Centuria nadbrzeżna (Centaurium littorale) to mało znana roślina stosowana w medycynie naturalnej, zwana w Polsce również tysiącznikiem. Należy do rodziny goryczkowatych i występuje na wybrzeżu morza Bałtyckiego oraz Północnego. Najczęściej spotkać ją można w zagłębieniach między wydmami.
Roślina chroniona
Centuria została objęta ochroną gatunkową, gdyż grozi jej wyginięcie. Kwitnie różowymi kwiatami sięgającymi 8mm, jest roślina dwuletnią o rozetowym pokroju. Interesująca jest jej nazwa owiana wieloma legendami. Wedle niektórych pochodzi od centum aurum czyli 100 sztuk złota. Ma to podkreślać jej wartość. Według podań historycznych to właśnie centuria przyczyniła się do wyleczenia Chirona, centaura, który został ranny w pojedynku z Herkulesem.
Właściwości centurii
Centuria wykazuje właściwości poprawiające funkcjonowanie układu pokarmowego i trawienia. Wspomaga apetyt, jak również pozytywnie eliminuje wzdęcia, objawy niedokwasoty. Surowcem leczniczym jest suszony kwiat. Zawiera on gencjopykrynę, erytauryne oraz amarogentynę. Wśród cennych składników ziela znajdują się alkaloidy – gencjanina, flawonoidy oraz kwasy organiczne.
Ponadto ziele obfituje w olejki eteryczne i sole mineralne. Gorycz zawarta w kwieciu pobudza układ trawienny powodując wzmożone wchłanianie substancji odżywczych z pokarmu do krwi, stad centuria znajduje zastosowanie w leczeniu chorób wątroby oraz pęcherzyka żółciowego. Poza właściwościami stymulującymi centuria nadbrzeżna działa przeciwbólowo. Zyskuje dzięki temu uniwersalne zastosowanie, a jej zdolność do obniżania gorączki wykorzystywana jest w leczeniu stanów zapalnych i infekcji. Centuria nadbrzeżna służy pomocą w leczeniu nadciśnienia tętniczego.
Centuria – przeciwwskazania
Niestety w dużych ilościach ziele może powodować skutki uboczne pod postacią wymiotów i nudności. Przeciwwskazaniem do zażywania centurii są wrzody żołądka oraz dwunastnicy. W tych przypadkach centuria winna być przyjmowana jako składnik mieszanki ziołowej. Cenne właściwości centurii w zakresie regeneracji organizmu i wsparcia układu odpornościowego sprawiają, że jest ona dodawana do licznych mieszanek. Szczególnie polecana jest w rekonwalescencji po przebytych operacjach układu trawiennego. Stosowna jest też przeciw robakom układu pokarmowego nie powodując ubocznych skutków.
Zewnętrzne zastosowanie centurii
Poza piciem wywarów z centurii można korzystać z jej właściwości stosując okłady i płukanki zewnętrznie. Działa ona wówczas na zmiany skórne, trądzikowe, egzemy i owrzodzenia.
Nie tylko fitoterapia korzysta z centurii
Poza ziołolecznictwem centuria nadbrzeżna znajduje zastosowanie w gastronomii. Jest wykorzystywana w produkcji gorzkich likierów oraz dodawana jako aromat do napojów, zwłaszcza alkoholowych, ale też energetyzujących. Prócz tego centurię ceni przemysł kosmetyczny. Jest ona stosowana do wyrobu kosmetyków dedykowanych cerze wrażliwej i zwiotczałej oraz w produkcji środków dezynfekujących jamę ustną. Jej zastosowanie znane było już w średniowieczu i popularne jest do dnia dzisiejszego.
Napar, odwar z centurii
By przygotować napar wystarczy zalać ziele (1 łyżka) ciepłą wodą (szklanka), po czym zagotować pod przykryciem przez około dwie minuty. Całość należy przestudzić w kwadrans i kolejno odcedzić. Napar spożywa się pół godziny przed posiłkiem w ilości jednej łyżki.
Nieco inaczej wykonuje się odwar. Pół łyżki ziela miesza się z połową szklanki wody, zaparza i odstawia. Po ostudzeniu odwar jest gotowy do spożycia.
