Mięśniaki macicy to łagodna forma rozrostów o podłożu nowotworowym. Dotyka średnio co piąta kobietę w szczególności do grupy ryzyka zaliczane są kobiety po 35 roku życia. Macica zbudowana jest z licznych komórek mięśniowych, jej patologiczna postać powoduje wzrost tych komórek w danym obszarze narządu jakim jest macica. W konsekwencji prowadzi to do powstania zmian guzowatych tak zwanych mięśniaków.
U większości ludzi słowo nowotwór powoduje panikę i obawę przed jego złośliwą postacią. Jednak mięśniaki macicy w większości przypadków mają charakter całkowicie łagodnych zrostów.
Incydentalnie wręcz są przypadki które prowadzą do stanów zagrażających zezłośliwieniem zmiany. Statystycznie większość mięśniaków nie powoduje żadnych dolegliwości i jeśli są niewielkie, wymagają jedynie obserwacji, szczególnie u kobiet w okresie przed-menopauzalnym.
Patologiczne zmiany dotyczą jedynie ok. 20-50% kobiet po 35 r.ż. i 40% kobiet miesiączkujących po 50 r.ż.
Rodzaje mięśniaków macicy
Istnieje wiele rodzajów mięśniaków, podziału tego można dokonać na podstawie wielu kryteriów między innymi w zależności od lokalizacji lub stadium rozwoju.
Mięśniaki macicy mogą dotyczyć trzonu oraz szyjki macicy. Innym kryterium poznawczym jest kryterium oparte o kierunek wzrostu, i wówczas możemy mówić o:
– mięśniakach śród ściennych, które stanowią podstawę innym formom mięśniaków,
– mięśniaki podsurowicówkowe, które, kierują się ku zewnętrznej powierzchni mięśnia macicy i mogą nawet wyjść poza jego obręb, pozostając w połączeniu z macicą jedynie poprzez szypułę. W tym przypadku wzrost mięśniaka może być tak duży, że wypełnia on całą jamę macicy,
– mięśniak rodzący się, to taki który z postaci podsurowicówkowej w konsekwencji wydłużania się szypuły, uwidocznia się w kanale szyjki macicy,
– mięśniak międzywięzadłowy to taki którego przyrost następuje pomiędzy blaszkami więzadła szerokiego macicy.
Przyczyny mięśniaków macicy
Przyczyny powstania mięśniaków macicy są nieznane. Wskazuje się iż, dużą rolę odgrywa obciążenie genetyczne oraz zaburzenia gospodarki hormonalnej. Niektóre teorie wskazują na zwiększającą się role sytuacji stresogennych, w czym upatruje się obniżenia granicy wiekowej pacjentek.
Zbadań wynika że mięśniaki macicy pojawiają się u kobiet w wieku 35-45 lat, czyli w wieku rozrodczym. Guzy tego typu zmniejszają się zwykle po menopauzie.
Charakterystyczne jest także występowanie mięśniaków macicy u kobiet w okresie rozrodczym. Statystycznie 3 na 4 kobiety w pewnym momencie życia miały mięśniaka macicy. Można je wykryć podczas badania ginekologicznego lub USG narządów rodnych.
Istnieją czynniki, które sprzyjają rozwojowi mięśniaków macicy i są to między innymi:
– zmiany genetyczne,
– zaburzenia hormonalne – estrogenu i progesteronu,
– zachwianie równowagi chemicznej organizmu,
– stres.
Objawy mięśniaków macicy
Występowanie charakterystycznych objawów mięśniaków macicy może być bardzo różne. Jest to uzależnione od wielu czynników takich jak rozmiar, ich lokalizacja a także od liczby zmian patologicznych.
Do najczęściej spotykanych objawów występowania mięśniaków macicy zaliczamy:
– silne bóle w okolicy podbrzusza,
– dysfunkcje i zaburzenia miesiączkowania,
– ucisk na pęcherz moczowy,
– często mocz,
– ucisk jelit prowadzący do zaparć i wzdęć,
– ucisk na część krzyżowa kręgosłupa,
– niepłodność.
Większość guzów przybierających postać mięśniaków macicy nie powoduje objawów, jedynie u 20% pacjentek wymagają one leczenia z powodu uporczywych dolegliwości. Jednak zmiany które nie dają objawów, należy regularnie kontrolować, aby móc ocenić tempo ich wzrostu i ewentualnie w odpowiednim czasie zareagować.
Leczenie mięśniaków macicy
Mięśniaki macicy to dolegliwość którą same możemy przynajmniej w minimalnym stopniu regulować.
Wskazane jest spożywanie między innymi pokarmów zawierających jak najmniej nasyconych kwasów tłuszczowych i białka zwierzęcego. Wskazane jest zastąpienie ich białkiem roślinnym i pokarmami zawierającymi duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Zalecana dieta bogata w:
– olej rzepakowy, sojowy, lniany,
– kiełki pszenicy,
– ryby takie jak makrela, śledź, łosoś, tran z wątroby ryb,
– owoce morza,
– siemię lniane,
– orzechy.
Taki sposób odżywiania obniża stężenie estrogenów, które są odpowiedzialne za powstawanie mięśniaków.
Leczenie farmakologiczne wiąże się z podawanie leków hormonalnie czynnych – są to głownie analogi gonadoliberyn. W dalszej kolejności stosowane są m.in selektywne modulatory receptorów estrogenowego i progesteronowego, antagoniści progesteronu, androgeny, czyste antyestrogeny oraz inhibitory aromatazy.
Do metod zabiegowych zaliczamy, leczenie chirurgiczne oraz metody małoinwazyjne, w tym embolizacja, leczenie skupioną wiązką ultradźwięków (HIFU, FUS), ablacja lub kriomioliza.
Do metody chirurgicznych należy histerektomia , czyli usunięcie macicy. W zależności od rozległości zabiegu wyróżniamy histerektomię częściową, całkowitą z usunięciem jajników i jajowodów, a w przypadku występowania zmian nowotworowych zabieg radykalny.
Do metod oszczędzających należy operacja wyłuszczenia mięśniaków. Miomektomia jest operacją mającą na celu usunięcie samych mięśniaków i zachowanie macicy – stanowi alternatywną metodę operacyjną w stosunku do histerektomii.
Celem miomektomii jest zachowanie zdolności rozrodczych kobiety i jednoczesne złagodzenie takich dolegliwości, jak obfite miesiączki, bóle czy objawy uciskowe.
