Mięczak zakaźny – tajemnicze grudki na skórze u dzieci, najczęściej w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym to efekt zakażenia wirusem jakim jest mięczak zakaźny. Mięczaka zakaźnego wywołuje wirus Poxvirus, będący samoograniczającym się schorzeniem skóry, należącym do grupy wirusa ospy. Na zakażenie narażone są osoby o słabszej odporności, jak również nie dbające o należytą higienę. Zakażenie jest bezobjawowe, jednak rozwój choroby daje widoczne grudki na ciele, które mogą być pojedyncze w dowolnej części ciała, jak i może ich być setki na całym ciele. Jak sama nazwa wskazuje jest to choroba zakaźna.
Mięczak zakaźny – choroba zakaźna
Wirus z rodziny molluscipoxvirus posiada złożoną budowę, jest przystosowany do warunków życia w powierzchniowej warstwie skóry i jest typowy tylko dla ludzi. Atakuje on wyłącznie komórki nabłonka płaskiego, co znaczy, że wnika tylko na poziomie naskórka i nie rozprzestrzenia się głębiej. Rozróżnia się trzy typy wirusa MCV (I, II i III). Mięczak zakaźny szerzy się na całym świecie poprzez kontakt z nosicielami jak i przedmioty mające z nimi styczność jak chociażby odzież, ręczniki itp.
Okres inkubacji wynosi średnio 2–7 tygodni, a czasami nawet 6 miesięcy. Zmiany skórne mogą utrzymywać się do 2 miesięcy, zaś całkowity okres choroby trwa od 9 do 24 miesięcy. Co ciekawe, może dojść także do autozakażenia. Częściej mięczak zakaźny występuje w klimacie tropikalnym, jak tez obserwuje się wzmożone ryzyko wśród sportowców, zwłaszcza pływaków i osób uprawiających sporty kontaktowe.
Mięczak zakaźny – objawy zakażenia
Najczęściej dowiadujemy się o zakażeniu dziecka mięczakiem zakaźnym w chwili gdy pojawiać się zaczynają niewielkie grudki na ciele, mające wielkość od 1 do 5 mm. Zmiany te mają kolor zbliżony do ciała lub są przezroczyste z pępkowym wgłębieniem w części środkowej. Grudki te wypełnia kaszkowata treść, bardzo często wykwity występują w pachwinach, na załamaniach kończyn lub na twarzy. Im mniejsza odporność, tym wykwitów jest więcej.
Niestety u dzieci zmiany te utrzymują się najdłużej. Sprzymierzeńcem choroby jest AZS i alergie. Czasem towarzyszy im świąd i krwawienie oraz stan zapalny skóry. Kiedy mięczak zakaźny atakuje powieki może mu towarzyszyć zapalenie spojówek. Osoba zakażona może zarażać przez cały okres występowania u niej zmian na skórze (do czasu całkowitego ich zniknięcia).
Mięczak zakaźny – diagnostyka i badania
Diagnozuje się mięczaka zakaźnego na podstawie badania zmian skórnych. Prócz badania klinicznego pobiera się komórki i poddaje badaniom mikroskopowym, co potwierdza diagnozę. Mimo wszystko należy odróżnić mięczaka zakaźnego od brodawek płaskich, czy torbieli naskórkowych, ognisk grzybicy, czy przerostu gruczołów łojowych itp. schorzeń dermatologicznych.
Zmiany na skórze ustępują najczęściej samoistnie, jednak wymagają kontroli i obserwacji. U dzieci zostaje on najczęściej wydrapywany. By nie rozsiewać choroby zaleca się usuwanie zmian jak najszybciej poprzez krioterapię lub kriochirurgię ciekłym azotem w gabinetach dermatologa. Na pół godziny do dwóch godzin przed mechanicznym usunięciem zmian na skórę pacjenta nakłada się miejscowe leki znieczulające.
Niestety z leczeniem chirurgicznym związane są pewne ryzyka, które dla dzieci są szczególnie istotne. Leczenie poprzez usuwanie zmian może wytworzyć rumień, zagłębienie w skórze, przebarwienie. Ważne jest, aby terapia była skuteczna, ale nie bardziej uciążliwa niż samo schorzenie.
Uwaga!
Nie zaleca się usuwania samodzielnego mięczaka przez pęsetę czy igłę w domowych warunkach, gdyż może prowadzić taki zabieg do nadkażenia i stanu zapalnego skóry.
Leczenie i nawroty
Leczenie pojedynczych zmian to nie wszystko, bowiem choroba może mieć nawroty, jeśli nie w tym samym to w innym miejscu. Przy nowych zmianach należy postępować identycznie. W leczeniu zastosować można tretynoinę przez okres do czterech tygodni. Należy pilnować, by w miarę możliwości dziecko się nie drapało, nie dotykało miejsc zmienionych chorobowo i nie przenosiło wirusa w inne miejsca.
By ulżyć dziecku w chorobie, nie powinno się dziecka kąpać, podobnie jak przy ospie. Zamiast kąpieli wystarczy szybki prysznic, bowiem brak higieny także nie sprzyja leczeniu. Dobrze jest poddać dziecko izolacji z uwagi na zarażanie innych. Przy bardzo licznych wykwitach, jak też u dzieci którym towarzyszą inne choroby związane z osłabieniem układu immunologicznego korzysta się z leków przeciwhistaminowych, immunomodulujących oraz przeciwwirusowych. Terapia rozsianych zmian może wymagać nawet hospitalizacji.
Ważne:
Podobnie jak w przypadku ospy jednokrotne przebycie choroby wytwarza odporność na nią w późniejszym wieku.
