Wrzos zwyczajny (Calluna vulgaris) jest popularna rośliną rosnącą dziko, ale również uprawianą w celach dekoracyjnych na rabatach, czy w pojemnikach. Swoje walory estetyczne ujawnia z końcem lata, kiedy inne rośliny już przekwitły dodaje koloru w ogrodzie. Stad też stał się jednym z symboli polskiej jesieni. Ponadto wrzos cechują liczne właściwości lecznicze.
Wrzos zwyczajny – pokrój i charakterystyka
Wrzos zwyczajny należy do rodziny wrzosowatych, osiągający niewielkie rozmiary około 20 cm wysokości. Mimo iż klasyfikowany jako krzew przypomina rośliny okrywowe. Rośnie w kępach tworząc duże połacie pokryte wrzosami tzw. wrzosowiska. Wyróżnia się rozgałęzioną łodygą i ulistnioną gałązką. Liście maja kształt drobne igiełki, a kwiaty pojawiają się w gronach na szczytach gałązek.
Zwykle kwitnie na kolor różowo-fioletowy w wielu odcieniach. Niegdyś występował w Europie i Azji, jednak z czasem gatunek zawleczono do Australii i Ameryki skąd rozpowszechnił się na cały świat. W Polsce wrzos zwyczajny preferuje tereny nizinne o glebie piaszczystej i dużym nasłonecznieniu. Spotkamy go w lasach dębowych, sosnowych i brzozowych.
Właściwości lecznicze
Wrzos polecany jest w nieżytach i zapaleniach dróg moczowych. Pomaga także w chorobach nerek jako lek wspomagający, sprawdza się w terapii zapalenia miedniczek nerkowych. Ponadto kuracja wrzosem w kamicy nerkowej przynosi pozytywne i oczekiwane rezultaty. Mimo iż większość właściwości dotyczy układu moczowego to wrzos stosuje się również w leczeniu chorób reumatycznych, wątroby oraz w zwalczaniu bezsenności.
Także na zewnątrz wrzos znalazł zastosowanie przy egzemach i ranach trudnych do zagojenia. Garbniki we wrzosie dbają o naturalną florę bakteryjną układu pokarmowego dzięki czemu wrzos stosuje się do stabilizacji pracy jelit i żołądka zapobiegając stanom zapalnym i nadmiarowi kwasu żołądkowego. Między innymi z tych powodów wrzos poprawia apetyt, hamuje biegunkę i redukuje niestrawność.
Użycie wrzosu
Surowcem zielnym wrzosu jest jego kwiat oraz górne partie. Kwiaty zbiera się początkiem września w okresie kwitnienia, u jego początku. Surowiec podlega suszeniu w zacienionym i przewiewnym miejscu. Po wysuszeniu należy przesiać kwiaty i oddzielić od gałązek. Jakość surowca zależy od jakości powietrza i gleby w jakich wzrastała roślina. Kwiaty wrzosu zawierają rozmaite substancje aktywne.
Cenionymi składnikami są garbniki stanowiące aż 7% składu, a także flawonoidy i glikozyd fenolowy. W kwiatach znajdują się również spore podkłady soli mineralnych, krzemionki i kwasów organicznych. Wyroby z wrzosów są wykorzystywane przede wszystkim w zwiększeniu ilości moczu, jednak nie można zapomnieć iż działają również przeciwbakteryjnie i rozkurczowo. Wrzos stosowany z umiarem nie wykazuje żadnych skutków ubocznych.
Sposób użycia
Wrzos zwyczajny spożywa si najczęściej pod postacią naparu z ziela, czyli kwiatu wrzosu. Często występuje on jako jeden z wielu składników mieszanki ziołowej o działaniu moczopędnym, przeciwzapalnym itp. Chcąc przygotować napar z kwiatów wrzosu należy 1,5 łyżki suszu zalać dwoma szklankami gorącej wody i parzyć pod przykryciem przez godzinę. Napar doskonale odkażą, stad tez może być stosowany do przemywania skóry, płukania jamy ustnej jak i picia.
