Torbiel czekoladowa jest otorbioną strukturą w obszarze jajnika, pojawia się wraz z patologicznymi zmianami endometriozy. Istotą torbieli jest wystąpienie tkanki macicy (endometrium) poza błonę, wnętrze macicy. Zwykle torbiel obejmuje sąsiadujące struktury w obrębie miednicy mniejszej, jednak nie jest to sztywna reguła. Zdarza się, iż zmiana dotyka narządów dalej położonych i jest trudna do rozpoznania z uwagi na niecharakterystyczne objawy.
Torbiel czekoladowa – rozpoznanie
Określenie torbieli jako czekoladowej nie wzięło się znikąd. Czekoladowa wskazuje na konsystencję oraz zabarwienie torbieli. Najbardziej typowym ogniskiem endometrium jest pęcherz moczowy oraz aparat wieszadłowy narządów miednicy mniejszej. Rzadziej zmiana dotyka przewodu pokarmowego, czy otrzewnej. Endometrium wciąż ewoluuje i doznaje zmian rodząc liczne dolegliwości.
Zmiany te są skorelowane z cyklem miesiączkowym. W trakcie okresu poziom hormonów powoduje złuszczenie się nabłonka macicy w efekcie czego następuje krwawienie menstruacyjne. Podkreślić należy iż tkanka maciczna znajdująca się poza jamą macicy również jest aktywna hormonalnie i doznaje przemiany z krwawieniem włącznie, jednak wydostanie się krwi z miejsca poza macicą jest utrudnione, co za tym idzie dochodzi do miejscowego stanu zapalnego. Ten zaś generuje ból i dolegliwości wskazujące na patologię.
Torbiel czekoladowa – objawy torbieli
Objawy bólowe torbieli czekoladowej łatwo pomylić z innymi schorzeniami, stąd rozpoznanie torbieli może być trudne i długotrwałe. Część objawów jest typowych dla endometriozy, część dla torbieli czekoladowej. Zauważyć należy iż torbiel może występować współistniejąco z endometriozą lub samodzielnie, podobnie jak endometrioza nie musi wiązać się z występowaniem torbieli czekoladowej.
Wśród najczęściej zgłaszanych objawów torbieli znajduje się ból w obrębie miednicy mniejszej, który nasila się podczas miesiączki, a także niestandardowe krwawienia. Dość typowe są nad wyraz obfite i bolesne miesiączki bądź występowanie krwawienia w środku cyklu. Dodatkowo pacjentki skarżą się na bolesność stosunków płciowych. Rzadko, ale zdarza się również krwawienie z dróg moczowych lub układu pokarmowego.
Sama w sobie torbiel generuje ból dopiero w chwili pęknięcia, wcześniej bóle powodowane są uciskiem i nieprawidłowościami wynikającymi z jej istnienia. W chwili pęknięcia torbieli dochodzi do podrażnienia otrzewnej, co najczęściej wymaga natychmiastowej pomocy chirurgicznej.
Torbiel czekoladowa – rozpoznanie, diagnostyka torbieli czekoladowej
Niezbędnym badaniem do rozpoznania torbieli jest USG dopochwowe. W szczególności bada się poprzez ultrasonograf okolicę jajników. Czasem konieczne jest wykonanie rezonansu magnetycznego, jednak dotyczy to poszukiwania ognisk endometriozy, w wyniku której powstają między innymi torbiele. Ostateczna diagnoza torbieli czekoladowej winna opierać się na badaniu histopatologicznym. By je wykonać materiał do badania pobiera się laparoskopowo przez otwory w powłoce brzusznej.
Torbiel czekoladowa – leczenie schorzenia
Laparoskopia to coraz częstsza forma terapii endometriozy w tym torbieli czekoladowej. To najmniej inwazyjny zabieg i najbardziej skuteczny. Laparoskopowo opróżniane są patologiczne treści poprzez tzw. wyłuszczenie torbieli. Bardziej radykalna metodą jest usunięcie torbieli, co jednak może rodzić ryzyko nawrotu.
Bez ingerencji chirurgicznej w wielu przypadkach udaje się wyleczyć zmiany poprzez leczenie hormonalne. Jest ono dedykowane w szczególności pacjentkom z endometrium bez rozpoznania torbieli. Kuracja danazolem trwa co najmniej kilka miesięcy aż zmiany ustąpią. Dolegliwości bólowe torbieli i endometrium leczy się środkami antykoncepcyjnymi.
