Kontrola apetytu brzmi dumnie, jednak w praktyce dla wielu osób jest sporym wyzwaniem. Zazwyczaj dzieci cierpią na brak łaknienia, zaś dorośli na nadmierny apetyt. Nie zawsze apetyt na właściwe produkty spożywcze, najczęściej na te najbardziej niezdrowe jak słodycze, czy jedzenie typu fast food. O uczuciu głody i najedzenia decyduje skomplikowany mechanizm wiążący się z gospodarką hormonalną.
Kontrola apetytu
Uczucie głodu jest równie męczące jak uczucie sytości i przejedzenia, jak zapanować nad apetytem, aby nie głodzić się, ale i nie przejadać? Kontrola apetytu jest niezmiernie istotna zarówno dla zapewnienia organizmowi niezbędnych substancji, pożywienia i energii ale i dla zachowania właściwej wadi.
Z wyważeniem ilości zjadanych pokarmów maja problem w szczególności dzieci, które muszą nauczyć się odczuwania sytości, bowiem z głodem raczej problemów nikt nie ma. Zaburzeniem uczucia głody może być stres powodujący zapomnienie o dostarczeniu pokarmów organizmowi, podobnie jak i uzależnienie, między innymi alkoholowe, które wygrywa z pożywieniem.
Centrum dowodzenia
Centrum dowodzenia w ludzkim mózgu, jakie kontroluje apetyt jest podwzgórze. Różnymi drogami docierają do podwzgórza informacje o głodzie. Jednym z czynników jest obkurczanie się ścian żołądka, to sygnał motoryczny wskazujący na głód. Tak zwane ssanie w żołądku, gdy długo nic nie jedliśmy to właśnie ten element. Co ważne sygnał sytości z żołądka do mózgu dociera w kilkanaście minut dlatego warto od stołu wstawać z lekkim niedosytem, który uzupełni siew miarę czasu.
Innym rodzajem sygnału dla podwzgórza jest sygnał metaboliczny. Po strawieniu pokarmu we krwi podwyższa się poziom związków takich jak tłuszcze, białka, węglowodany dając uczucie sytości. W chwili gdy organizm zużyje owe substancje pozom ten maleje i jest sygnałem niedoboru.
Hormony i apetyt
Większość osób cierpiących z powodu zaburzeń hormonalnych jest nad wyraz szczupła lub otyła. Dlaczego tak się dzieje? Mechanizm hormonalny sterujący głodem jest bardzo złożony i wystarczy zaburzenie produkcji hormonów zaledwie pośrednio odpowiadających za apetyt i wpływających na uczucie głodu, by zaburzyć odczuwanie sytości.
Wśród hormonów za apetyt odpowiedzialnych wymienia się zasadnicze trzy : cholecystokininę – wydzielana jest przez ściany jelita cienkiego, powoduje rozszerzanie się ścian żołądka dając poczucie najedzenia oraz insulinę – wydzielaną przez trzustkę. Insulina zwiększa poziom cukru we krwi oraz leptyny odpowiedzialnej za uczucie sytości. Ostatnim z ważnych hormonów, wręcz kluczowych dla głodu jest serotonina, czyli hormon szczęścia. Serotonina zwykle powoduje apetyt na słodycze, często wiąże się ze stresem i depresją oraz zaburzeniami psychicznymi.
Decydujące znaczenie
Mnogość czynników jakie wpływają na to jak odczuwamy głód jest tak duża, iż trudno jest ocenić który czynnik jest decydujący. Czasem do tego dochodzą uwarunkowania genetyczne, kulturowe, osobista motywacja i nastawienie, czy akceptacja siebie. Ponadto znaczenie mogą mieć warunki otoczenia, jak chociażby klimat. W krajach śródziemnomorskich dieta jest o wiele lżejsza bowiem klimat jest cieplejszy i na to pozwala.
W Skandynawii natomiast jemu więcej i ciężej z uwagi na rosnące zapotrzebowanie energetyczne organizmu spowodowane niską temperatura i surowym klimatem. Stąd też zimą jadamy więcej, bowiem sygnały termiczne nas do tego skłaniają. Wiąże się to z koniecznością zapewnienia skórze odpowiedniej temperatury. Spadek apetytu zaś odczuwamy dotkliwie podczas upałów jak i gorączki.
