Hipofosfatemia jest stanem przewlekłego niedoboru fosforu, które w konsekwencji może prowadzić do śmierci pacjenta. Na problemy z niedoborem fosforu narażone są przede wszystkim osoby niedożywione. Hipofosfatemię diagnozuje się przy stwierdzeniu poziomu fosforu nieorganicznego we krwi poniżej 2,5mg/dl w surowicy krwi.
Przyczyny niedoboru – hiposfofatemia
Fosfor jest pierwiastkiem występującym w organizmie człowieka w postaci organicznej i nieorganicznej. Łącznie z wapniem jest głównym składnikiem budulcowym kości. Właśnie w kościach jest magazynowany fosfor, chociaż nie tylko, bowiem znaleźć go możemy również w mięśniach. Fosfor odpowiada za budowę błon komórkowych oraz metabolizm glukozy, regulację gospodarki kwasowo-zasadowej, stąd jest ważnym elementem składowym organizmu ludzkiego i jego niedobór może wpływać destrukcyjnie na zdrowie.
Przyczyną niedoboru fosforu jest przede wszystkim ograniczona ilość pokarmów spożywanych, które zawierają fosfor nieorganiczny. Może być to konsekwencja niedożywienia, bądź stosowania diety, żywienia pozajelitowego. Inna przyczyną powodująca hipofosfatemię jest ograniczone wchłanianie fosforanów z przewodu pokarmowego, które jest najczęściej wynikiem wymiotów i biegunek lub przyjmowania leków utrudniających ten proces. Wśród innych przyczyn wystąpienia schorzenia upatruje się zespół ponownego odżywienia, leczenie kwasicy ketonowej, jak również nowotwory, zasadowicę oddechową, zespół głodnych kości, czy krzywicę, nadczynność przytarczyc, leki moczopędne, niedobory witaminy D.
Krzywica hipofsofatemiczna
Krzywica hipofosfatemiczna to jedna z przyczyn występowania niedoborów fosforu, jest ona schorzeniem opornym na witaminę D. to schorzenie dziedziczne. Wyróżnia się dwa typy krzywicy hipofosfatemicznej, pierwszy dziedziczona autosomalnie dominująco (ADHR) oraz drugi – sprzężona z chromosomem X (rodzinna krzywica hipofosfatemiczna).
Hipofosfatemia – objawy niedoboru fosforu
Hipofosfatemia może prowadzić do rabdomiolizy i skutkować rozpadem mięśni. Objawem tego zaburzenia jest przede wszystkim osłabienie mięśni, ich ból, obrzęk oraz skurcze, a także łagodne zwiększenie napięcia mięśni. Co istotne choroba obejmuje wszystkie mięśnie, również te odpowiadające za funkcje oddechowe. Z czasem pojawia się niewydolność oddechowa i sercowa, skutkujące arytmią. Dodatkowo niedobór fosforu wiąże się z upośledzeniem funkcji układu nerwowego. Skutkiem hipofasfetemii jest osteomalacja, czyli rozmięknienie kości. Objawami rozmięknienia kości jest wzmożona wrażliwość kości na ucisk, bóle kostne oraz zaburzenie chodzenia. Obserwuje się tak zwany chód kaczkowaty, pacjent kołysze się z boku na bok.
Objawem hipofosfatemii mogą być również zaburzenia o podłożu neurologicznym jak porażenia, parestezje, dezorientacja, drgawki, czy zaburzenie świadomości. Przy ostrej postaci niedoboru fosforu występują zaburzenia funkcji żołądka i jelit w postaci nudności, biegunki, wymiotów i braku łaknienia.
Rozpoznanie hipofosfatemii
By rozpoznać hipofosfatemię należy wykonać gruntowne badania krwi oraz moczu, analizując stężenie fosforanów. Leczenie schorzenia polega na eliminowaniu przyczyn i zwiększeniu podaży fosforanów o ile jest to możliwe. Wskazana jest odpowiednia dieta bogata w fosforany i zawierająca mięso, fasolę, mleko. Jeżeli hipofosfatemia osiąga ciężką postać stosuje się suplementację dożylną fosforanów.
