Alergeny pochodzące od pyłku traw należą w Polsce do najczęstszych przyczyn objawów okresowego (pokrywającego się z okresem kwitnienia traw) alergicznego nieżytu nosa a w następstwie atopowej astmy pyłkowej. Pierwsze ziarna pyłku traw zaczynają pojawiać się w atmosferze już w ostatniej dekadzie kwietnia, wtedy jednak nie stanowią jeszcze poważnego zagrożenia klinicznego z uwagi na występowanie w postaci pojedynczych ziaren i bardzo niskiego stężenia. Okres, który jest szczytowym w procesie pylenia traw jest w Polsce czerwiec i pierwsza połowa lipca. Objawy kliniczne, które występują zwykle jako pierwsze w ok. 25% przypadków uczulonych na alergeny pyłku traw, pojawiają się zwykle po osiągnięciu stężenia ok. 20 ziaren pyłku traw w 1 m3 powietrza w ostatniej dekadzie maja.
Przyczyny alergii na pyłki traw
Samo określenie którego używamy potocznie, a mianowicie „alergia na trawę” jest mocno nieprecyzyjne i nie do końca oddaje istotę problemu. Gdy poświęcimy więcej czasu na zbadanie podłoża problemu, okaże się, że za uczulenie tak naprawdę odpowiedzialne są alergeny, czyli białka występujące naturalnie w pyłku tych roślin. Różnego rodzaju kontakt osoby uczulonej z alergenem wywołuje nadmierną reakcję obronną, czyli uwalnianie w organizmie histaminy przez jego komórki obronne. Tak dochodzi do powstania stanu zapalnego, którego objawy znamy właśnie powszechnie jako objawy alergii.
Alergeny pyłku traw
Do najbardziej pospolitych a jednocześnie najlepiej poznanych należą alergeny pyłku tymotki łąkowej, które wg części badaczy zajmujących się tematyką alergenów mogą stanowić najbardziej uniwersalny alergen do diagnostyki i odczulania chorych dotkniętych alergią na pyłek traw. Poszczególne gatunki traw wykazują bardzo bliskie spokrewnienie ze sobą, do tego stopnia że alergeny zawarte w ich ziarnach pyłku mają prawie identyczną budowę. Z tego właśnie względu całą rodzinę traw traktuje się jako całość. Nie jest więc istotne, który z alergenów głównych pyłku traw zostanie użyty do przeprowadzenie badania w testach skórnych. Dla alergików nie będzie też miało większego znaczenia, który gatunek trawy zostanie wykorzystamy do obsiania trawnika. Należy jedynie pamiętać, aby trawnik był regularnie koszony, co zapobiegnie kwitnieniu i zmniejszy lokalnie stężenie pyłku traw w atmosferze w naszej najbliższej okolicy.
Objawy alergii na pyłki traw
Uczulenie na alergeny pyłku traw jest najczęstszą przyczyną okresowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i spojówek. U chorych, którzy dotknięci są uczuleniem na alergeny pyłku traw najczęściej pojawiają się objawy typowe dla okresowego alergicznego nieżytu nosa i spojówek czyli:
– upośledzenie drożności nosa
– wodnista wydzielina
– kichanie
– świąd nosa
– łzawienie oraz zaczerwienie i pieczenie spojówek.
W momentach kiedy stężenie pyłku traw osiąga w atmosferze maksymalne stężenie, szczególnie w przypadkach osób z niedrożnością nosa, mogą pojawić się objawy astmy pyłkowej a przy tym duszność, napadowy kaszel, świszczący oddech a także uczucie ucisku w klatce piersiowej. Nasilenie objawów następuje najczęściej podczas spacerów po łące w okresie intensywnego pylenia traw, koszenia trawy lub przebywania w pobliżu, kontaktu z sianem ( w tym przypadku również poza okresem pylenia traw). Na duże ryzyko alergiczne narażamy się również przebywając w pobliżu pól uprawnych w okresie pylenia żyta.
Leczenie alergii na pyłki traw
Podstawową formą leczenia alergii na pyłki traw jest odczulanie. Aby było ono skuteczne, dobrze jest rozpocząć je do kilku miesięcy przed sezonem pylenia. Odczulanie polega na zwiększeniu u chorego tolerancji na alergeny wywołujące objawy, poprzez podawanie tych właśnie alergenów w dawkach które są stopniowo zwiększane. Następnie, należy ją przyjmować regularnie przez cały okres kuracji. W tym czasie organizm oswaja się z alergenem i przestaje traktować go jak wroga. Mechanizm alergii zostaje wyciszony, objawy stopniowo zmniejszają się aż do całkowitego ustąpienia.
W gabinetach alergologicznych często można wykonać testy skórne z alergenami traw dzikich oraz alergenami pyłku zbóż. W zestawach tych, znajdują się alergeny pyłku nawet tych gatunków zbóż, których pyłek nie unosi się w powietrzu. W przypadku wykonania testów skórnych obejmujące alergeny owsa czy kukurydzy, u chorego z uczuleniem na alergeny pyłku traw uzyskujemy zwykle silnie dodatnie odczyny, pomimo że chory nie ma okazji stykać się z pyłkiem tych zbóż (nie unosi się w powietrzu). Jest to wynikiem obecności zbliżonych alergenów we wszystkich gatunkach traw.
W leczeniu alergii na pyłki traw wykorzystuje się zarówno tradycyjne szczepionki w zastrzykach jak również nowocześniejsze metody takie jak szczepionki podjęzykowe podawanej w tabletkach. Jest to metoda równie skuteczna, a jednocześnie bezpieczniejsza niż zastrzyki. Ponadto jest wygodniejsza, gdyż istnieje możliwość stosowania jej samodzielnie w domu, pozostając oczywiście w kontakcie z nadzorującym leczenie alergologiem. Nie ma też specjalnych wymagań co do jej przechowywaniem, można więc z nią swobodnie podróżować.
