Torbiel jajnika – jest to patologiczna zmiana w postaci guzkowatej. Wypełnione są zazwyczaj wodnistym płynem lub krwią. Najczęściej j spotykane u kobiet są torbiele czynnościowe czyli takie których wystąpienie uzależnione jest od gospodarki hormonalnej konkretnej osoby płci żeńskiej. Z czasem torbiele jajników mogą przerodzić się w przetrwały pęcherzyk Graffa lub złośliwa odmiana pod postacią raka jajnika. Niezwykle ważną rolę odgrywa wczesna diagnostyka torbieli jajników.
Przyczyny torbieli jajników
W trakcie pierwszej połowy cyklu jajniki wytwarzają estrogeny, które wpływają na produkcję hormonów przysadki FSH i LH, które odpowiedzialne są za regulowanie rozwoju i dojrzewanie komórki jajowej.
Komórki jajowe i ich dojrzewanie następuje w niewielkich torebkach które potocznie nazywane są pęcherzykami. Ich rozmiar jest zróżnicowany i wynosi od 1,3 do 1,8 cm. Proces funkcjonowania komórki jajowej polega na uwolnieniu się z pękniętego pęcherzyka, wówczas następuje zmiana komórki w ciałko żółte które produkuje progesteron. W sytuacji kiedy komórka jajowa nie uwalnia się z pęcherzyka wówczas ścianki ulegają pogrubieniu i w efekcie rozpoczyna się proces tworzenia torbieli która nadal jednak produkuje estrogen.
Wielkość torbieli jest różna, te które są małe i nie sygnalizują swojej obecności zazwyczaj są późno wykrywane lub samoistnie się wchłaniają. Zmienione chorobowo jajniki i tworzące się torbiele mogą osiągnąć bardzo znaczącą wielkość, mogą dochodzić nawet do rozmiarów pomarańczy. W sporadycznych przypadkach może dojść do pęknięcia torbieli na jajnikach co skutkuje silnym bólem oraz krwawieniem.
Torbiele jajników przyjmuje wiele różnych postaci, jedna z nich są jajniki torbielowate powszechnie znane jako zespół policystycznych jajników. Wówczas mamy do czynienia z tworzeniem się licznych torbieli które powodują zwiększenie objętości jajników.
Objawy torbieli jajników
Bardzo ważną rolę w postawieniu diagnozy jest prawidłowa diagnostyka oraz wczesne wykrycie torbieli jajników. Odpowiednio wczesne rozpoznanie stwarza możliwości rozpoznania jaka jest przyczyna powstawania torbieli na jajnikach.
Do najczęściej spotykanych objawów które mogą towarzyszyć torbielom na jajnikach zaliczamy:
– częste bóle podbrzusza,
– obfite krwawienia miesiączkowe,
– zaburzenia cyklu miesiączkowego,
– dyskomfort, ból jajnika na którym umiejscowiona jest torbiel,
– odczuwalny ból w trakcie współżycia,
– niekiedy problemy z wypróżnianiem
– wzdęcia,
– zwiększona częstotliwość oddawania moczu,
– mdłości,
– osłabienie,
– omdlenia,
– niezidentyfikowany ból głowy.
W większości przypadków torbiele jajników wykrywane są w trakcie rutynowego badania ginekologicznego. Jeśli jednak ich rozmiary są znaczące mogą wówczas nasilić się powyższe objawy.
Leczenie torbieli jajników
Podstawę w leczeniu stanowi odpowiednia diagnostyka, w tym celu konieczne jest badanie ginekologiczne. Niekiedy nie jest ono jednoznaczne a postawienie ostatecznej diagnozy jest wprost niemożliwe dlatego wówczas lekarz zaleca wykonanie badania poziomu hormonów u pacjentki.
W niektórych przypadkach lekarze zalecają także wykonanie badania USG. Dzięki niemu lekarz może w 100% stwierdzić jakiego rodzaju płynem wypełniona jest dana torbiel. Niekiedy może się ona także okazać postacią guza.
W szczególności badania tego typu są zlecane kobietom w określonym przedziale wiekowym to jest powyżej 35 roku życia. Istnieje grupa kobiet u których ryzyko wystąpienia torbieli na jajnikach lub znamion guzowatych jest znacznie większa, należą do nich między innymi kobiety u których w rodzinie miał miejsce przypadki występowania nowotworów jajników.
Torbiele wcześnie wykryte nie podlegają żadnemu leczeniu, lekarz zazwyczaj zaleca ich obserwację i kontrolę w najbliższych miesiącach. W większości przypadków te niewielkie torbiele na jajnikach zanikają samoistnie.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku dużych torbieli na jajnikach. Jeśli lekarz zaobserwuje znaczny przyrost masy torbieli na jajnikach może zlecić ich usunięcie. Dlaczego? Powodem tego może być zagrożenie jakie niesie za sobą rosnący torbiel, może on powodować ucisk na inne narządy wewnętrzne wywołując powstawianie ich dysfunkcji.
W innym przypadku kiedy torbiel na jajnikach pęka może ona spowodować krwawienie wewnętrzne. Jego następstwem może być zakażenie niektórych narządów znajdujących się w obrębie jamy brzusznej.
Zawsze najskuteczniejsze jest wczesne rozpoznanie torbieli gdyż nie podejmując odpowiednich kroków leczenia mogą one przekształcić się niekiedy np. w nowotwór.
W medycynie możliwe jest wycięcie torbieli bez konieczności wycięcia samego jajnika, niekiedy jednak ze względu na rodzaj i sposób umiejscowienia się konieczne jest usunięcie jajników oraz ich przydatków.
Nie jest jednoznacznie określone dlaczego torbiele na jajnikach występują i czy dotyczą tylko określonej grupy kobiet czy też mogą dotknąć każdej z nich. Torbiel na jajnikach może zarówno wystąpić u całkowicie zdrowej kobiety, u kobiet w ciąży itp. W przypadku kobiet ciężarnych lekarz zazwyczaj zaleca obserwacje a wraz z rozwojem ciąży torbiele zanikają.
W leczeniu torbieli jajników zaleca się najczęściej:
– leczenie hormonalne,
– antybiotykoterapie,
– stosowanie leków przeciwzapalnych,
– stosowanie antykoncepcji hormonalnej.
