Alergia pokarmowa u niemowląt – leczenie, objawy, przyczyny

Alergia pokarmowa u niemowląt jest bezpośrednim wynikiem zaburzenia prawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego dziecka na białko zawarte w pożywieniu. Za główną przyczynę alergii wśród niemowląt uważa się białko mleka krowiego, pomidory, gluten oraz orzechy. Alergia pokarmowa należy do schorzeń, które dotyka około od 3 do 5% populacji noworodków. Największe ryzyko wystąpienia tego rodzaju uczulenia na pokarm występuje u dzieci poniżej drugiego roku. Jest to spowodowane między innymi niedojrzałością układu odpornościowego maluchów w tym okresie życia. U większości małych pacjentów, objawy alergii uwidaczniają się gównie po spożyciu mleka i jego przetworów, jaj kurzych, soi, a także ryb, pszenicy oraz orzechów ziemnych. Z dostępnych badań wynika również, że dzieci należące do grupy uczulonej na najsilniejsze alergeny pokarmowe już w pierwszym roku życia oraz dodatkowo chorujące na atopowe zapalenie skóry są zdecydowanie w większym stopniu narażone na wystąpienie schorzeń alergicznych układu oddechowego.

Przyczyny alergii pokarmowej u niemowląt

W pierwszym roku życia, kiedy do przewód pokarmowy niemowlęcia nie jest jeszcze w pełni wykształcony i sprawny, a poprawne wydzielanie enzymów trawiennych w odniesieniu do dzieci starszych jest znacznie mniejsze. Za przebieg procesów alergicznych odpowiedzialne są zarówno niedokładnie strawione białka obce, jak i przemiany innych produkty wewnątrz organizmu. Poprzez przenikanie przez niedostatecznie wykształconą błonę śluzową jelit, cząsteczki białka dostają się bezpośrednio do krwiobiegu tym samym wzbudzając szereg niepożądanych reakcji immunologicznych. W ten sposób wywołują chorobę alergiczną, która może dawać różne objawy kliniczne. Alergia pokarmowa powodowana głównie nadwrażliwością na białko zawarte w podawanych dziecku pokarmach. Za 90% wszystkich reakcji alergicznych odpowiedzialne jest przeważnie kilka podstawowych alergenów – tj. mleko krowie, jajka, orzechy, ryby, pszenicę oraz soję. W przypadku niemowląt, za główną przyczynę alergii pokarmowej uważa się mleko krowie, w których zawarte jest ponad 20 różnego rodzaju białek, w tym najczęściej kazeina, która nie ulega rozkładowi pod wpływem temperatury oraz pasteryzacji, tak jak ma to miejsce w przypadku innych białek.  Może się również zdarzyć, że występowanie u niemowlaka alergii pokarmowej spowodowane będzie czynnikami genetycznymi. U niemowląt, w których rodzinach pojawiały się przypadki chorób alergicznych, jest duże prawdopodobieństwo, że częściej niż pozostałe dzieci będą zapadać na alergię. Duże znaczenie ma również styczność matki i małego dziecka z dymem papierosowym. Ze względu na fakt, iż mleko matki chroni dziecko przed alergenami, niemowlęta, które były krótko karmione piersią częściej zapadają na alergie.

Objawy alergii pokarmowej u niemowląt

Do najczęściej występujących objawów alergii pokarmowej u niemowląt zaliczmy:
– wysypka – w przypadkach gdy alergeny przedostaną się do organizmu dziecka przez śluzówkę, pojawiają się problemy ze skórą. Na twarzy oraz skórze niemowlęcia w okolicach zgięć łokciowych i podkolanowych pojawiają się charakterystyczne czerwone plamy a także nieprzyjemnie wyglądające sączące się grudki, skóra staje się sucha i szorstka, a dziecko staje się rozdrażnione, płaczliwe i niespokojne.
– Katar – pojawiający się bardzo często wodnisty katar oraz sapanie, czyli duszności których podłożem jest obrzęk śluzówki nosa.
– Biegunka. Nadwrażliwość na białko powoduje również problemy żołądkowe. Powoduje to najczęściej uporczywe biegunki, których przyczyną są wytwarzane w jelitach duże ilości śluzu, powodujące, że mały alergik cierpi na kolki, wymioty oraz ulewanie.

Alergia u niemowląt pojawia się najczęściej w 2 lub 3 miesiącu życia lub w momencie kiedy ma miejsce rozszerzenie diety. Alergeny pokarmowe powodują uciążliwe dolegliwości układu oddechowego. U małych dzieci wyraźna jest również podatność na alergiczne zapalenie błony śluzowej wyściełającej drogi oddechowe. Uszkodzona procesem infekcyjnym błona śluzowa jest uporczywie i skutecznie atakowana przez czynniki uczulające.
Jedną z oznak alergii pokarmowej są tzw. policzki lakierowane. Objawy takie występują najczęściej gdy skóra dziecka staje się sucha, wtedy to na policzkach pojawiają się czerwone, łuszczące się ogniska, tzw. Tego typu zmiany atopowe zlokalizowane są również na rączkach, nóżkach. Każda zmiana na skórze u dziecka powinna być skonsultowana przez dermatologa w celu potwierdzenia lub zaprzeczenia jej alergicznego podłoża.

Leczenie alergii pokarmowej u niemowląt

Najskuteczniejszą i powszechnie stosowaną metodą leczenia alergii pokarmowych u niemowląt jest wyeliminowanie z diety pokarmów uczulających, nie należy jednak zbyt pochopnie rezygnować z karmienia piersią. Jednak mama powinna zrezygnować z pokarmów najczęściej powodujących uczulenie. Wystąpienie objawów alergii u dziecka karmionego tylko i wyłącznie piersią może świadczyć o wrodzonej predyspozycji do alergii. Zastosowanie przez karmiące matki diety eliminacyjnej przynosi bardzo dobre wyniki u znacznego odsetka dotkniętych tą alergią dzieci. Jeżeli nie ma miejsce całkowita eliminacja objawów dochodzi najczęściej do znacznego ich złagodzenia. W przypadku dzieci karmionych sztucznie dobre efekty przynosi wycofanie z diety mleka krowiego . W przypadkach zaostrzenia się objawów, po konsultacji lekarskiej konieczne może okazać się podanie leków.