Napoje funkcjonalne – napoje izotoniczne i energetyzujące kojarzą się nam przede wszystkim ze sportowcami, jednak nie tylko oni sięgają po napoje funkcjonalne. Warto jest się przyjrzeć ich składowi i oddziaływaniu na nasz organizm. Czy warto je pić?
Napoje funkcjonalne a przyrost energii
O ile napoje izotoniczne są właściwe dla osób, które wykonują wysiłek fizyczny, to napoje energetyzujące w dużej mierze zawierają cukier, który zdrowiu nie sprzyja. Izotoniki uzupełniają w organizmie braki powstałe wraz z treningiem, wysiłkiem. Zapobiegają one odwodnieniu ale również regulują poziom magnezu, sodu w organizmie, minerałów, które są wydalane wraz z potem.
Napoje izotoniczne są landrynkowe w smaku i nie wszystkim przypadają w gust, dodatkowo są drogie. O wiele lepszym rozwiązaniem jest uzupełnianie płynów wodą, mineralną. Minerały można uzupełniać również przez pożywienie. Elektrolity, bo o nie chodzi są konieczne do poprawnego działania układu nerwowego, ich brak może prowadzić do męczliwości i zasłabnięcia.
Dla sportowców
Napoje funkcjonalne zostały opracowane z myślą o sportowcach, by uzupełnić składniki tracone z potem, wysiłkiem. Zawierają one szereg soli mineralnych, takich jakie zawierają płyny ustrojowe. Wbrew pozorom nie powinna to być woda wysoko zmineralizowana! Duże stężenie minerałów przeszkadza we wchłanianiu siew ody dlatego jej picie jeżeli już jest zalecane do spożycia po treningu. W czasie treningu wywoływać może kolkę. Napój izotoniczny zawdzięcza swą nazwę izotonii oznaczającej wyrównanie ciśnień.
Osmoza
Wchłanianie płynów u człowieka dokonuje się w jelicie cienkim i po części w jelicie grubym. Odbywa się to na zasadzie przenikania, czyli osmozy (przemieszczania się płynów przez półprzepuszczalną błonę komórkową). Pod wpływem ciśnienia elektrolity przenikają do krwi i dalej do komórek. Gdy stężenie składników napojów równa się stężeniu krwi mówimy o izotonii, gwarantującej równomierne i poprawne wchłanianie.
Gdy napój ma niższe stężenie jest wchłaniany błyskawicznie. Zaledwie 1% utraconej wody podczas ćwiczeń obniża zdolność wysiłkową o 10%. trening trwający godzinę powoduje ubytek wody na poziomie 2%. stąd istotne jest uzupełnienie płynów ale i poziom ich wchłaniania. Najszybciej wchłaniane są wody słabo zmineralizowane, herbaty ziołowe, rozcieńczone soki. Powoli wchłania się gęsty sok, napój słodzony jak też napój energetyczny.
Są to napoje hipertoniczne opóźniające osmozę. Dlatego pijąc napoje energetyczne nie nawadniamy organizmu. Optymalne wchłanianie zapewniają napoje izotoniczne, jednak te płyny także nie nawadniają organizmu natychmiast. Gdy jesteśmy odwodnieni sięgnijmy po wodę, gdy chcemy uzupełnić wodę wraz z minerałami pijmy izotoniki.
Napoje funkcjonalne – izotoniczne
Napoje izotoniczne są polecane w szczególności podczas wysiłku. Zawierają odpowiednią kombinację składników mineralnych (które regulują gospodarkę wodno-elektrolitową oraz pracę mięśni) i węglowodanów. Ponadto dbają o stały poziom glukozy we krwi, opóźniają objawy zmęczenia, pozornie dodają energii. Często zawierają dodatkowo witaminy uzupełniając niedobory najbardziej typowe dla sportowców.
Napoje izotoniczne skutecznie gaszą pragnienie i dają poczucie świeżości, za co szczególnie są cenione. Różnią się one zasadniczo od napojów energetycznych, które pobudzają organizm ale nie dostarczają mu energii. Stymulują one ośrodkowy układ nerwowy i usprawniają przemiany energetyczne w tkankach. Zwalczają objawy zmęczenia, poprawiają koncentrację chociaż rzadko są stosowane zgodnie z przeznaczeniem, częściej służą jako sztuczny dopalacz, zwłaszcza do alkoholu. Na pewno nie nadają się do zaspokajania pragnienia, a kofeina w nich zawarta wręcz odwadnia.
