnie, w dobie powszechnej dostępności echokardiografii, objawy tego schorzenia coraz częściej wykrywają nie dermatolodzy lub nefrolodzy, ale kardiolodzy, szczególnie Ci, wykonujący badanie echokardiograficzne, mogące uwidocznić wiele zaburzeń, spośród których najbardziej dostrzegalnym jest przerost mięśnia sercowego.
W medycynie znana jest też odmiana sercowa choroby Fabry’ego, w której to przypadku, występują prawie wyłącznie nieprawidłowości w obrębie serca. Według niektórych badaczy
u osób borykających się z wariantem sercowym choroby Fabry’ego z czasem dochodzi do rozwoju jej klasycznej formy, a zatem odmiana sercowa to jedynie nietypowa lub wcześnie uchwycona forma schorzenia.
Z powodu odkładania się GL-3 w gruczołach potowych i z powodu uszkodzenia nerwów, większość osób z chorobą Fabry’ego albo poci się bardzo mało (hipohydrosis) albo w ogóle (anhydrosis). Jest to przyczyną przegrzewania organizmu podczas wysiłku fizycznego, wrażliwości na wysokie temperatury oraz częstych gorączek, co w efekcie może prowadzić do pojawienia się dolegliwości bólowych.
Najbardziej widocznym znakiem choroby Fabry’ego jest czerwonawo-purpurowa wysypka skórna zwana angiokeratoma. Występuje ona najczęściej w okolicy od pępka do kolan oraz w miejscach, gdzie skóra ulega rozciąganiu takich jak łokcie lub kolana. Najczęściej zmiany te pojawiają się w okresie dojrzewania i często stanowią pierwszy objaw umożliwiający postawienie prawidłowej diagnozy, mogą mieć wielkość łepka szpilki lub nawet do kilku milimetrów.
Leczenie choroby Fabry’ego
Do leczenia substytucyjnego choroby Febry’ego stosuje się w Europie 2 postacie a-galaktozydazy A przeznaczone do leczenia substytucyjnego choroby Fabry’ego – agalzydaza a (Replagal) i agalzydaza b (Fabrazyme). Oba enzymy mają identyczną sekwencję aminokwasów i nie stwierdza się istotnych różnic w ich skuteczności klinicznej i częstości powikłań podczas stosowania porównywalnych dawek. Enzymy te podaje się co 2 tygodnie we wlewach dożylnych zgodnie z zaleceniami producentów. Działania niepożądane obserwowane w trakcie podawania to: niepokój, dreszcze, gorączka, bóle głowy; ich nasilenie jest zwykle niewielkie i zmniejsza się w miarę trwania terapii.
