Terapia hormonalna polega na podawaniu niewielkich dawek estrogenu w różnej postaci i formie. Mogą one mieć postać tabletek, plastrów, zastrzyków lub kremów dopochwowych. Terapia hormonalna jest najczęściej wykorzystywana wśród kobiet borykających się z problemami objawów menopauzy. Stosuje się także wśród pań, które cierpią na osteoporozę, zanik błony śluzowej pochwy i macicy.
Hormony
Hormony to substancje, które pełnią funkcję pobudzającą lub dezaktywującą różnorodne mechanizmy komórkowe w konkretnych tkankach. Dzieje się tak w efekcie tego że w tkankach znajdują się receptory wrażliwe na określony rodzaj hormonów. Hormony mają wpływ układ okołodobowy, wzrost, nastrój, libido, zmiany zachodzące podczas ciąży i wiele innych czynników.
Wiele osób zadaje sobie pytanie skąd biorą się hormony w naszym organizmie. Otóż wytwarzane są one przez różnego rodzaju gruczoły między innymi takie jak przysadka mózgowa, podwzgórze, szyszynka, wątroba, trzustka, kora i rdzeń nadnerczy, gruczoł tarczowy, nerki, grasica, jajniki,jądra, ściany przedsionka serca.
Za i przeciw terapii hormonalnej
Każda terapia bez względu na jej rodzaj ma swoich zwolenników oraz przeciwników. Wśród nich są ci którzy dostrzegają więcej pozytywów stosowania terapii hormonalnej niż negatywów. Do najczęściej wymienianych korzyści terapii hormonalnej zaliczamy między innymi:
– skuteczne nawilżanie pochwy,
– powstrzymanie uderzeń krwi do głowy
– uregulowanie snu
– poprawa nastroju,
– ochrona przed osteoporozą,
– obniżenie ryzyka raka jelita grubego,
– dodatni wpływ na gospodarkę tłuszczową,
– regulacja poziomu i jakości cholesterolu.
Nieprawidłowo opracowana, dobrana a także źle stosowana terapia hormonalna może nieść za sobą poważne niekorzystne konsekwencje. W efekcie licznych błędów możemy zaobserwować:
– występowanie bolesności piersi,
– przyrost masy ciała,
– nagromadzenie płynów w organizmie,
– zwiększone ryzyko zapadalności na choroby woreczka żółciowego.
Udowodniono iż w zależności od wielkości stosowanych dawek hormonalnych ryzyko wystąpienia jest mniejsze wprost proporcjonalnie do przyjmowanej dawki.
Dlatego też terapia hormonalna powinna być dobierana indywidualnie dla każdej kobiety. Nie powinna być zalecana kobietom, którym nie dokuczają żadne dolegliwości ani stosowana jedynie w celu zapobiegania osteoporozie.
Hormony a menopauza
Menopauza jest zjawiskiem fizjologicznym wywołanym przez niedobór estrogenów. Występuje w szczególności u kobiet około 50 roku życia. Poziom estrogenów ma ogromny wpływ szczególnie w tym okresie na zdrowie oraz jakość prowadzonego życia.
Produkcja estrogenów spada w okresie tzw. perimenopauzy, czyli około 5-7 lat przed wystąpieniem ostatniej miesiączki, wynikiem czego jest występowanie nieregularnych cykli miesiączkowych. Produkcja 17-ß-estradiolu, głównego estrogenu wytwarzanego przez jajnik, w okresie przed menopauzą obniża się i zostaje zastąpiona estrogenem o słabszym działaniu, tj. estronem. Estron jest syntetyzowany z androstendionu w korze nadnerczy, natomiast źródłem większości hormonu jest jego obwodowa konwersja z androstendionu. Posiada on jedynie połowę aktywności biologicznej estradiolu.
W terapii okresu menopauzalnego stosuje się następującą terminologię:
ETZ – estrogenowa terapia zastępcza, HTZ – złożona estrogenowo- progestagenowa terapia zastępcza, HT – terapia hormonalna (dotyczy zarówno ETZ, jak i HTZ).
Stosowanie terapii hormonalnych
Wiele schorzeń leczy się przy pomocy odpowiednich terapii hormonalnych. Jedną z nich jest niedoczynność tarczycy której leczenie polega na przyjmowaniu hormonów T4.
Innym przypadkiem jest trądzik pojawiający się u dorosłych kobiet który to ma swoje podłoże hormonalne (wynika z nadmiernego wydzielania androgenów) i wówczas leczy się go terapią hormonalną.
Najpopularniejszą, najczęściej stosowaną terapią przy pomocy hormonów jest tzw. hormonalna terapia zastępcza (HTZ). Terapia ta polega na uzupełnianiu ilości żeńskich hormonów (najczęściej estrogenów) w okresie około- i pomenopauzalnym. Głównym natomiast celem hormonalnej terapii zastępczej jest przyniesienie ulgi kobietom w dolegliwościach związanych z menopauzą oraz zapobieganie problemom zdrowotnym, które pojawiają się po menopauzie – osteoporozie czy miażdżycy naczyń. Hormonalna terapia zastępcza zalecana jest kobietom, które osiągnęły wiek menopauzalny, u których pojawiły się zaburzenia miesiączkowania (nieregularne pojawianie się krwawień, ich ustanie, nieregularna długość i różna obfitość krwawień), nasilone objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego, drażliwość, wyraźne zmiany w samopoczuciu psychicznym, uderzenia fal gorąca, rozwój nadmiernego owłosienia typu męskiego. Terapia hormonalna zalecana jest także, gdy dochodzi do nagłego spadku siły mięśni, zmniejszenia masy kości, pogorszenia stanu włosów, pogorszenia sprężystości i wyglądu skóry.
Bardzo ważne jest aby decyzja o wdrożeniu hormonów nie była podjęta przez lekarza specjalistę zbyt pochopnie. Dlaczego? Otóż przy wczesnym rozpoczynaniu stosowania hormonów należy zachować szczególną ostrożność. Zanim przykre objawy menopauzy zostaną przypisane przez lekarza okresowi przekwitania, warto jest zbadać wszystkie ich przypuszczalne ewentualności występowania. W tym przypadku charakterystyczna jest cykliczność pojawiania się symptomów (mniej więcej co miesiąc, przed miesiączką) oraz ustępowanie ich tuż przed lub z chwilą pojawienia się miesiączki. Dlatego istotną rolę odgrywa dokładna samoobserwacja objawów i dokładne przedstawienie ich lekarzowi specjaliście.
