Usuwanie jajników to inaczej zabieg zwany owariektomią. Polega on na chirurgicznym usunięciu jajników lub kastracji tych narządów. Wycięcie żeńskich gonad wiąże się niekiedy z usunięciem także z eliminacją jajowodów. Najczęstszym wskazaniem do usuwania jajników jest wystąpienie łagodnych nowotworów a także torbieli oraz wszelkiego rodzaju zmian o charakterze złośliwym.
Prewencyjne usunięcie jajników
Decyzja o usunięciu jajników, jest niezwykle trudna dla każdej kobiety. Wyeliminowanie z organizmu któregokolwiek z narządów nie należy do prostych i oczywistych decyzji. Dlatego tym bardziej dziwi część opinii publicznej temat profilaktycznego usuwania jajników. Metoda ta staje się coraz bardziej popularna i stosowana, dzieje się tak dlatego że usunięcie jajników ogranicza praktycznie do zera ryzyko zachorowania na raka jajników.
Rak piersi oraz jajników należy do najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet.
Statystki wskazują iż tylko w Polsce każdego roku odnotowuje się ponad 120 tysięcy nowych przypadków zachorowań na raka tego typu.
Rak jajników to choroba dziedziczna, za jej powstanie odpowiedzialne są mutacje genów BRCA1 oraz BRCA2. Dlatego coraz częściej lekarze wskazują usunięcie jajników jako czynnik eliminacji ryzyka wystąpienia odziedziczonej choroby. Wśród osób posiadających wadliwy gen, niebezpieczeństwo rozwoju choroby jest zdecydowanie wyższe.
Badanie nosicielstwa zmutowanego genu
Istnieje możliwość wykonania badania które umożliwi nam sprawdzenie czy jesteśmy nosicielem wadliwego genu BRCA1 LUB BRCA2.
Badanie to jest refundowane przez NFZ ale tylko w dwóch przypadkach takich jak:
– ryzyko obciążenia genetycznego,
– w przypadku potwierdzonego lekarskiego rozpoznania.
Wówczas lekarz specjalista ma obowiązek skierowania pacjentki na zalecane badania które również należą do refundowanych.
Istniej możliwość samodzielnej kontroli nosicielstwa zmutowanego genu, badanie takie wykonują prywatne kliniki a ich koszt oscyluje w granicach 300 zł.
Wskazania do zabiegu usunięcia jajników
Przed podjęciem decyzji o usunięciu jajników konieczne jest dokładnie przebadanie źródeł pochodzenia choroby, przyczyn z których powstała a ostatecznie określenia celu w jakim ma dojść do danego zabiegu.
Decyzja o usunięciu jajników zapada gdy:
– zachodzą zmiany rakowe jajnika,
– należy wyeliminować źródło estrogenów. Hormon ten odpowiedzialny jest za rozwój niektórych nowotworów,
– występuje duża torbiel,
– rozwija się ropień,
– w przypadku leczenia endometriozy.
Odpowiednie przygotowanie do zabiegu usunięcia jajników
Nastawienie psychiczne pacjentki odgrywa bardzo ważną rolę w odpowiednim przygotowaniu do zabiegu. Wsparcie rodziny, bliskiej osoby, troska i poczucie bezpieczeństwa wynikające z przebywania z bliską osobą jest bezcenne.
Lekarz specjalista może zaproponować pacjentowi wsparcie psychologa – jest ono konieczne.
Zalecenia lekarskie przygotowujące do zabiegu usunięcia jajników to najczęściej:
– różne metody pobudzające jelita do samooczyszczenia,
– zakaz spożywania posiłków i ograniczenie płynów na dobę przed terminem operacji,
– całkowita eliminacja niektórych przyjmowanych leków,
– stosowanie antybiotykoterapii,
– wykonanie badania USG,
– zlecenie tomografii komputerowej.
Zabieg
Dobór metody wykonania zabiegu usunięcia jajników dobrany jest odpowiednio do rodzaju schorzenia u danej pacjentki.
Możliwe jest wykonanie wycięcia całkowitego jajników praz jajowodów tak zwanej histerokomii. Zabieg polega na usunięciu całej macicy a dodatkowo także na eliminacji jajników oraz jajowodów. Wskazaniem do wykonania tego zabiegu są zazwyczaj zmiany onkologiczne.
Najczęstszym rodzajem usunięcia jajników jest mało inwazyjna laparotomia. Polega ona na wykonaniu trzech nacięć i użyciu odpowiednich narzędzi chirurgicznych.
Usunięcie całego jajnika lub usunięcie dwóch jajników – jest typowym zabiegiem wykonywanym przy rozpoznaniu cyst lub raka jajnika. Wiąże się z całkowitym zanikiem funkcji jajników oraz utratą płodności przez kobietę poddawaną zabiegowi.
Możliwe jest wykonanie zabiegu częściowego usunięcia jajników. Ten rodzaj operacji pozwala na zachowanie płodności.
Usunięcie jajników i jajowodów lub obustronne usunięcie jajników i jajowodów ten rodzaj zabiegu wykonuje się stosunkowo rzadko. Jednym ze wskazań może być ciąża ektopowa rozwijająca się w jajowodzie.
Konsekwencje zabiegu usunięcia jajników
Istnieje wiele następstw wykonanego zabiegu usunięcia jajników. Do najczęściej spotykanych możemy zaliczyć między innymi:
– brak możliwości posiadania potomstwa,
– dynamiczny proces przyśpieszenia menopauzy,
– zwiększone ryzyko wystąpienia osteoporozy,
– podwyższenie możliwości wystąpienia zawału serca,
– wzrost procesów starzenia się.
Powyższe zmiany następują w skutek wyeliminowania jajników które ponoszą w organizmie kobiety wielka odpowiedzialność za procesy życiowe. Dlatego po ich wyeliminowaniu zachwiane zostaje funkcjonowanie całego organizmu.
Proces jest tak szybki iż niekiedy już w drugiej dobie po wykonanym zabiegu usunięcia jajników można zaobserwować pierwsze oznaki postępującej menopauzy takie jak:
– uderzenia gorąca,
– pocenie się,
– kołatanie serca.
Dlatego aby w minimalnym stopniu spowolnić zachodzące procesy konieczne jest wdrożenie terapii hormonalnej przez lekarza specjalistę. W szczególności zaleca się przyjmowanie estrogenów, progestagen orz androgen.
Poznając wszystkie za oraz przeciw każda z kobiet powinna samodzielnie odpowiedzieć sobie na pytanie czy warto stosować profilaktykę, choć odpowiedź jest tylko jedna. TAK
