Ślaz zaniedbany (Malva neglecta) należy do rodziny ślazowatych. Jest rośliną powszechną w Ameryce Północnej, mimo iż występuje też w Europie i Azji a nawet w Afryce Północnej. W Polsce roślina doskonale się zadomowiła, ceni sobie gliniastą ziemię i preferuje rozdroża, rowy, stanowiska ruderalne. Występuje jako roślina wieloletnia i jednoroczna. Należy do roślin miododajnych wybierających ciepły klimat.
Ślaz zaniedbany – cechy charakterystyczne
Ślaz jest rośliną nagą lub tez owłosioną o łodydze wznoszącej się ku górze i rozgałęzionej. Dorasta zaledwie do 40 centymetrów i wyróżnia się liśćmi sercowatymi z karbowanym u nasady brzegiem oraz lekkim owłosieniem. Kwitnie drobnym kwieciem o różowym zabarwieniu. Wymaga zapylenia przez owady. Okres kwitnienia przypada na czerwiec – wrzesień.
Owocem ślazu zaniedbanego jest kulista rozłupnia ciemnoszara zawierająca wewnątrz kilkanaście drobniejszych rozłupek zebranych w krążek. Roślinę cechuje długi wrzecionowaty korzeń. Ślaz zaniedbany to gatunek łudząco podobny do ślazu drobnokwiatowego. Niegdyś roślinę spożywano jako warzywo, dziś wykorzystuje się ślaz jedynie leczniczo, rzadziej kulinarnie.
Właściwości lecznicze ślazu
Surowcem leczniczym w przypadku ślazu zaniedbanego jest ziele oraz liście rośliny. Zawiera on garbniki oraz witaminy A i C, a także glikozydy i sole magnezowe oraz wapniowe. Witamina A zawarta w ślazie wpływa pozytywnie na poziom hormonów steroidowych, wzrok oraz skórę, tym samym zapobiega kurzej ślepocie, chroni wzrok. Natomiast witamina C odpowiada za odporność organizmu, wzmacnia go i sprzyja rekonwalescencji.
Ponadto dzięki witaminie C ślaz zaniedbany poprawia łaknienie, zapobiega bólom stawów i mięśni oraz wzmacnia odporność i niweluje osłabienie. Najczęściej stosuje się ślaz jako środek osłonowy, zmiękczający i przeciwzapalny, chociaż ma też działanie przeciwbiegunkowe, żółciopędne. Sprawdza się napar z ziela jako lek na niestrawność, wrzody żołądka czy dwunastnicy. O wiele wyższą skuteczność odnotowuje siew przypadku zastosowania naparu na przeziębienie, czy w stanach zapalenia spojówek, gałek ocznych lub uszu.
Zastosowanie w fitoterapii
W fitoterapii wykorzystuje się ślaz zaniedbany do przyrządzania naparów oraz odwarów z tej rośliny. Są one zalecane w kuracji nieżytów dróg oddechowych, zwłaszcza zapaleniu gardła, a także w leczeniu niestrawności, zaburzeń trawienia czy zapaleniu pochwy, warg sromowych. Zewnętrznie naparem z ziela można przemywać zmiany skórne i rany. Ma on działanie nawilżające i antybakteryjne, stad też jest polecany jako suplement kąpieli do cery suchej.
Najczęściej w ziołolecznictwie wykorzystywane są liście ślazu, które zbierane są u początku okresu kwitnienia rośliny. Suszone ziele służy następnie wykonaniu naparu np. do płukania jamy ustnej bądź sporządzenia mieszanki zielnej. Wraz z czarnym bzem i malinami tworzą idealne lekarstwo napotne i wykrztuśne, łagodzące objawy przeziębienia. Popularne są również odwary z ziela, które można pić profilaktycznie jak i po wystąpieniu dolegliwości bólowych.
