Choroby jajników – jajnik to parzysty narząd, występujący u kobiet. U dojrzałej kobiety jego wielkość oscyluje w okolicy 5x3x1 a średnia masa równa jest od 6 do 8 gramów. Umiejscowienie jajników znajduje się w środkowej części jamy otrzewnej przy bocznych ścianach miednicy. Górne bieguny jajników objęte są przez jajowody. Wiele kobiet dopóki nie doświadczą problemów związanych z chorobami jajników nie do końca posiada świadomość funkcji do których jest przeznaczonych.
Do podstawowych funkcji jajników zaliczamy miedzy innymi:
– wytwarzanie komórki jajowej,
– produkcja żeńskich hormonów płciowych.
Tak jak każdy narząd także jajniki mogą przybrać postać chorobową. Do najczęstszych zmian chorobowych możemy zaliczyć między innymi:
– torbiele,
– zespół policystycznych jajników,
– rak jajnika
Torbiele
Jedną z najczęściej spotykanych zmian chorobowych jajników są torbiele jajników. Przyjmują one różne postacie takie jak: łagodne a niekiedy złośliwe. Pierwsze z nich najczęściej są wynikiem łagodnych zmian zachodzących w organizmie kobiety w konsekwencji zaburzeń hormonalnych. Zmiany te występują w konsekwencji nieprawidłowości hormonalnych, wówczas następuje zaburzenie procesu pęknięcia pęcherzyka i może powstać torbiel – nazywana torbielą pęcherzykową.
Prawidłowo dojrzały pęcherzyk Graffa pęka w okresie owulacji i uwalnia komórkę jajową.
Wielkość torbieli pęcherzykowatej może być różna, nawet od kilku do kilkunastu centymetrów. zdarza się iż zmiany dotyczą obu jajników lub tylko jednego z nich.
Łagodne zmiany torbielowe jajników mogą nie powodować żadnych objawów i o tych kobieta dowiaduje się przypadkowo podczas badania ginekologicznego czy ultrasonograficznego. W znacznie mniejszej ilości przypadków sygnałem o tworzących się torbielach jest pojawienie się różnych dolegliwości takie jak między innymi:
– nagłe bóle w podbrzuszu o dużym nasileniu,
– zaburzenia rytmu krwawień miesiączkowych,
– obfite krwawienia miesiączkowe,
– nieregularne krwawienia/plamienia ,
– powiększenie obwodu brzucha ,
– ucisk w jamie brzusznej.
Torbiele nie stanowią zagrożenia dla życia kobiety niemniej jednak konieczna jest ich kontrola. Najczęściej znikają samoistnie, ale niekiedy wymagają leczenia farmakologicznego. W niewielkiej ilości przypadków konieczna jest interwencja chirurgiczna. 22
Zespół policystycznych jajników
Istnieje wiele różnych postaci zmian chorobowych jajników. Do kolejnej z nich możemy zaliczyć zespół policystycznych jajników. Trudno dopatrzeć się jednoznacznej przyczyn występowania tego schorzenia, zakłada się ogólnie iż na ten rodzaj chorób jajników składa się wiele zaburzeń. Wśród najczęściej wymienianych wymienia się między innymi zaburzenia cyklu owulacyjnego, hiperandrogenizm, policystyczne jajniki, zróżnicowane zaburzenia metaboliczne itp.
Rak jajnika
Rak jajnika to jedno ze schorzeń które budzi najwięcej obaw wśród kobiet które go doświadczyły. Jedną z przyczyn i jednocześnie objawów które zmuszają pacjentkę do kontaktu z lekarzem jest wodobrzusze które wskazuje na wystąpienie raka jajnika. Charakterystyczne jest uczucie ciężkości w jamie brzusznej, oraz bóle o nietypowej lokalizacji dla narządu rodnego.
Do najczęściej spotykanych objawów choroby jajników jakim jest rak jajników zaliczamy:
– nerwobóle kończyn dolnych,
– ze względu na wielkość guza odczuwalne może być parcie na cewkę moczową,
– niekiedy krwawienia z dróg rodnych pozamenstruacyjne itp.
– dolegliwości uciskowe w postaci objawów dysurycznych,
– zaparcia,
– wzdęcia,
– uczucia pełności w brzuchu,
– bóle w podbrzuszu,
– ból miednicy i brzucha,
– zwiększenie obwodu brzucha,
– szybkie uczucie pełności podczas jedzenia.
Rak jajnika pomimo wielu prób medycznych i chirurgicznych stanowi trudny problem w ginekologii onkologicznej. Zaleca się w szczególności przeprowadzanie badań kontrolnych które zwiększają szanse na wczesne wykrycie zmian chorobowych i możliwie jak najszybsze podjęcie prób leczenia. Poza przypadkami powikłanymi i rzadko spotykanymi guzami hormonalnie czynnymi, objawy raka jajnika są bardzo słabo wyrażane i najczęściej mają charakter nieswoisty.
Z medycznego punktu widzenia rak jajników dotyczy najczęściej kobiet w wieku pomiędzy 40 a 70 rokiem życia. Dlatego diagnostyka i badania kobiet w tym wieku powinny być możliwie jak najczęstsze. Rak jajników to choroba która bardzo często daje o sobie znać w momencie kiedy za późno jest na leczenie farmakologiczne, dlatego tak istotną rolę odgrywa profilaktyka.
Około 70% chorych rozpoczyna leczenie w III lub IV stopniu zaawansowania klinicznego raka jajnika. Wczesne rozpoznanie ma najczęściej charakter przypadkowy.
W przypadku nowotworu złośliwego raka jajnika, najważniejszym czynnikiem branym pod uwagę w wyborze metody leczenia, jest stopień zaawansowania nowotworu w momencie rozpoznania.
W przypadku raka jajnika do operacji dochodzi praktycznie w każdym przypadku jego podejrzenia (nieprawidłowy obraz ultrasonograficzny jajnika, niepokojąca powiększająca się torbiel itp.) Spowodowane jest to diagnostyczną rolą zabiegu operacyjnego, która polega na pobraniu wycinków guza, węzłów chłonnych, fragmentów niezmienionej otrzewnej i wykonaniu doraźnego badania histopatologicznego, które pozwala poznać charakter zmiany, ocenić jej zaawansowanie i zaplanować odpowiednie leczenie.
