Fitoestrogeny to pochodne żeńskich estrogenów produkowanych przez jajnik. Nazwa wywodzi się z greckiego słowa phyton oznaczającego roślinę. Są to naturalne substancje o pochodzeniu roślinnym. Ich działanie jest porównywane do funkcjonowania naturalnych hormonów żeńskich czyli estrogenów. Istnieją przypadki medyczne które stwierdzają możliwość zastąpienia estrogenów przez fitoestrogeny bez wystąpienia żadnych skutków ubocznych.
Działanie fitoestrogenów
Medycyna oraz specjaliści odkrywają cały czas nowe pokłady możliwości w wykorzystaniu i zastosowaniu fitoestrogenów. Udowodniono naukowo, że kompleks naturalnych estrogenów ma wpływ na „receptory estrogenowe” w piersiach. Stymulacja przy wykorzystaniu fitoestrogenów prowadzi do wzrostu objętości biustu.
W ten sposób fitoestrogeny mogą stymulować naturalny wzrost tkanki gruczołowej, wynikiem czego jest produkcja nowych komórek, prowadząca do wzmocnienia piersi.
Udowodniono także że wśród kobiet, których dieta obfituje w fitoestrogeny obserwuje się mniejszy odsetek chorób układu krążenia, podwyższonego poziomu cholesterolu, a nawet zmian kancerogennych.
Podział fitoestrogenów
Wyróżniamy trzy podstawowe grupy fitoestrogenów:
– ligniny,
– stilbeny,
– flawonoidy.
Pierwsza z nich to ligniny. Jest to grupa która obejmuje zarówno sekoizolaricirezinol oraz matairezinol. Choć nazwy brzmią obco najczęściej występują one w nasionach lnu i słonecznika a także w pełnoziarnistych produktach zbożowych, ziołach, warzywach, owocach i orzechach, w czarnej i zielonej herbacie oraz kawie.
Do stilbenów zaliczamy m.in. resweratrol występujący w skórce owoców tj. winogrona, morwy oraz w orzeszkach ziemnych.
Flawonoidy zawarte są w; warzywach strączkowych takich jak: soja, soczewica, fasola szparagowa czy groch oraz produkty sojowe: kasza i mąka, tofu i mleko sojowe.
Fitoestrogeny a menopauza
Fitoestrogeny można wykorzystywać w leczeniu objawów menopauzy ze względu na ich podobieństwo do estrogenów. Dla kobiet, które szukają naturalnego środka rozwiązującego problem menopauzy fitoestrogeny są ważną alternatywą. Część przeprowadzonych badań wskazuje na zmniejszenie dolegliwości okresu okołomenopauzalnego po zastosowaniu diety bogatej w te związki.
Metabolizm fitoestrogenów
W ostatnich latach przeprowadzono wiele badań in vitro w odniesieniu do metabolizmu fitoestrogenów. Istotną rolę w metabolizmie izoflawonów i lignanów odgrywa mikroflora przewodu pokarmowego. Większość izoflawonów występuje w roślinach w formie nieaktywnych β-D-glikozydów. Hydroliza glikozydów zachodzi w przewodzie pokarmowym pod wpływem kwasu żołądkowego, jelitowych i bakteryjnych β-glukozydaz, zawartych w pożywieniu. W wyniku tego procesu powstają aktywne aglikony, m.in. genisteina i daidzeina. Dalszy metabolizm, obejmujący reakcje dehydroksylacji, redukcji i demetylacji, zachodzi w jelicie.
Rozmiar i zakres metabolizmu i absorpcji fitoestrogenów jest zmienny i zależy między innymi od stosowanej diety oraz przyjmowanych leków, które wpływają na jakość mikroflory.
W metabolizmie fitoestrogenów szczególną rolę odgrywa błonnik pokarmowy i liczne polisacharydy które stymulują fermentacje w jelicie grubym.
Soja a fitoestrogeny
Soja dostarcza naszemu organizmowi fitoestrogenów. Podstawową grupą fitohormonów obecnych w soi są izoflawony. Są to naturalnie występujące w produktach roślinnych substancje, w swojej budowie podobne do wydzielanych przez jajniki żeńskich hormonów płciowych.
W organizmie ludzkim znajdują się dwa rodzaje tych receptorów: ER-alfa i ER-beta. Te pierwsze zlokalizowane są w jajnikach, gruczole sutkowym i endometrium. Z kolei ER-beta znajdują się w nerkach, naczyniach krwionośnych, kościach, mózgu, płucach i pęcherzu moczowym.
Spożywanie fitoestrogenów może skutecznie łagodzić objawy menopauzy u kobiet poprzez zmniejszenie intensywności i częstotliwości uderzeń gorąca oraz łagodzenie wahań nastroju.
Fitoestrogeny a skóra
Niedobór estrogenów w organizmie kobiet przyczynia się do utraty sprężystości, narastającej suchości oraz spadku elastyczności i gęstości skóry. Następuje moment zaniku włókien kolagenowych i elastylowych, czego namacalnym dowodem są tworzące się zmarszczki.
Niektóre badania wykazały, że uzupełnianie poziomu estrogenów zarówno drogą doustną, jak i przez skórę w znacznym stopniu hamuje ubytek kolagenu, wpływając na poprawę kondycji skóry i spłycenie zmarszczek.
Stosowanie fitoestrogenów
Pomimo wielu głosów przemawiających za skutecznością i zaletami stosowania fitoestrogenów są też te które mówią stanowcze NIE.
Zawsze przed rozpoczęciem kuracji należy skorzystać z porady ginekologa. Lekarz ustali optymalną dawkę fitoestrogenów, którą powinnyśmy codziennie przyjmować.
Przedawkowanie fitoestrogenów może skutkować:
– nudnościami,
– bólami głowy,
– plamienie z dróg rodnych.
Istnieje wiele doniesień poświadczających negatywny wpływ tych związków. W szczególności nie zaleca się stosowania fitoestrogenów:
– kobietom karmiącym piersią,
– ciężarnym,
– niemowlętom,
– małym dzieciom,
– kobietom po przebytym raku piersi,
– kobietom po przebytym raku trzonu macicy.
Wśród kobiet ciężarnych i karmiących spożywających duże ilości produktów sojowych może nastąpić wzrost stężenia estrogenów w organizmach ich dzieci. Problem dotyczy także dzieci karmionych sztucznie mieszankami sojowymi. Jeśli nie ma wyraźnego zalecenia ze strony lekarza, matka nie powinna samodzielnie podejmować decyzji o stosowaniu tego typu preparatów.
Dlatego tak istotną rolę odgrywa zawsze konsultacja z lekarzem specjalistą który pomoże obraz odpowiedni kierunek leczenia.
