Alergiczny nieżyt nosa może przybierać różne postacie a jego przebieg może być zarówno okresowy jak i całoroczny. W świetle obecnej wiedzy alergia uznawana jest za stan zapalny. Alergiczny nieżyt nosa obniża w znacznym stopniu komfort życia i może negatywnie wpływać na ogólne samopoczucie. Bardzo istotną rolę odgrywa odpowiednia diagnoza i podjęcie przeciwdziałań. Następstwem alergicznego zapalenia są nie tylko powikłania związane z lokalizacją procesu patologicznego ale również zaburzenia mające wpływ na funkcjonowanie całego organizmu ludzkiego.
Alergiczny nieżyt nosa – przyczyny
Jako głównego winowajcę powodującego alergiczny nieżyt nosa uznaje się przede wszystkim pyłki roślin które są przenoszone przez wiatr. Okres od lutego aż do późnej jesieni to istna udręka dla alergików, choć stopień alergiczny jest bardzo zróżnicowany i inny u każdego chorego. W początkowej fazie roku najbardziej pylą olchy oraz leszczyny z każdym miesiącem dołączają do nich inne trawy, zboża, chwasty i drzewa liściaste.
Alergiczny nieżyt nosa może być także spowodowany odczynem na roztocza kurzu domowego, grzyby, pleśnie, sierść zwierząt i wiele innych.
Aby wystąpiła alergia musi dojść do aktywacji tak zwanych komórek tucznych które to są zależne od przeciwciał IgE. W konsekwencji uwolnione zostają liczne mediatory które są zmagazynowane w ziarnistościach komórkowych. Za co odpowiadają mediatory – czyli związki chemiczne które powodują charakterystyczne dla alergii dysfunkcje w błonie śluzowej? Są one odpowiedzialne za rozszerzanie naczyń krwionośnych, jednocześnie enzymy wpływają destrukcyjnie na błonę śluzową. W wyniku tego dochodzi do przerwania błony i wnikliwsze wnikanie antygenów. Konsekwencja takiego działania jest obrzęk błony śluzowej i liczne jej dysfunkcje.
Do najważniejszych mediatorów należą:
– histamina,
– czynniki chemotaktyczne,
– liczne enzymy.
Alergiczny nieżyt nosa – objawy
Do najczęściej występujących objawów alergicznego nieżytu nosa możemy zaliczyć między innymi:
– niedrożność nosa,
– katar w różnej postaci,
– kichanie,
– swędzenie,
– zapalenie spojówek,
– obrzęk oczu,
– świąt powiek,
– wydzielina nosowa.
W zależności od stopnia pylenia i odczynu alergicznego nasilenie objawów lub ich spadek jest bardzo zróżnicowany.
Statystycznie przyjmuje się iż na alergiczny nieżyt nosa cierpi średnio około 25% Polaków.
Leczenie – Alergiczny nieżyt nosa
W celu podjęcia odpowiednich metod leczenia konieczne jest jak najszybsze rozpoznanie alergenów. Dokonuje się badań przedmiotowych dodatkowo uzupełnianymi badaniami diagnostycznymi tak aby najdokładniej rozpoznać przeciwnika.
Za podstawową metodę rozpoznania alergenu uznaje się wykonanie testów skórnych. Na czym one polegają? Otóż pacjentowi podaje się podskórnie w niewielkim stopniu odpowiedni alergen i obserwuje się reakcje skórną na jego przyjęcie. W celu skutecznego określenia konieczne jest wykonanie także tak zwanej próby dodatkowej czyli histaminy oraz próby ujemnej czyli rozpuszczalniki stosowane do konserwacji alergenów w zestawach do wykonywania testów. Konieczna jest obserwacja skóry a o dodatniej reakcji świadczy obecność tzw. bąbla pokrzywkowego z towarzyszącym zaczerwienieniem i świądem.
Wynik testów może być bardzo różnorodny a jest to spowodowane wieloma czynnikami dodatkowymi takimi jak:
– przyjmowanie leków np. antyhistaminowych,
– wiek pacjenta.
Bardzo ważną role w diagnostyce alergicznego nieżytu nosa odgrywa odpowiednie oznaczenie tak zwanego swoistego IgE zawartego w surowicy krwi. Medycyna szacuje iż skuteczność tej metody jest największa bo około 85%.
Leczenie alergicznego nieżytu nosa można podzielić na dwa rodzaje:
– leczenie przyczynowe,
– leczenie objawowe.
Pierwsza z tych metod polega na całkowitej eliminacji alergenu ( choć należy pamiętać że nie zawsze jest to możliwe) oraz immunoterapię. Całkowita eliminacja może być skuteczna w przypadku uczulenia na np. sierść zwierząt jeśli chodzi o pylenie roślin nie jest ona ani skuteczna ani możliwa do przeprowadzenia.
Immunoterapia to metoda polegająca na podawaniu pacjentowi coraz większych dawek alergenu. Celem takiego działania jest wytworzenie tolerancji i podniesienie progu wrażliwości na dany alergen.
Metoda objawowa polega na podawaniu pacjentowi znacznej grupy leków o różnych mechanizmach działania. W leczeniu objawowym stosuje się wiele grup leków o różnych mechanizmach działania takie jak;
– leki antyhistaminowe które ograniczają działanie histaminy – ważnego mediatora wydzielanego przez komórki tuczne. Stosowanie tego typu leków łagodzi przede wszystkim takie objawy, jak: świąd, kichanie, wodnista wydzielina z nosa, mniej wpływając na stan drożności przewodów nosowych.
– stabilizatory błon komórkowych, np. kromoglikan dwusodowy i jego pochodne. Sterydy znajdują zastosowanie zarówno jako leki podawane miejscowo, jak i w uzasadnionych przypadkach ogólnie. Skutecznie łagodzą objawy nieżytu alergicznego. Przy stosowaniu miejscowym są one bezpieczne, gdyż wchłaniają się z błony śluzowej do krwi, a po wniknięciu do krwiobiegu są szybko rozkładane.
Postawienie właściwej diagnozy oraz szybkie wdrożenie leczenia pozwala na uniknięcie powikłań związanych z zaburzeniami drożności górnych dróg oddechowych, wpływa na poprawę samopoczucia i stanu psychicznego chorych.
