Rak prostaty to jeden z najpopularniejszych nowotworów u mężczyzn. Od powstania pierwszych komórek nowotworowych do zauważalnych objawów choroby może upłynąć nawet kilkanaście lat, z tego względu istotna jest profilaktyka, zwłaszcza badanie per rectum oraz oznaczenie PSA we krwi. Potwierdzeniem raka gruczołu krokowego jest biopsja.
Rak prostaty to nie wyrok
Leczenie raka prostaty to głównie hormonoterapia poprzez leki blokujące męskie hormony. Popularność raka prostaty ciągle rośnie i jest typowa dla krajów uprzemysłowionych. O ile w 2005 roku wśród Polaków było zdiagnozowanych 7095 osób to w roku 2010 zdiagnozowano 9200 osób. Statystycznie rak prostaty zajmuje drugie miejsce wśród nowotworów złośliwych na jakie chorują Polscy mężczyźni.
Problemem jest późna wykrywalność raka i jego utajony rozwój. Średni wiek wykrywania raka prostaty wynosi obecnie 71 lat. Znacznie częściej występuje u rasy czarnej z gorszymi rokowaniami i krótszą średnią życia. Spora uwagę lekarze i badacze przywiązują do genetyki i skłonności powstawania raka prostaty u krewnego pierwszego stopnia. Jak dotąd zidentyfikowano 6 miejsc w genomie człowieka, których mutacje mogą powodować nowotwór.
Diagnostyka raka prostaty
Metodą rozpoznania raka prostaty jest wywiad lekarski oraz badanie przez odbytnicę, a także określenie stężenia PSA we krwi i TRUS, czyli ultrasonografia przezodbytnicza. Dolegliwości bywają niecharakterystyczne i nietypowe dla danego stadium nowotworu. Objawami może być częste oddawanie moczu i trudności z tym związane (słaby i przerywany strumień).
Ponadto chorzy często doznają uczucia niepełnego opróżnienia pęcherza. W stadium zaawansowanym pojawia się krwiomocz oraz bóle podbrzusza i nietrzymanie moczu. Poza tym stwierdza się obecność krwi w spermie, krwawienie z odbytu, ból krocza i okolicy lędźwiowej, a także zaburzenia wzwodu. Aż w 30-50% przypadków do diagnozy wystarcza badanie per rectum.
Poziom PSA
Podwyższony poziom PSA w surowicy krwi nie zawsze świadczy o raku prostaty. PSA to białko wytwarzane przez komórki zdrowe i nowotworowe. Zwiększone stężenie PSA nie wskazuje jednoznacznie na raka, może wskazywać także na lekkie powiększenie prostaty lub jej zapalenie. Górną granicą normy jest stężenie 4 mg/ml. Poziom PSA zależy także od objętości gruczołu krokowego, dlatego wskaźnikiem diagnostycznym jest również stosunek stężenia PSA do objętości gruczołu krokowego. Wartości > 0,15 ng/ml/g przemawiają za zwiększonym ryzykiem raka.
Biopsja i jej wynik
Biopsja pozwala wykluczyć lub potwierdzić raka a także określić jego rodzaj. Pacjentowi pobiera się wycinek zmiany i analizuje go w badaniu mikroskopowym. Gdy wynik jest dodatni należy podjąć niezwłocznie leczenie. Jest ono zależne od stadium rozwoju nowotworu. W przypadkach mało zaawansowanych skuteczne wyleczenie można uzyskać metodą operacyjną osuwając gruczoł krokowy. Powikłaniem tej metody może być nietrzymanie moczu i impotencja.
W dużej mierze leczenie bazuje na radioterapii. Tutaj skutkiem ubocznym może być biegunka, owrzodzenie odbytnicy jak też problemy z erekcją, trzymaniem moczu. Wspomagająco można posiłkować się dietą. Ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego zmniejsza dieta zawierająca soję, selen, witaminy D, C, E oraz likopen zawarty w wszystkich czerwonych warzywach. Wśród leków dostępny jest kabazitaxel (cytostatyk) oraz prednizon. Coraz szerzej stosowany abirateron hamujący produkcje testosteronu również zyskuje sporą skuteczność.
