Refluks przełykowo-żołądkowy to nieprzyjemna przypadłość powodująca cofanie się treści żołądkowej do przełyku. Wywołuje dyskomfort, ale i sprawia, iż organy nie pracują prawidłowo. Objawy zgagi i pieczenia nasilają się przy leżeniu i tuż po obfitym posiłku. Najczęściej na refluks cierpią niemowlęta, jednak nie brakuje osób dorosłych, u których leczenie refluksu trwa długo i nie rzadko bezskutecznie tłumiąc jedynie jego objawy.
Zespół GERD, czyli Gastroesophageal Reflux Diseace
Przyczyną refluksu jest obniżone napięcie zwieracza dolnego przełyku. Powinien on być niczym drzwi zamykające i otwierające światło przełyku. Przy spadku napięcia zwieracz nie zatrzymuje kwaśnej treści żołądkowej, które cofa się do przełyku. W błonie śluzowej zwieracza i części przełyku powstaje wówczas zapalenie, wywołujące u pacjenta pieczenie jamy ustnej.
Czasem towarzyszy tym dolegliwościom ból promieniujący do szyi. W miarę rozwoju schorzenia i intensywności cofania się treści żołądkowej, może ona dotrzeć aż do krtani i oskrzeli wywołując również i w tych narządach stan zapalny. Objawy refluksu nie rzadko mylone są z zawałem serca, bowiem są bardzo podobne. U cierpiących na refluks niewskazana jest pozycja leżąca, bowiem w te pozycji w sposób naturalny zwieracz przełyku się rozluźnia zmniejszając napięcie.
Statystycznie w krajach rozwiniętych badania pokazują, iż u około 5-10% pojawia się refluks codziennie, niemniej pojedynczy incydent nie jest groźny. U niemowląt refluks wynika z niedorozwiniętego dostatecznie układu pokarmowego oraz obniżonego napięcia mięśniowego, które można rehabilitować chociażby masażami. U osób dorosłych przyczyn może być wiele, dobrze jest wykonać kompleksową diagnostykę, by móc zwalczać przyczyny, nie tylko objawy refluksu. Z wiekiem ryzyko zachorowalności na refluks rośnie.
Czynniki ryzyka
Czynników, które mogą wpływać na pojawienie się refluksu jest dość dużo, a wśród nich znajdują się ciąża, otyłość, zaburzenia trawienne, dysfunkcje dolnego zwieracza przełyku. Dodatkowo refluks często występuje w towarzystwie cukrzycy, z zaburzeniami hormonalnymi, u alkoholików, jak również wraz ze stwardnieniem skóry.
Zażywanie rozmaitych leków sprzyja refluksowi, stąd mając wcześniejsze tendencje i predyspozycje do zachorowalności na refluks możemy być prawie pewni, iż objawy wystąpią przy farmakoterapii. Narażonymi na refluks są osoby przyjmujące tabletki antykoncepcyjne, leki na nadciśnienie tętnicze oraz wieńcówkę, jak również na choroby płuc.
Refluks – objawy choroby
Jak już wspomniano pojawienie się incydentalnych refluksów nie stanowi objawu choroby, jednak jeśli notorycznie boli nas brzuch, mamy zgagę, odbija się nam kwaśnym, treść żołądka cofa się, mamy uczucie pieczenia w mostku winniśmy skonsultować się z lekarzem. W wyjątkowych i nielicznych przypadkach zdarza się również krwawienie z przełyku, problem z przełykaniem, jak również drastyczny spadek wagi.
Rozwojowi refluksu sprzyja suchy kaszel, jak i bóle w klatce piersiowej, stąd też przewlekłe stany zapalne gardła, krtani i oskrzeli mogą wywoływać refluks wymagający leczenia. Objawy refluksu nasilać się mogą przy jedzeniu tłustych potraw, przy pochylaniu się do przodu, czy parciu. Kiedy zaobserwujemy nasilające się objawy, będące coraz częstsze dobrze jest zmienić tryb życia, zwłaszcza diety.
Jedzenie mniejszych porcji i produktów lekkostrawnych minimalizuje refluks. Winniśmy wówczas pamiętać, by nie jeść posiłków przed snem, ani też nie kłaść się po jedzeniu. Eliminacji z diety powinny ulec kawa, czekolada, cytrusy, pokarmy ostre i tłuste, jak i napoje gazowane, alkohol i tytoń. Pomóc może również zmiana pozycji do spania na uniesioną wyżej. By zredukować objawy zaleca się noszenie luźnych ubrań.
Diagnoza i leczenie
W diagnostyce refluksu stosuje się badania radiologiczne kontrastem oraz endoskopowe jak ezofagoskopia oraz gastroskopia. Zalecana jest również 24 godzinna pHmetria lub manometria przełykowa, które maja ocenić napięcie zwieracza przełyku. Nie rzadko diagnostyka wyklucza refluks, mimo iż objawy na niego wskazują. Winowajcą bywa choroba wieńcowa lub stan przedzawałowy.
Kiedy zostanie zdiagnozowany refluks pacjenci przyjmują z zlecenia lekarskiego leki obniżające wydzielanie się soku żołądkowego i zobojętniające jego odczyn. W zależności od wyników wcześniejszych badań pacjent może otrzymać także lek poprawiający napięcie zwieracza dolnego przełyku. Niestety, gdy leki nie pomagają,a dochodzi do powikłań niezbędna jest operacja.
Leki stosowane w leczeniu jako esomeprazol, lanzoprzol, omeprzol itp. przyjmować należy na czczo, podobnie jak leki prokinetyczne. Kuracja farmakologiczna trwa od 2 do 4 tygodni. Operacyjne leczenie refluksu niestety nie jest w pełni skuteczne, bowiem po zabiegu pacjenci w dalszym ciągu są skazani na przyjmowanie leków.
Niefarmakologiczne leczenie refluksu
W odróżnieniu od wielu pacjentów refluks u kobiet w ciąży leczy się bez wsparcia farmakologii. Terapia opiera się na stosownej diecie i trybie życia minimalizującym objawy refluksu, bowiem sam refluks traktuje się przejściowo, jako dolegliwość związana z naborem masy ciała, uciskiem płodu na przeponę i zmiany hormonalne. Jeżeli objawy są silne stosuje się najmniejsze dawki leków, które nie są wchłaniane do krwioobiegu. Warto wówczas wesprzeć się ziołami i leczeniem biomedycznych.
