Utrata przytomności stanowi stan zagrożenia życia, stąd też ważna jest udzielona pomoc osobie, która utraciła przytomność. Ważne by pomoc ta była udzielona prawidłowo. Skutki utraty przytomności mogą być poważne jak np. niedrożność dróg oddechowych przez zablokowanie ich jerzykiem, co prowadzi do rychłego zgonu.
Utrata przytomności czyli co?
Utrata przytomności jest stanem, w którym osoba nie reaguje na bodźce zewnętrzne. Gdy jest to stan nagły i krótkotrwały (1-2minuty), który samoczynnie ustępuje mówimy o omdleniu, jakie nie stanowi zagrożenia życia, mimo iż w jego wyniku dochodzi do zatrzymania czynności krążeniowo-oddechowych. Podobnie jednak jak przy utracie przytomności może dojść do powikłań w związku z upadkiem jak uraz głowy, wstrząs mózgu itp.
Gdy utrata przytomności trwa dłużej nie należy tego stanu bagatelizować i zawsze należy szukać przyczyny nawet pojedynczego incydentu. Istotne znaczenie mają objawy jeszcze sprzed utraty przytomności. Powodem może być długie stanie, tłum, zmęczenie, wysoka temperatura, silny ból i zawroty głowy. Symptomem zwiastującym utratę przytomności jest zazwyczaj bladość skóry, mroczki przed oczami, duszności a także szum w uszach czy uczucie gorąca.
Ponadto mogą pojawić się zawroty głowy, przyspieszone tętno i występujący pot. Nie bez znaczenia jest też samopoczucie po odzyskaniu przytomności. Zwykle pacjent czuje dezorientację, senność oraz osłabienie a także odczuwa ból głowy i mięśni.
Przyczyny i skutki
Przyczyną utraty przytomności mogą być omdlenia i zasłabnięcia, które poza odrębnym występowaniem mogą skutkować utratą przytomności. Najczęściej są to omdlenia kardiogenne spowodowane arytmią. Przyczynę stanowić może również hipotonia ortostatyczna (pojawia się w wyniku nagłej pionizacji i związanego z tym zaburzenia krążenia) a także omdlenia sytuacyjne np. podczas kaszlu, czy wypróżniania się.
Ryzyko omdlenia i utraty przytomności wzmaga przebywanie w niewentylowanym pomieszczeniu, jak też nadmierny wysiłek, stres, czy ból oraz nagła zmiana pozycji ciała. Inny mechanizm charakteryzuje utraty przytomności w przebiegu chorób, takich jak anemia, hipoklegemia, hipertermia, czy zespół zatoki tętnicy szyjnej. Utrata przytomności typowa jest też dla urazów głowy, kiedy występuje wzrost ciśnienia śródczaszkowego na skutek krwawienia lub obrzęku mózgu. Przyczyną omawianego stanu może być padaczka, udar mózgu jak i porażenie prądem.
Pierwsza pomoc
By udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu sprawdź najpierw czy miejsce jest bezpieczne pod kątem tlenku węgla, porażenia prądem itp. w pierwszej kolejności wezwij karetkę i ułóż poszkodowanego na boku. Kolejno sprawdź jego stan świadomości, zadają mu pytanie, potrząśnij delikatnie jego ramionami. Jeśli masz taką możliwość skorzystaj z pomocy drugiej osoby.
Następnie sprawdź drożność dróg oddechowych i oddech (schemat słyszę, czuję, widzę). Pochylamy się nad głową poszkodowanego przybliżając swoje ucho do jego ust i nosa oraz kładziemy rękę na jego klatce piersiowej oceniając szmer wdychanego powietrza, ciepło wydychanego powietrza oraz ruch klatki piersiowej. Zająć ci to powinno 10 sekund, w których powinny pojawić się dwa oddechy.
Gdy drogi oddechowe są niedrożne należy im przywrócić drożność. W tym celu jedną rękę połóż na czole poszkodowanego, dwa palce drugiej ręki na brodzie i odchyl głowę do tyłu. Nawet, jeśli można podejrzewasz uraz kręgosłupa, musisz jego głowę odchylić do tyłu. Jeśli pacjent oddycha i nie ma podejrzeń co do urazów kręgosłupa, złamania układamy go w pozycji bocznej bezpiecznej.
By wykluczyć urazy należy przepatrzeć ciało poszkodowanego pod kątem obrzęków, ran, deformacji itp. Badanie urazowe wykonujemy w kolejności: szyja i głowa, obojczyki i klatka piersiowa, brzuch, miednica i kości spojenia łonowego, kończyny górne i dolne, plecy. Gdy poszkodowany ma obrażenia należy je opatrzyć w pozycji zastanej lub na plecach.
