Alergia na jad owadów – alergia może dotyczyć pokarmów, kurzu, ale również jadu owadziego. Będąc uczulonym wystarczy niewielka ilość jadu, aby wywołać reakcję alergiczną, wymagająca interwencji lekarskiej. Zwykle alergia objawia się gwałtowną i miejscową reakcją w miejscu ukąszenia, użądlenia. Alergia na jad owadów może powodować wstrząs anafilaktyczny, który jest szczególnie zagrażający życiu i zdrowiu.
Najczęstsze alergie na jad
Najczęściej reakcje alergiczne dotyczą owadów błonkoskrzydłowych. Do tej grupy należą pszczołowate i osowate jak pszczoła, trzmiel, osa, klecanka, szerszeń. W przypadku pszczoły, samica żądli tylko raz, co wynika z jej fizjologii. Niestety żądło pszczoły pozostawione w skórze zagłębia się uwalniając kolejne porcje jadu pod skórą. Osy żądlą wielokrotnie, dzięki czemu porcja jadu jest mniejsza, niestety w przypadku szerszenia jest przeciwnie.
Za reakcję objawów chorobowych odpowiadają składniki jadu, głównie białka i peptydy. W jadzie wyróżnia się alergeny główne i mniejsze oraz substancje niskoczasteczkowe odpowiedzialne głównie za ból, obrzęk i zaczerwienienie. Jady osy i pszczoły różnią się, chociaż niektóre z ich składników mają bardzo zbliżoną budowę, jak enzymy hialuronidaza czy, w mniejszym stopniu, fosfolipaza. Istotny peptyd mocno uszkadzający komórki – melityna – występuje wyłącznie w jadzie pszczoły, podczas gdy białko – antygen 5 – występuje tylko w jadzie osowatych.
Alergia na jad owadów – komu szkodzi jad?
Nie wszyscy są uczuleni. Reakcja zależy od występowania w organizmie przeciwciał dla składników jadu. Przeciwciała wytwarzane są przez grupę komórek zwaną limfocytami typu B, po czym razem z krwią przedostają się do różnych części organizmu. Przeciwciała sadowią się głównie pod skóra, stad po ukąszeniu objawy dotyczą skóry, tam gdzie było ich najwięcej.
Osobami o szczególnie dużym ryzyku alergii są chorzy na mastocytozę. Najwięcej osób uczulonych jest na jad pszczoły, zwłaszcza w Polsce. Uczulenie dotyczy nawet kilkunastu procent populacji. Do rozwoju alergii na jad pszczoły dochodzi najczęściej przy dużej ekspozycji na użądlenia owadów i powtarzających się użądleniach.
Alergia na jad owadów – objawy alergiczne
U osób uczulonych wystarczy pojedyncze użądlenie aby doszło do objawów alergii. Niekiedy objawy te są poważne i zagrażają życiu. W przypadku użądlenia przez wiele owadów także może powstać reakcja alergiczna, niemniej będzie ona o mniejszym nasileniu. Zwykle jest to reakcja toksyczna. Pojawia się zaczerwienienie, niewielki obrzęk, czasem dochodzi do miejscowego zakażenia skóry w wyniku wstrzyknięcia przez owada bakterii, jednak nie jest to stan długotrwały.
Typowe dla osób uczulonych jest ostre wystąpienie objawów zawsze mające związek czasowy z użądleniem. Wystarczy kilka minut do rozwoju przypadków. Czasem obserwuje się poprawę po czym następuje regres. Im wcześniej objawy wystąpią, tym częściej mają gwałtowny, potencjalnie zagrażający życiu przebieg. Alergia powoduje bolesność, duży obrzęk trwający ponad dobę. Szczególnie niebezpieczne są użądlenia w miejscach takich jak szyja, w okolicy tętnic, języka itp.
Klasyfikacja alergii
Stopień I to uogólniona pokrzywka, świąd skóry i osłabienie, stopień II to objawy stopnia pierwszego oraz co najmniej dwa z następujących – obrzęk naczynioruchowy, uczucie ucisku w klatce piersiowej, nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha, zawroty głowy.
W stopniu III dochodzą kolejne objawy jak duszności, zaburzenia mowy, chrypa, świszczący wydech, panika, zaś stopień IV obejmuje jakiekolwiek powyższe dolegliwości i jednoczesny spadek ciśnienia krwi, utratę przytomności, sinicę lub nietrzymanie stolca oraz moczu. Objawy alergii mogą także dotyczyć przewodu pokarmowego i wtedy mają postać kurczowych (kolkowych) bólów brzucha, nudności lub wymiotów. Innymi objawami może być opuchnięcie gardła, krtani, czy oskrzeli mimo użądlenia w zupełnie innym miejscu.
Gdy dojdzie do alergii
Kiedy zostaniemy użądleni i dojdzie do wystąpienia reakcji alergicznej winniśmy jak najszybciej usunąć żądło. Należy je podważyć i absolutnie nie ściskać palcami, zapobiegnie to wydzielaniu się toksyn pod skórę.
