Wysypka kontaktowa – rodzaje, objawy, leczenie

Wysypka kontaktowa jest rodzajem zapalenia skóry które powstaje w momencie, gdy dotykamy substancje powodującą u nas podrażnienie skóry lub reakcję alergiczną o różnym natężeniu. zlokalizowana jest bowiem w konkretnym miejscu zetknięcia się skóry z alergenem. Najczęściej wywołuje swędzenie, w przeciwieństwie do zmian na skórze wywołanych chorobą zakaźną, szczęśliwie nie towarzyszy jej gorączka oraz złe samopoczucie. Ponadto, zarówno sama choroba jaki jej objawy nie są w żaden sposób zakaźne a także nie stanowią zagrożenia dla życia, zazwyczaj są jednak bardzo kłopotliwe lub po prostu niewygodne. Częstość występowania jest znacznie większa u osób dorosłych i w podeszłym wielu niż u dzieci.

Mechanizm powstawania wysypki kontaktowej

Wysypka kontaktowa jest chorobową o podłożu immunologicznym i wiąże się z nadwrażliwością na tzw. małocząsteczkowe substancje chemiczne. Czasem wystarczą naprawdę śladowe ilości, by wywołać uczulenie. Do substancji tych należą niektóre antybiotyki (mamy tu na myśli antybiotyk w postaci np. maści leczniczej) a także różnego rodzaju metale z którymi w różnych okolicznościach styka się nasze ciało. Do najpopularniejszych należą nikiel oraz chrom ale także niektóre kosmetyki oraz detergenty. Dochodzi do ich kowalencyjnego połączenia się z białkami skóry, które odbierają to jako antygen. Jednocześnie, limfocyty T, rozpoznają antygen, dochodzi do ich połączenia poprzez receptory i zapoczątkowują proces zwalczania. To właśnie ten typ uczulonych na konkretny kompleks limfocytów odpowiedzialny jest za objawy choroby. Mechanizm ten nazywany jest w medycynie opóźnionym lub kontaktowym.

Objawy wysypki kontaktowej

Podobnie jak w przypadku wysypki kontaktowej pochodzenia alergicznego, tek i te powstające na wskutek środków drażniących, mają bardzo zbliżone do siebie objawy. Najczęściej reakcja na skórze pojawia się przeważnie z opóźnieniem w czasie od 48 do 72 godzin od kontaktu. W większości przypadków powstaje on dokładnie w tym miejscu w którym nasze ciało miało kontakt z alergenem. Głównym objawem jest silnie zaczerwieniona skóra, równie często dochodzi do złuszczenia naskórka, zgrubień, wyprysków a także pęcherzy. W wielu przypadkach występuje również obrzęk oraz świąd.

Zdarza się również, że niektóre objawy, a konkretnie miejsce ich wystąpienia nie koreluje dokładnie z obszarem który miał bezpośredniego kontakt z alergenem. Na przykład, możemy zastosować balsam nad całą swoją twarz, ale tylko niektóre jej obszary mogą nosić ślady nietolerancji. Należy się również spodziewać, że w przypadku kontaktu innych części naszego ciała z tym alergenem reakcja będzie podobna lub nawet gwałtowniejsza.

Rodzaje wysypki kontaktowej

Najczęstszym typem wysypki kontaktowej jest wysypka powstała na wskutek podrażnienia skóry przez kontakt z alergenem. Ta reakcja wysypkowa pochodzenia niealergicznego występuje, gdy dochodzi do silnego podrażnienia warstwy ochronnej skóry. U niektórych pacjentów występuje silna reakcja już na jednorazowe podrażnienie , z kolei u innych objawy i oznaki pojawiają się dopiero po wielokrotnej ekspozycji ale nawet w przypadku bardzo łagodnej substancji drażniącej.

Kolejnym typem wysypki kontaktowej jest alergiczna wysypka kontaktowa, która występuje wtedy, gdy substancja, która nas uczula wywołuje reakcję immunologiczną na skórze. Zwykle dotyczy tylko obszaru, który wszedł w kontakt z alergenem. Jednocześnie może być również wywołana przez coś, co trafia do naszego ciała poprzez żywności, środków aromatyzujące, lekarstwa, kosmetyki. Może dojść do uczulenia na silny alergen, taki np. jak trujący bluszcz już po pojedynczej ekspozycji. Natomiast słabsze alergeny mogą wymagać wielu ekspozycji w ciągu kilku lat, aby wywołać alergię.

Leczenia wysypki kontaktowej

Podstawowym działaniem mającym uchronić nas przed pojawieniem się wysypki kontaktowej jest po prostu unikanie substancji drażniących lub alergenu. Oczywiście kluczem do tego jest określenie, co powoduje wysypkę, a następnie należy dołożyć wszelkich starać aby utrzymać się z dala od niego. Dobrze jest skontaktować się lekarzem, który może udostępnić listę alergenów, które mogą zawierać substancję, która najprawdopodobniej wywołuje reakcje wysypkowe.

Jeśli alergenem okazuje się biżuteria, można ją nosić poprzez umieszczenie osłony między ciałem i metalem. Na przykład wewnątrz bransoletki przykleić pasek z kawałka jasnej taśmy lub pomalować bezbarwnym lakierem. Dobrze jest zastosować krem anty-podrażnieniowy lub balsam Calamine na obszarze skóry na którym występuje wysypka. Można zastosować dostępny bez recepty krem, zawierający co najmniej 1 proc hydrokortyzonu, co może czasowo złagodzić swędzenie.

Jeżeli stosowane środki zapobiegawcze nie pomogły należy użyć stosownych środków medycznych. Lekarz może zapisać zapobiegające nawrotom choroby kremy i maści zawierających leki, które wpływają na układ odpornościowy, takimi jak inhibitory kalcyneuryny (takrolimus) i pimekrolimusu Protopic (Elidel). To rozwiązanie jest zalecane w przypadkach długotrwałego leczenia kontaktowego zapalenia skóry.

W ciężkich przypadkach lekarz może przepisać doustne kortykosteroidy w celu zmniejszenia zapalenia, leki przeciwhistaminowe, aby złagodzić swędzenie lub antybiotyków w walce z infekcją bakteryjną.