Świerzbnica polna (Knautia arvensis) to bylina należąca do rodziny szczecinowatych. Występuje w Europie oraz na Syberii, okolicach Kazachstanu, jak również jako gatunek zawleczony w Ameryce Północnej. W Polsce jest gatunkiem pospolitym zimnolubnym, ceni sobie gleby gliniaste i wapienne. Preferuje stanowiska na skraju lasów. Uważana jest za chwast inwazyjny w uprawach rolnych. Jest rośliną dwuletnią, dzięki czemu łatwo jest ją zwalczyć.
Świerzbnica polna – charakterystyka
Świerzbnica polna charakteryzuje się prostą łodygą owłosioną, która osiąga około 60-70cm wysokości. Liście świerzbnicy są gęsto owłosione o szarozielonym odcieniu. Kwiat rośliny ma charakter wargowy i przyjmuje barwy niebieską oraz fioletową, czasem czerwonawą lub tez białą. Kwiaty zebrane są w półkoliste koszyczki. Kwitnienie przypada na okres między lipcem a wrześniem. Nie jest to roślina samopylna, zapylają ją owady. Kłącza rośliny są mocno rozgałęzione i mogą sięgać metra rozpiętości.
Właściwości lecznicze
Surowcem zielnym świerzbnicy polnej jest korzeń oraz ziele, które to obfitują w saponiny, garbniki, jak również kwas kawowy. W zielu znajduje się wiele alkaloidów o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwbólowym. Ponadto roślina zawiera związki irydoidowe i chromogenen, flawonoidy i fitosrerole. Taki skład sprawia, ze roślina wykazuje zdolność do regulacji poziomu cholesterolu, a także hamowania rozwoju komórek rakowych poprzez apoptozę.
Działa tez grzybobójczo. Roślinę wyróżniają właściwości cytostatyczne i cytotoksyczne. Co za tym idzie ziele ma dobroczynny wręcz zbawienny wpływ na wątrobę. Pomaga w jej regeneracji, odciąża ją i stymuluje do pracy. Poza tym świerzbnica polana działa uspokajająco. Zalecana jest w leczeniu nerwic i chronicznego stresu. Wraz z uśmierzeniem bólu bylina działa rozkurczowo poprawiając wydolność węzłów chłonnych.
Prócz zastosowania wewnętrznego należy pokreślić iż odwar ma zastosowanie zewnętrzne. Przemywanie zmian skórnych odwarem z ziela pomaga niwelować objawy świerzbu, owrzodzeń i grzybicy oraz zapalenia skóry.
Na co pomaga ziele świerzbnicy?
Roślina stosowana jest w profilaktyce dusznicy, jak tez obniżaniu poziomu cholesterolu. Poleca się stosowanie odwarów ziela celem zapobieżenia zmianom miażdżycowym a także w walce z otyłością. Stosuje się ją także jako lek na kaszel, zapalenie gardła, czy zatok. Swoją skutecznością odznacza się również w kuracji zapalenia opłucnej.
Sposoby użycia
Surowcem leczniczym jest kwitnące ziele a także kłącze z korzeniem włącznie. Ziele wymaga suszenia i sproszkowania. Surowiec należy przechowywać w suchym i ciemnym miejscu gdyż ziele jest wrażliwe na światło i traci swe właściwości w kontakcie ze światłem. Z ziela przygotować można napar, odwar jak tez ekstrakt, czy nalewkę alkoholową.
Preparaty ze świerzbnicy znajdują zastosowanie w leczeniu rozmaitych infekcji. Rewelacyjnie spisuje się zażywanie profilaktyczne nalewki z zielem w dawce 5ml na dobę przez trzy tygodnie kuracji. Dla radykalnego uodpornienia się na infekcje warto kuracje wydłużyć do 3 miesięcy.
