Alergia kontaktowa to zmiany zapalne na skórze przechodzące od formy łagodnej, wyglądającej jak zwykłe zaczerwienienie po bardziej uciążliwe pokryte wodnistymi, swędzącymi pęcherzami lub bolesnymi ranami. Najczęściej dotyka ona głównie dorosłych, jednak czasem przydarza się także dzieciom. Wówczas alergeny wnikają do organizmu nie wraz z jedzeniem albo przez drogi oddechowe, lecz bezpośrednio przez skórę. To z kolei, powoduje gwałtowną reakcję układu immunologicznego, zupełnie tak samo jak uczulający pokarm czy pyłki.
Alergia kontaktowa u dzieci – przyczyny
Osobami, które w największym stopniu narażone są na alergię kontaktową są osoby dotknięte chorobami alergicznymi, ponieważ ich skóra jest dużo bardziej wrażliwa. Niejednokrotnie jednak podrażnienia skóry występują u ludzi zdrowych, zarówno dorosłych, jak i dzieci. Przyczyny zaburzenia funkcji ochronnej skóry u osób zdrowych wynikają głównie z niekorzystnych czynników środowiskowych, takich jak: nieodpowiednia odzież, mróz, wiatr, ekspozycja na UV, gorące kąpiele, klimatyzacja, niska wilgotność powietrza ale także styl życia, nawyki żywieniowe, dym tytoniowy i mają najczęściej charakter przejściowy. Zwykle suchość skóry pojawia się podczas zimy. Wynika to nie tylko z niekorzystnego wpływu czynników klimatycznych, ale także z naturalnych zmian w warstwie rogowej naskórka, zależnej od pór roku. W zimie obniża się znacznie ilość ceramidów, cholesterolu i kwasów tłuszczowych, co prowadzi do zwiększenia utraty wody i obniża tzw. próg świądowy skóry, nawet u osób zdrowych. W przypadkach istniejących już zaburzeń, powoduje ich zaostrzenie.
W przypadku dzieci założenie przyczyny jest nieco inne. Powodem tego jest to, iż staramy się ze wszystkich sił chronić dziecko przed skutkami czynników zewnętrznych. Natomiast, dziecko każdego dnia styka się z ogromną ilością substancji chemicznych dostępnych w każdym domu. Są to np. kosmetyki, proszkami piorące i czyszczące, barwniki nadające kolor ubrankom, maści lecznicze. W wielu przypadkach kontakt skóry dziecka z tymi środkami może wywołać nieprzyjemne dolegliwości. Przykładem mogą być związki chemiczne które znajdują się w gumie kaloszy dziecka lub zatrzask czy suwak przy kombinezonie. Właśnie to może być przyczyną tzw. kontaktowej reakcji alergicznej.
Najczęstsze alergeny kontaktowe
Powodem uczulenia może być niemal wszystko, jednak szczęśliwie nikt nie jest uczulony na wszystko naraz. Do najczęstszych alergenów powodujących zmiany na skórze dziecka należą:
– Nikiel
W przypadku, gdy na skórze dziecka pojawiły się nieokreślone, czerwone zmiany, dobrze jest przypomnieć sobie, w co było ono ostatnio ubrane. W wielu przypadkach, zdarza się bowiem, że ślady które pojawiły się na ramionkach lub brzuchu dziecka, są pozostałością po zatrzaskach, klamrach od szelek. Niestety, wiele dodatków mających zastosowanie w dziecięcych ubrankach, takich jak zapięcia, klamry od pasków, guziki oraz tanie bransoletki, kolczyki i pierścionki zawierają nikiel powodujący często alergię kontaktową u dzieci.
– Wełna
Cześć dzieci bardzo źle znosi kontakt z wełną, która poza tym że powoduje uczulenia, jest bardzo szorstka w dotyku i powoduje podrażnienia skóry nawet gdy dziecko nie przejawia skłonności do alergii.
– Guma
Uczulać może również guma, a w szczególności cześć z jej składników. Niestety, bardzo wiele rzeczy ma ją w swoim składzie – są to np. podeszwy butów, kalosze czy klapki które mogą doprowadzić do poważnego stanu zapalnego skóry na stopach. Dodatkowo, zły wpływ maja tu również zastosowane kleje i garbniki używane podczas produkcji wyrobów skórzanych.
– Barwniki
W wielu przypadkach, powodem alergii kontaktowej mogą być również różnego rodzaju barwniki, szczególnie te, używane w procesie farbowania włókien syntetycznych.
Najczęściej są one powodem miejscowych zmian pod pachami, na szyi, w pachwinach, pod kolanami, czyli w tych miejscach, gdzie materiał bezpośrednio przylega do skóry, a dziecko się najbardziej poci.
– Kosmetyki
Częstym źródłem uczuleń są również kosmetyki, a konkretnie zawarte w nich substancje zapachowe i konserwanty. Dziecko może źle znosić płyny codziennego użytku – szampon, oliwkę, płyn do kąpieli itd., jak również zapachowy papier toaletowy lub aromatyczną chusteczkę do nosa. Dodatkowo zmian na skórze dziecka możemy się spodziewać jeżeli używamy maści pielęgnacyjnych zawierających lanolinę lub eucerynę dlatego stopniowo zastępuje się te substancje podłożami syntetycznymi.
Alergia kontaktowa u dzieci – leczenie
Jeżeli u naszego dziecka zdefiniujemy alergię kontaktową, podstawową rzeczą jest odnalezienie czynnika, który ją wywołał a następnie dołożyć starań, aby odizolować go od skóry dziecka. Czasem jest to jednak skomplikowane. Czasem może pomóc przypadek. Warto sprawdzić czy zmiany układają się w regularny wzór np. na obu rączkach lub nóżkach plamki występują w tych samych miejscach.
Jeżeli widoczne ogniska choroby nie są wielkie, można spróbować leczenia samodzielnego – najlepiej użyć łagodnej, dostępnej bez recepty maści.
W przypadkach gdy zmiany nie ustępują, postępują lub są bardzo duże, należy skonsultować leczenie z pediatrą lub dermatologiem.
