Wrotycz maruna (Tanacetum parthenium), nazywany bywa również złocieniem maruna. Jest niewielką byliną dorastającą od 30 do 60 cm wysokości. Roślina należy do rośliny astrowatych i wywodzi się z terenów Azji Mniejszej. W Europie jest gatunkiem występującym pospolicie, w tym w Polsce powszechnie uprawianym w ogrodach przydomowych.
Wrotycz maruna – wygląd i cechy wyróżniające
Wrotycz maruna sadzony w celach uprawowych często dziczeje. Dziko rosnąc występuje jako roślina ruderalna porastając zarośla, nieużytki, rozdroża. Spotyka się go na poboczach dróg i autostrad jak i hałdach górniczych, lubi światło. W odróżnieniu rośliny od innych pomóc może jej charakterystyczny kamforowy zapach.
Bardzo często wrotycz mylony jest z rumiankiem, bowiem ich kwiaty są do siebie podobne. Surowcem zielnym jest kwitnący kwiat. Łodyga jest rozgałęziona i bruzdowata niemal naga, liście zaś przybierają kształt owalny, ząbkowany. Koszyczki kwiatowe są zebrane w baldachogrona po 5 do 20 sztuk. Kwiat właściwy jest żółty, zaś brzeżny biały, języczkowaty. Owocem wrotyczu jest niełupka. Kwitnienie rośliny przypada na okres czerwiec -wrzesień.
Właściwości
Jej właściwości lecznicze są znane od czasów starożytnych. Wrotycz maruna służył redukowaniu dolegliwości kobiecych związanych z miesiączkowaniem oraz migreną. Ponadto z czasem używano tego ziela jako środka przeciw pasożytom i owadom oraz przeciw gorączce, skąd pozyskano angielską nazwę ziela – feverfew.
We wrotyczu marunie znajdziemy laktony seskwiterpenowe, guajany, karetonoidy i flawonoidy oraz olejki eteryczne i wiele substancji odpowiedzialnych za właściwości bakteriobójcze wrotyczu oraz przeciwgrzybiczne. Ponadto w roślinie odkryto również pokłady melatoniny, pyretryny i cynaryny. Te dwie ostatnie substancje odpowiadają za odstraszanie insektów i owadów, zaś melatonina pomaga zasnąć i wyciszyć się, co jest pomocne w kuracji migreny, bólu i stanów depresyjnych, w jakich to używa się wrotyczu jako lekarstwa.
Zastosowanie do wewnątrz
Wrotycz pod postacią naparów i herbat można spożywać przeciwgorączkowo oraz przeciwzapalnie. Skutkuje również na bóle migrenowe, reumatyczne oraz artretyczne. Poza tym działa jako lek na bolesne miesiączki i regulacje cyklu, głównie poprzez działanie przeciwskurczowe i uspokajające. W medycynie naturalnej jest polecany jako środek na pasożyty. Dzięki składnikom w jakie obfituje wykazuje tez właściwości antynowotworowe, poprawiające trawienie i wspomagające walkę z alergią.
Zastosowanie zewnętrzne
Wrotycz maruna znajduje zastosowanie zewnętrzne w ziołolecznictwie. Poleca się okłady z wrotyczu na rany i obrzęki. Kompresy z ziela doskonale niwelują bóle pochodzenia reumatycznego jak też bolesność miejsc stłuczonych. Ponadto wrotycz spisuje się jako środek do dezynfekcji ran i leczenia zmian skórnych, zwłaszcza po ukąszeniach kleszczy, komarów itp. .
Zbiory ziela i sposoby używania
Ziele wrotyczu zbiera siew okresie kwitnienia, po czym suszy i rozdrabnia. Zachowuje ono swe właściwości przez rok od ususzenia, emanując wonią za która odpowiadają zgromadzone w zieli olejki eteryczne. Do wykonania naparu z wrotyczu maruna potrzebujemy zaledwie 1-2 łyżeczki ziela oraz szklanka wrzątku. Jest to doskonały napój w stanach przeziębienia, jak też migreny. Zewnętrznie napar można stosować jako tonik. Alternatywą dla naparu jest nalewka w proporcji 1 do 1 z alkoholem 40%. mieszanina wymaga odstania przez około 10 dni w ciemnym miejscu po czym filtracji.
