Alergia pokarmowa jest negatywną reakcją organizmu na składnik występujący w naszej diecie. Zalicza się ją do grupy chorób alergicznych, występującą najczęściej w populacji dzieci, natomiast w dzisiejszych czasach dotyka również osób dorosłych w różnym wieku. Według ogólnodostępnych badań, z powodu różnego rodzaju alergii uskarża się około 8-10% populacji świata z czego około 1 do 3% to właśnie alergie typu pokarmowego.
W większości przypadków, nadwrażliwość na pokarmy wytwarza się najczęściej już we wczesnym okresie życia. Jest najczęściej następstwem utraty przez organizm zdolności tolerowania spożywanych białek pokarmowych. W normalnych warunkach, układ immunologiczny zapewnia ich tolerancję dzięki immunopresyjnemu działaniu komórek nabłonka jelitowego. Układ ten, jest odpowiedzialny za wytworzenie licznych przeciwciał przeciwko alergenom pokarmów. Ta nadaktywność na szczęście nie wzbudza w organizmie szkodliwych dla niego reakcji. Zazwyczaj białka pokarmów neutralizują ich antygeny.
Objawy alergii pokarmowej u dorosłych
Objawy pojawiające się w przypadku alergii pokarmowych u dorosłych są bardzo różnorodne i mogą mieć wpływ na bardzo wiele narządów i układów w naszym organizmie. Do najbardziej rozpoznawalnych a jednocześnie najczęściej występujących zaliczamy:
– w przypadku układu oddechowego są to: astma oskrzelowa, obrzęk krtani, nawracające zapalenia płuc, przewlekły nieżyt nosa.
– w przypadku przewodu pokarmowego są: zapalenie jelita grubego, wymioty, biegunka, obrzęk i swędzenie warg, zapalenie przełyku,
– w przypadku skóry są to: atopowe zapalenia skóry, pokrzywka, obrzęk,
– w przypadku układu nerwowego: migrena oraz zaburzenia snu,
– w przypadku układu sercowo–naczyniowego jest to: niedokrwistość a także zwiększona ilość granulocytów kwasochłonnych.
Ze wszystkich wyżej wymienionych układów najbardziej narażona jest skóra, następnie układ oddechowy i przewód pokarmowy. Najmniejsze szanse na szkodliwe działanie alergii pokarmowej dotyczą układu sercowo – naczyniowego. Rzadko się zdarzają objawy dotyczące tylko i wyłącznie jednego narządu. Do najgroźniejszych skutków reakcji alergicznych należy wstrząs anafilaktyczny, który objawia się gwałtownym spadkiem ciśnienia, zaburzeniem krążenia a także skurczami oskrzeli.
Alergeny alergii pokarmowej u dorosłych
Najczęstszymi źródłami alergii pokarmowych w przypadku osób dorosłych są orzeszki ziemne, laskowe, zboża, mąka pszenna, proszek do pieczenia, ryby, jaja, fasola, marchew, pomidory, seler, , soja, groch, barwniki występujące w pokarmach, truskawki oraz musztarda.
Diagnozowanie alergii pokarmowej u dorosłych
Rozpoznanie alergii pokarmowej należy do rzeczy trudnych. Powodem jest to, iż zazwyczaj jesteśmy uczuleni na więcej niż jeden produkt spożywczy. Do podstawowych działań należy odpowiednie badanie lekarskie. Lekarz ma za zadanie znaleźć u chorego podłoże zmian chorobowych typowych dla chorób alergicznych. Następnie niezbędne jest wykonanie wielu testów mających na celu potwierdzenie objawów chorego z tłem alergicznym z tym na co konkretnie dana osoba jest uczulona. Niestety, konieczne jest wykonanie całej serii badań. Do najczęściej zlecane przez lekarzy należy zaliczyć:
– testy eliminacyjne – z diety chorego usuwa się pokarm, który zakładamy że jest przyczyną dolegliwości, następnie po pewnym czasie produkt ten jest ponownie do włączany diety chorego
– testy skórne – polegające na podawaniu małych dawek różnych alergenów (pokarmowych). Na wskutek tego, u osób uczulonych, w miejscu podania alergenu tworzy się bąbel, którego obecność świadczy o występowaniu alergii na daną substancję, a jego wielkość – o sile reakcji alergicznej
– badanie krwi – mają na celu oznaczenie poziomu swoistych przeciwciał klasy IgE, których obecność u osoby chorej, prezentującej objawy uczulenia, potwierdza tło alergiczne występujących dolegliwości.
– testy prowokacyjne – które polegają na podawaniu osobie z przypuszczalną alergią substancji podejrzewanej o wywoływanie objawów. Alergen ten podawany jest początkowo w małych dawkach, a następnie w coraz większych aż do momentu wystąpienia objawów alergicznych.
Leczenie alergii pokarmowej u dorosłych
Najważniejszą rzeczą w procesie leczenia chorego na alergię pokarmową jest unikanie alergenu. Konieczna jest specjalna dieta wykluczającą składniki uczulające. Dobrze jest skorzystać z porady specjalisty – dietetyka, który pomoże ustalić odpowiednia dietę, zastępując usuwany składnik jego ekwiwalentem. Dietę eliminacyjną stosuje się zwykle przez kilka lat. Jej poprawne stosowanie daje możliwość unormowanie procesu żywieniowego dorosłego człowieka. Jedną z korzyści jest uniknięcie groźnych reakcji alergicznych a nawet wstrząsu anafilaktycznego. Dieta ta, pozwala odbudować ścianki jelita i z czasem uzyskanie tolerancji na uczulający chorego pokarm.
Stosowne jest wspomaganie diety leczeniem farmakologicznym, szczególnie w przypadkach gdy współistnieją inne postaci alergii (w takich przypadkach żaden lek nie będzie skuteczny bez diety). Stosuje się więc ketotifen oraz kromony.
Często zapisywane przez lekarzy leki przeciwhistaminowe podawane zazwyczaj w formie doustnej są zwykle skuteczne w przypadkach występowania zespołu jamy ustnej a także zmian skórnych. Glikokortykosteroidy występujące zarówno w postaci tabletek jak i zastrzyków stosuje się raczej krótkotrwale w przypadkach nasilenia się objawów zapalenia przewodu pokarmowego. W najbardziej drastycznych przypadkach gdy chorzy zagrożeni są wystąpieniem wstrząsu anafilaktycznego, konieczne jest noszenie ze sobą ampułkostrzykawki z adrenaliną.
