Krokosz barwierski (Carthamus tinctorius) nazywany bywa także szafranem łąkowym. Jest rośliną znaną od bardzo dawna, wieść o niej pochodzi już ze starożytnych czasów. Wykorzystywana była na przestrzeni lat jako naturalny barwnik, który nadawał kolor nie tylko tkaninom ale i potrawom. Popularność rośliny jest przede wszystkim duża w obszarze Morza Śródziemnego, w Polsce roślinę uprawia się do niedawna, głównie jako roślinę oleistą i paszę.
Surowiec zielarski i właściwości lecznicze – krokosz barwierski
Korkosz barwierski to wyjątkowe zioło o szerokim zastosowaniu. Surowcem zielarskim są kwiaty, które obfitują w czerwony barwnik należący do grupy flawonoidów – kartaminę. Niegdyś substancja tą barwiono kosmetyki i tkaniny. To nie jedyny barwnik jaki zawiera krokosz barwierski w swym składzie, bowiem drugim barwnikiem jest żółcień krokoszowy – pochodna chinoliny.
Żółcień wykorzystuje się do barwienia artykułów spożywczych i bywa też alternatywą dla szafranu w kuchni, zwłaszcza iż jest tańszym zamiennikiem, jego atrakcyjność rośnie. Owocem krokosza jest niełupka w kolorze kości słoniowej, zawierająca nasiona bogate w tłuszcze i białka. Z uwagi na zawartość tłuszczu roślina jest powszechnie uprawiana na olej (pozyskiwany z nasion). Olej jest cenny ze względu na wysoką zawartość kwasu linolowego, która wynosi aż 70%. ponadto w oleju zawarte są witaminy E i kwas alfa-tokoferol.
Właściwości dla zdrowia
Przede wszystkim wśród właściwości rośliny jaka jest krokosz barwierski wymienić należy zdolność do obniżenia poziomu cukru we krwi a ponadto działanie przeciwskurczowe. Pośrednio krokosz wpływa na redukcję poziomu cholesterolu, a także przeciwdziała miażdżycy. Olej z krokosza jest polecany nie tylko diabetykom, ale i osobom na diecie odchudzającej, gdyż nie zawiera wielu kalorii, a jest doskonałym zamiennikiem tłuszczu, bogatym w nienasycone kwasy tłuszczowe. Dodatkowo nie można zapominać iż krokosz barwierski wzmaga potliwość oraz działa lekko przeczyszczająco oraz moczopędnie.
Nie jest bez znaczenia dla skóry, której poprawia kondycję hamując stany zapalne skóry, odżywiając ją od zewnątrz. Kwas linolowy, który zawarty jest w roślinie zielnej pomaga skórze zachować jędrność, elastyczność i stosowny poziom nawilżenia, dzięki czemu starzeje się ona wolniej i wygląda promieniście cały czas. Flawonoidy oraz witamina E w krokoszu działają niszczycielsko na wolne rodniki wspierając radzenie sobie skóry z nadmiernym nasłonecznieniem.
Ziele w praktyce
Mimo, iż krokosz barwierski to roślina paszowa, to uprawa tej rośliny spotykana jest także na cele zielarskie. Jako pasza krokosz doskonale poprawia zwierzętom trawienie. Zielone części rośliny poza podawaniem na surowo można kisić i serwować jako kiszonkę paszową. Na pasze nadają się także wytłoczki po procesie produkcji oleju. W formie suszonej kwiaty krokosza są stosowane do barwienia żywności.
Niestety walory smakowe oraz aromatyczne są nieznaczne. Czasem krokosz stosuje się jako jeden z wielu składników mieszanki przypraw. O wiele popularniejszy w kuchni jest olej z krokosza tłoczony na zimno. Charakteryzuje go lekko orzechowy smak, doskonale łączący się z sałatkami i przystawkami. Na zewnątrz olej z krokosza stosuje się do wcierania w skórę w celach pielęgnacyjnych, zwłaszcza do jej nawilżenia, pozbycia się zmarszczek na skórze. Oleju nie powinno się stosować do cery trądzikowej, oraz ze skłonnością do alergii, za to doskonale działa na zmiany łuszczycowe.
Olej spisuje się także jako lekarstwo na rany, otarcia po kontuzjach i urazach. Doustnie natomiast olej poleca się na wywołanie miesiączki oraz wzmocnienie odporności, serca, zwłaszcza w przypadku choroby wieńcowej i niewydolności krążeniowej. Zaleca się kuracje olejem na reumatyzm i bóle stawów oraz jako wlew doodbytniczy w stanie zapalnym odbytu, uporczywych zaparciach i hemoroidach.
