Faza folikularna cyklu menstruacyjnego jest jednym z jego trzech etapów. Pełen cyklu zdrowej kobiety trwa 28 dni, jednak może się różnić w zależności od indywidualnych tendencji. Fazą pierwszą cyklu jest faza folikularna, drugą zaś owulacyjna i trzecią lutealna.
Faza folikularna cyklu
Czas trwania każde z trzech faz cyklu miesiączkowego jest niecharakterystyczny, co oznacza ze u każdej kobiety może trwać inaczej. Zwykle pierwsza faza cyklu zajmuje około czternaście dni, jednak jest to ilość statystyczna. Początkiem pierwszej fazy jest początek krwawienia miesiączkowego. Ostatnim dniem tej fazy jest pierwszy dzień owulacji, którego ustalenie nie jest już tak proste jak w przypadku obserwacji krwawienia.
Niepokojące obserwacje
Często powodem wizyty u ginekologa jest obserwacja wydłużenia się pierwszej fazy cyklu. By stwierdzić ten stan jak również zbadać przyczynę należy wykonać badanie hormonalne. Jego wyniki dają powody do niepokoju i dalszej diagnostyki lub też nie. Kluczową rolę w badaniu odgrywa poziom hormonu folikularnego FSH.
Dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych
Warto wiedzieć iż między 16 a 20 tygodniem ciąży można zaobserwować aż 6-7 milionów pęcherzyków jajnikowych pierwotnych. Przed samym porodem płód ma zaledwie 2 miliony pęcherzyków, zaś do czasu dojrzewania dziewczynki jest ich zaledwie 300 tysięcy, z których przez cały okres rozrodczy kobieta uwalnia zaledwie 300-400 sztuk.
Za początek rekrutacji pęcherzyków uważa się fazę folikularną. Wówczas hormon sprawia, ze pęcherzyk pierwotny przeistacza się w prenatalny. Budowa komórki na tym etapie zmienia się.
Kolejno hormon FSH rekrutuje od 3 do 7 pęcherzyków wzrastających. Tworzy się tzw. jamka i produkuje płyn pęcherzykowy. Między 6 a 8 dniem wyłaniany jest jeden pęcherzyk dominujący. W organizmie wzrasta poziom estradiolu, który powoduje automatyczny spadek hormonu folikulotropwego i zatrzymanie rozwoju pozostałych pęcherzyków.
Dominujący pęcherzyk sukcesywnie przeobraża się w pęcherzyk przedowulacyjny. Dzień przed zakończeniem fazy folikularnej obserwuje się wzrost estrogenów, po czym cykl wchodzi w fazę owulacyjną.
Hormony w fazie fonikularnej
Początkowo obserwuje się spadek progesteronu i wzrost estrogenu. Estrogen wzmaga wyściółkę macicy i przygotowuje ją do ewentualnej ciąży. Z początkiem cyklu błona śluzowa macicy traci swą grubość gdyż jest wydalana z krwią.
Po ustaniu krwawienia wchodzi w proces poliferacji endometrium. Wczesna faza tego procesu to czas, gdy następuje proliferacja nabłonka gruczołowego (6-8 dzień cyklu). Faza późna procesu proliferacji to okres od 9 do 13 dnia cyklu, w którym to błona śluzowa ulega stopniowemu zgrubieniu.
Zmienia się w wyniku wzrostu estrogenu śluz szyjkowy stajać się lepkim i ciągliwym. Taki śluz ułatwia plemnikom wtargniecie do macicy. W przedsionku pochwy robi się wilgotno. Dla kobiety w wieku rozrodczym charakterystyczne jest stężenie hormonu FSH we krwi na poziomie 1,4–9,6 j.m./l. Jeżeli badanie hormonalne wskazuje na zaniżony poziom FSH może to świadczyć o niewydolności podwzgórza lub przysadki mózgowej, jeżeli zaś hormon wykazuje nadmierne stężenie pod normę to alarm, iż jajniki nie pracują prawidłowo i nie dochodzi do owulacji.
