Stulisz lekarski (Sisymbrium officinale) należy do rodziny gorczycowatych-krzyżowych. To popularna na terenie Polski roślina, występująca także w Europie i Azji oraz w Afryce północnej. Porasta ona nieużytki i ugory preferując gleby bogate w azot. Stulisz lekarski jest jednoroczna rośliną siewną trującą. Nasiona zawierają najwięcej toksyn.
Stulisz lekarski – charakterystyka
Stulisz lekarski jest rośliną zawierająca glikozyd siarkocyjaninowy, który negatywnie oddziałuje zarówno na ludzi jak i zwierzęta, również domowe. Poza tym nasiona rośliny zawierają 30% oleju, który także działa toksycznie. Uznawany jest za chwast ogrodowy i polny. Należy do rodziny kapustowatych i uważa się go za roślinę inwazyjną. Trudno ją zwalczyć, gdyż ziarna stulisza są niewielkie i łatwo się rozsiewają.
Jest sporym zagrożeniem dla roślin kapustowatych, gdyż jest nosicielem chorób i szkodników jakie atakują właśnie te rośliny. Roślina osiąga 60 cm wysokości, a jej łodyga jest sztywna, zwykle owłosiona oraz poziomo rozgałęziona. Kwitnie na kolor bladożółty groniastym kwiatostanem. Owocem stulisza są łuszczyny w krótkiej szypułce. Okres kwitnienia stulisza przypada na miesiące od maja do końca czerwca. Co ważne jest to roślina samopylna a nasiona jego mogą tkwić w ziemi kilka lat ze zdolnością do kiełkowania i wzrostu.
Właściwości leczniczej
Stulisz lekarski znalazł zastosowanie w medycynie nie tylko naturalnej. Ziele stulisza obfituje w glukozynolaty zaś w jego owocach znajduje się glikozyd kardenolidowy. Ponadto w stuliszu znajdziemy olejki gorczyczne o właściwościach bakteriobójczych. Najbardziej znanym działaniem stulisza jest zwiększenie wydolności pracy serca. Glikozyd kardenolidowy odpowiada za zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego i minimalizacje częstotliwości skurczy.
Sposoby użycia
Z zastosowaniem stulisza należy postępować ostrożnie, bowiem może doprowadzić do zatrucia. Objawem zatrucia toksynami jest apatia, z czasem pojawia się osłabienie i drgawki. Często zatrucie jest całkowicie nieświadome, bowiem nasiona stulisza z łatwością mogą dostać się do mąki czy ziarna pastewnego.
Dawniej na bazie stulisza przygotowywano syrop na kaszel oraz gardło i problemy z górnymi drogami oddechowymi. Jednak aby stulisz lekarski był gotów do spożycia należy go przede wszystkim osuszyć i zmielić, a następnie wykonać macerat lub napar zioło leczniczy. Pić go można w stanach przeziębienia, gorączki oraz napadów kaszlu pilnując zalecanych przez lekarza dawek.
Postępowanie z zielem wymaga wprawy gdyż ziele należy zmielić i szybko zalać wodą zimną oraz odstawić na 2 godziny. Po tym czasie preparat wymaga filtrowania. Stosowana bywa również nalewka ze stuliszem przyrządzana z górnych części pędu rośliny – wraz z owocem i kwiatem. Nalewkę używać można nie tylko na serce ale również wcierając ją w stawy przeciw bólom reumatycznym. Działa wówczas rozgrzewająco i przeciwbólowo. Ponadto oczyszcza pory skórne, redukuje sińce i obrzęki, wyrównuje koloryt skóry oraz stymuluje krążenie.
