Bukwica lekarska (Betonica officinalis) należy do rodziny roślin jasnotowatych. Nazywana też bywa bukwicą zwyczajną, bądź czerwona lub betoniką. Roślina lubuje się w klimacie ciepłym i umiarkowanym. Występuje zarówno w Azji, Afryce i Europie. W Polsce jest gatunkiem bardzo powszechnym. Rośnie na łąkach oraz w zaroślach.
Bukwica lekarska – niezwyczajna roślina
Bukwica znana była już w starożytności i uważana za doskonały środek pochodzenia naturalnego w oczyszczaniu organizmu. Z czasem mnisi włączyli ją do swych spisów ziół leczniczych poznając coraz więcej jej właściwości. Prócz udowodnionego działania homeopatycznego bukwica lekarska uchodziła za roślinę magiczną i godną posadzenia przy domu, celem odpędzenia duchów i wszelkiego zła.
Wyglądem roślina do urodziwych nie należy, posiada rozgałęzioną łodygę o niewielkim ulistnieniu i wysokość od 30 do 90 cm. Liście bukwicy są karbowane, sercowate o krótkim ogonku. Cechą charakterystyczną jest pokrycie ziela włoskami szorstkimi. Zioło kwitnie kłosem pozornym na purpurowo. Okres kwitnienia przypada na czerwiec-wrzesień.
Kuchenna przyprawa
Bukwica lekarska to poza tym, iż jest zielem leczniczym była niegdyś ceniona przyprawa w kuchni. Zwłaszcza kuchnia staropolska ceni sobie bukwicę obok rozmarynu i szałwii. Poza kuchnią jest do dziś popularnie nasadzaną rośliną dekoracyjną, ogrodową. Używana do tworzenia wiązanek kwiatowych. Liście bukwicy są surowcem herbacianym.
Można je parzyć i pic jako herbatkę orzeźwiającą i bardzo aromatyczną. Herbata z liści rośliny wykazuje działanie wzmacniające. Dawniej poza liśćmi wykorzystywano również korzeń rośliny, jedząc jako warzywo. Był;wy korzeniowe cechuje orzechowy smak oraz mnóstwo substancji odżywczych. Jedzono je zarówno na surowo, jak też gotowane i suszone. Obecnie surowcem zielarskim są kwiaty i liście. Liście zbiera się jeszcze przed kwitnieniem.
Zawartość rośliny
W składzie bukwicy lekarskiej znajduje się około 15 % garbników, goryczy i olejków eterycznych, a także liczne sole mineralne i witaminy, głównie witamina C, alkaloidy i flawonoidy. Co ważne surowiec zielarski, aby posiadał swą moc lecznicza musi pochodzić ze stanowisk naturalnych. Kwiecie zbiera się do momentu zdrewnienia, po tym czasie roślina nie nadaje się już do suszenia.
Działanie bukwicy
Bukwica lekarska charakteryzuje się działaniem ściągającym i przeciwzapalnym. Ceni się także jej właściwości odkażające. Stosowana jest w leczeniu biegunki i nieżytu żołądka. Pomaga ana przemianę materii jak również ułatwia proces trawienny i wspomaga wydzielanie się soków żołądkowych. Poza działaniem żółciopędnym potrafi pomóc w wielu dolegliwościach nerwowych jak nerwobóle i migrena. Roślina zapobiega chorobom układu moczowego, zwłaszcza schorzeniom nerek. Jest też stosowana jako ziele na owrzodzenia, czyraki, żylaki itp. doskonale sprawdza się w kuracji nadpotliwosci stóp.
Stosowanie ziela
Ziele stosuje się zarówno pijąc wywar, napar, jak też kapiąc się w odwarze, czy przemywając zmiany skórne. Pijąc wywar z bukwicy zyskujemy na tworzeniu się połączeń garbników z białkami błon śluzowych, przez co komórki błon obkurczają się i wstrzymują wodę przedostająca się do jelit, hamują też krwawienia wewnętrzne jelit, niszczą bakterie, zwłaszcza te odporne na działanie antybiotyków.
Przeciwwskazania
Przeciwwskazaniem do stosowania bukwicy jest ciąża, bowiem roślina poza swymi właściwościami wyżej omawianymi wywołuje również skurcze mięśni macicy. Poza tym z bukwicy należy korzystać ostrożnie, bowiem w dużej dawce może powodować zaparcia i podrażnić układ pokarmowy zaburzając jego naturalną pracę.
