Zakażenia szpitalne to najczęściej zakażenie w wyniku inwazyjnego zabiegu diagnostycznego lub terapeutycznego. Jest ono powodowane przez florę endogenną pacjenta albo przez florę egzogenną, czyli występującą w środowisku szpitalnym, która trafia do pacjenta poprzez personel medyczny czy sprzęt medyczny.
Zakażenia szpitalne mimo zachowania restrykcyjnych zasad higieny wciąż się zdarzają. Zalicza się do nich zakażenia jakie występują po co najmniej 48 godzinach pobytu w szpitalu. Przyjmuje się dwie doby nie bez powodu, bowiem jest to czas kiedy zakażenie może się rozwinąć po zakażeniu w domu, przed hospitalizacją.
Zakażenia szpitalne – różne ryzyka zakażeń
Zakażenie na oddziale szpitalnym mogą wywołać nie tylko bakterie, ale również priony, wirusy, grzyby i pasożyty. Ryzyko zależne jest od rodzaju oddziału szpitalnego jak też charakteru pobytu w szpitalu. Najczęściej dochodzi do zakażeń dróg moczowych w oddziałach wewnętrznych u pacjentów cewnikowanych, jak i zapalenia płuc na tak zwanych oddziałach OIOM, co znów wynika z częstej intubacji pacjentów.
Częstym zakażeniem szpitalnym są także zakażenia miejsc operowanych, zakażenia skóry i tkanki podskórnej, zakażenia krwi. Te ostatnie są szczególnie częste i trudne do wyleczenia, rodzące szereg skutków ubocznych dla właściwego leczenia. Nie znaczy to jednak iż ryzyko zakażenia jest wysokie i należy rezygnować z leczenia szpitalnego, bowiem nie jest to prawdą.
Zakażenia szpitalne – przyczyny zakażeń
Za zakażenia szpitalne najczęściej odpowiedzialna jest pałeczka ropy błękitnej oraz szczepy gronkowca złocistego. Niestety są to drobnoustroje odporne na antybiotyki beta-laktamowe jak penicylina. Leczenie tych zakażeń jest bardzo trudne. Równie niebezpieczne są pałeczki jelitowe odporne na większość dostępnych leków.
Warto podkreślić iż nie ma na świecie szpitala absolutnie bezpiecznego, który eliminuje ryzyko zakażenia. Istnieją za to takie placówki, które aktywnie wdrażają procedury minimalizujące ryzyko zakażeń. Najgroźniejszą sytuacją jest występowanie tzw. ognisk epidemicznych – tzn. ten sam szczep zakaża wielu pacjentów. Czasami przyczyną jest pośpiech, który towarzyszy ratowaniu życia.
Nie zmienia to jednak faktu, że trzeba natychmiast przerwać szerzenie się zakażenia. Zakażenia szpitalne powodują wydłużenie terapii i hospitalizacji, a także nie rzadko koszty odszkodowania i spraw sądowych jakie wytaczają pacjenci personelowi placówki szpitalnej. Czasami nabyte zakażenie może unicestwić bardzo drogą i spektakularną operację.
By zapobiec takim sytuacjom liczy się profilaktyka i dyscyplina głównie personelu, a także nie stosowanie antybiotyków na zapas. W szpitalach muszą być powołane zespoły zakażeń szpitalnych, z odpowiednio szerokimi uprawnieniami oraz dostępem do najnowszej wiedzy. Z powodu zakażeń szpitalnych bywają zamykane nie tylko poszczególne oddziały szpitala ale i całe szpitale. Zakażenia szpitalne mogą występować stale z częstotliwością typową dla danego oddziału (endemia) lub pojawiać się nagle jako ognisko zachorowań (epidemia).
Do przyczyn zakażenia szpitalnego zalicza się między innymi brak higieny personelu, w tym zanieczyszczenie odzieży, niejałowy sprzęt medyczny, niewłaściwe sprzątanie otoczenia pacjenta, w tym nieodpowiedni podział obowiązków personelu który jednocześnie wykonuje zabiegi ambulatoryjne i sprząta oddział. Często przyczyna jest pośpiech w ratowaniu życia co skłania do błędów i nie stosowania się do procedur higienicznych.
Źródła zakażeń
Najbardziej typowymi źródłami zakażeń są nosiciele, czyli pacjenci, jak tez personel medyczny, sprzęt szpitalny oraz wyposażenie szpitala, leki, krew, żywność i woda. W tym miejscu należy wymienić również czynniki zwiększające ryzyko występowania zakażenia szpitalnego jak immunosupresja, niedobór odporności, cukrzyca, pierwszy rok życia, wcześniactwo lub też wiek geriatryczny, długotrwała antybiotykoterapia. Czynnikiem zwiększającym ryzyko zakażeń jest tez przewlekła hospitalizacja, ograniczenie diagnostyki, stosowanie leków bez wskazań itp.
