Badania profilaktyczne kobiet to zespół badań którym powinna poddać się każda kobieta biorąc pod uwagę jej wiek, dojrzałość płciową czy inne parametry które w sposób znaczący mogą wpłynąć na życie i zdrowie. Badania mają w szczególności na celu uchronienie kobiety przed zbyt późno wykrytymi schorzeniami dziedziczonymi genetycznie które odpowiednio wcześnie wykryte i zdiagnozowane mogą dawać bardzo duże szanse na całkowite wyleczenie.
Wśród szerokiej gamy badan profilaktycznych dedykowanych tylko dla kobiet zaliczamy miedzy innymi:
– badania ginekologiczne,
– badania ciśnienia tętniczego krwi,
– cytologia,
– mammografia,
– USG piersi,
– samokontrola piersi.
Badania profilaktyczne kobiet odgrywa bardzo dużą rolę i jest szczególnie ważne ze względu na zdrowie każdej osoby. W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek objawów choroby konieczne jest niezwłoczne zgłoszenie się do lekarza specjalisty w celu przeprowadzenia dokładnej diagnozy.
Badanie ginekologiczne
Badanie ginekologiczne ze względu na nieustannie wzrastające ryzyko zachorowań w szczególności na raka macicy itp. Wymaga od kobiet co najmniej raz do roku wizyty kontrolnej u lekarza specjalisty.
Pierwsza wizyta powinna mieć miejsce już przed ukończeniem 18 toku życia lub niezwłocznie po rozpoczętym współżyciu z partnerem.
Zaleca się aby badania profilaktyczne pod kontem ginekologicznym kobieta wykonywała od momentu rozpoczęcia życia płciowego. Dlaczego? Otóż kontrolna wizyta u ginekologa pozwala na ocenę stanu narządów rodnych, wykrycie ewentualnych schorzeń, np. stanów zapalnych, czy nieprawidłowości budowy.
Jeśli pacjentka wcześniej nie chodziła na żadne tego typu badania lekarz ma obowiązek w czasie rozmowy zebrać informacje na temat cyklu miesiączkowego, drobnych dolegliwości, rodzajów stosowanych środków antykoncepcyjnych, a także zlecić profilaktycznie cytodiagnostykę.
Wskazane jest także przeprowadzenie badania palpacyjnego piersi. Wszystkie te działania mają na celu wykrycie w możliwie najwcześniejszym stadium zmian chorobowych.
Samobadanie piersi
Samobadanie piersi czyli popularnie znana profilaktyka raka piersi. Powinna ją wykonywać każda kobieta po 20 roku życia raz w miesiącu, w tym samym dniu cyklu (najlepiej kilka dni po miesiączce), dokładnie badać swoje piersi. W czasie wizyty w gabinecie ginekologicznym lekarz powinien pokazać, jak powinno wyglądać takie samobadanie. Dzięki niemu bowiem istnieje duża szansa na wykrycie guzków, często złośliwych, w stadium, w którym są one zupełnie wyleczalne. Nie wolno zapominać o tym, że na nowotwór piersi mogą zachorować naprawdę bardzo młode kobiety.
Przebieg badania w pozycji pionowej
Jedną rękę kładziemy za głowę, drugą badamy pierś miejsce po miejscu, najlepiej ruchami okrężnymi wokół całego gruczołu (od największego obwodu, aż do brodawki sutkowej). Kolejno wykonujemy ruchy okrężne w kierunku: od brodawki sutkowej do szczytu piersi i z powrotem. Czynność tą powtarzamy dla drugiej piersi (lewą ręką badamy prawą pierś i odwrotnie). Następnie uciskamy brodawkę sutkową i sprawdzamy, czy nie pojawia się żaden wyciek.
Mammografia
Mammografia to jedno z najważniejszych badań profilaktycznych dla kobiet , w szczególności zalecane jest kobietom po 50 roku życia minimum raz na dwa lata chyba że istnieją przesłanki do wykonania badania znacznie częściej.
Istnieją czynniki ryzyka takie jak między innymi choroba raka piersi występująca w rodzinie które wymuszają rozpoczęcie badań mammograficznych już w okolicach 30 roku życia i systematycznego ich kontrolowania.
Jeśli ktoś w rodzinie chorował na nowotwór piersi, jelita grubego lub prostaty, proponowane jest wykonanie pierwszej mammografii w 35-tym roku życia. W przypadku pacjentek ze stwierdzonymi czynnikami ryzyka zachorowania na nowotwór piersi lekarz podejmie decyzję o uzupełnieniu kalendarza o dodatkowe badania, np. o USG. Po 50-tym roku życia mammografia powinna być wykonywana co rok i ewentualnie uzupełniana o badanie USG.
Mammografia jako badanie profilaktyczne dla kobiet pomiędzy 50-tym a 59-tym rokiem życia wykonywana jest nieodpłatnie i bez skierowań w ośrodkach, które realizują programy badań profilaktycznych, kontraktowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Cytologia
Cytologia zaliczana jest do badań przesiewowych które stwarzają realne szanse wczesnego rozpoznania raka szyjki macicy, który zwykle nie daje żadnych objawów. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego każda kobieta, która rozpoczęła życie płciowe, musi mieć wykonywaną cytologię raz do roku. Wyznacznikiem wielokrotności wykonywania badania cytologicznego jest jego wynik i tak jeśli trzykrotny wynik badania jest prawidłowy, wtedy badanie można powtarzać co 3 lata.
Kobiety, które nie rozpoczęły współżycia, nie muszą wykonywać cytologii jednak z zastrzeżeniem. Po ukończeniu przez kobietę 25 rok życia, wtedy pobranie wymazu jest konieczne. Badania profilaktyczne u kobiet z grupy ryzyka (nosicielki wirusa HPV, chore na AIDS) muszą być wykonywane nie rzadziej niż raz do roku.
Do grupy kobiet których nie obejmuje badani profilaktyczne cytologii zaliczamy te kobiety po 70 roku życia oraz kobiety, u których usunięto macicę wraz z szyjką z powodów nieonkologicznych.
