Alergia na pyłki roślin (zwana też pyłkowicą) jest alergią o charakterze sezonowym zaliczanym do grypy alergii wziewnych. W długo oczekiwanym okresie wiosennym a później tez letnim, dla osób uczulonych na pyłki roślin rozpoczyna się okres prawdziwych problemów. Jest to bowiem ten jakże uciążliwy dla alergików okres gdy następuje wzmożone pylenie poszczególnych roślin. Pyłki roślin wywołują uczulenie.
Do niedawna istniało przekonanie, że najbardziej narażone na działanie alergenów wiosennych są dzieci, które ukończyły 7 rok życia, zakładano również, iż z czasem objawy uczulenia będą powoli ustępować by w okresie dorosłości zaniknąć całkowicie. Wiele badań i obserwacji prowadzonych współcześnie zdementowało jednak ten pogląd. Objawy alergii mogą pojawić się po raz pierwszy nawet u osób w wieku lat 50 , nawet u osób, które nigdy nie były na nic uczulone.
Należy uwzględnić, że alergia na pyłki jest chorobą zmienną, której przebieg może się zmieniać z wraz wiekiem. Przykładem może tu być sytuacja kiedy alergik w momencie pylenia brzozy intensywnie kichał a obecnie kaszle. Poza tym, w bardzo wielu przypadkach, okazuje się, że dochodzą nowe alergeny (związane z kwitnieniem innych drzew lub roślin).
Objawy alergii na pyłki
Zdecydowanie najbardziej powszechną formą alergii sezonowej obejmującej błonę śluzową nosa jest tzw. katar sienny. Jego występowanie związane jest ściśle z kalendarzem pylenia traw, chwastów, zbóż, pleśni oraz drzew. Okres przedwiośnia i sama wiosna w Polsce to czas największego pylenia leszczyny i olchy (od końca stycznia do marca) oraz topoli i brzozy (w kwietniu).
Objawy choroby pojawiają się najczęściej bardzo nagle pod postacią: napadów kichania, wodnistej wydzieliny z nosa, uczucia zatkania nosa, świądu nosa. Często występują tez objawy towarzyszące takie jak: zaburzenia węchu, łzawienie, świąd i przekrwienie spojówek, czasem ciemno podkrążone oczy. W niektórych przypadkach mogą też pojawiać się niespecyficzne objawy astmy w postaci ostrych napadów kaszlu lub duszności. Nierzadko osoby uczulone uskarżają się na swędzącą wysypkę – kontaktową alergię, powstającą bezpośrednio po spacerze po łące, dotyczy to szczególnie odsłoniętych części ciała.
Niestety, trudność stanowi fakt, że przebieg uczulenia na większość drzew wcześnie pylących jest do siebie bardzo zbliżony i na podstawie samych objawów klinicznych bardzo trudno jest ustalić, które z nich jest odpowiedzialne za uczulenie. Jednym ze sposobów dających duże szanse oznaczania substancji odpowiedzialnych za uczulanie jest wykonanie testów skórnych.
Alergeny
W Polsce za najbardziej uciążliwe alergeny wczesnowiosennego okresu pylenia drzew liściastych uważa się pyłki brzozy. W drugiej kolejności wielu alergologów wśród pyłków roślin na pierwszym najczęściej wymienia trawy. Istnieje twierdzenie, że są one antygenem należącym do grupy najbardziej złośliwych. W praktyce, oznacza to, że najczęściej wywołują najsilniejsze objawy alergii pyłkowej. Wśród innych sezonowych alergenów wziewnych znajdują się pyłki bylicy, piołunu, babki, komosy, pokrzywy, lipy, topoli, wierzby. W przypadku alergii wziewnych podstawowe znaczenie ma sezonowość występowania i ścisły związek z okresami pylenia poszczególnych roślin. Zazwyczaj trwają one od 2 do 6 tygodni, następnie znikają bez śladu, aby dokładnie z takimi samymi lub wzmożonymi objawami pojawić się za rok o tej samej porze.
Profilaktyka w alergii na pyłki
Pomimo, że jest to bardzo trudne, należy podjąć próby odizolowania się od wpływu alergenów. W okresie pylenia dobrze jest ograniczyć przebywanie w środowisku na którym jesteśmy narażeni na bezpośrednie działanie pyłków. W dzisiejszych czasach, w wielu mediach – prasie, telewizji, dostępne są informacje o stopniu stężenia pyłków określonych gatunków drzew czy traw. Dobrze jest śledzić te informacje aby ograniczyć swój kontakt z alergenem do minimum. Przy mocno nasilonych objawach widoczną ulgę może przynieść zainstalowanie w pomieszczeniu w którym przebywamy oczyszczacza powietrza.
Leczenie alergii na pyłki
Leczenia alergii na pyłki możemy się podjąć dopiero w momencie kiedy mechanizm choroby alergicznej jest potwierdzony badaniami. Powszechnie stosowane leki w zwalczaniu pyłkowicy mają za zadanie zmniejszyć najbardziej przykre objawy – kichanie, świąd, obrzęk.
Powinny być przyjmowane według ścisłych zaleceń lekarza i pod jego kontrolą. W leczeniu zazwyczaj zaleca się następujące leki:
– leki miejscowo obkurczające błonę śluzową nosa
– krople glikokortykosteroidowe do oczu i nosa,
– stosowane ogólnie leki antyhistaminowe
Metodą leczenia alergii pyłkowej, co do skuteczności której zdania specjalistów są podzielone jest immunoterapia. Istniej przekonanie, że jest ona skuteczna jedynie wówczas, gdy pyłkowy nieżyt nosa i spojówek nie poddaje się leczeniu za pomocą leków. Zalecana jest również u pacjentów którzy wymagających codziennego stosowania leków – w przypadku bardzo nasilonych objawów. O ile to możliwe, immunoterapia powinna się odbywać na początku procesu chorobowego w celu zapobieżenia rozwinięciu się choroby. Wiadomo też, że jej korzystny efekt można stwierdzić dopiero po dłuższym czasie.
