Mleko to produkt kontrowersyjny w kontekście zdrowia, jednak przyjmując, iż jest zdrowe, warto wiedzieć, jakie wybrać, by było to najzdrowsze mleko. Dostępne mamy UHT, zsiadłe, kefir, a także mleka roślinne jak sojowe, kokosowe itd. W Polsce wciąż najpopularniejsze w spożyciu jest mleko krowie, chociaż dostać też można kozie lub owcze.
Najzdrowsze mleko – historia
Od tysiącleci mleko uchodzi za produkt podstawowy w diecie, niezwykle odżywczy ale i zdrowy. Cenione było zwłaszcza w ludach pasterskich. Egipcjanie, Grecy i Rzymianie cenili sobie kozie i owcze, ale chętnie pili też kobyle, wielbłądzie i ośle. Wśród dawnych Słowian napój ten miało wymiar ceremonialny, składano je bogom w ofierze.
Ciekawostką jest kultura chińska i japońska, w której w postaci świeżej nie występuje. Powodem tego jest brak enzymów trawiennych u Japończyków i Chińczyków, które by mleka trawiły. Wyjątkiem jest mleko roślinne, zwłaszcza sojowe, jakie jest obecne w kuchni azjatyckiej.
Produkty mleczne
Ciężko wyobrazić sobie dietę bezmleczną na pierwszy rzut oka. Ten produkt spożywamy bowiem pod postacią świeżą, gotowaną, zsiadłą, jogurtu, sera, jako dodatek do kawy itd. Nabiał pełni ważną rolę w zbilansowanej diecie i często nieświadomie z niego korzystamy jedząc lody, masło, placki czy tort z bitą śmietaną, bądź sos. Nawet osoby uczulone na mleko krowie, nietolerujące laktozy spożywają mleko alternatywne do mleka krowiego i zwierzęcego.
Klasyczne mleko krowie zawiera niemal wszystkie składniki odżywcze potrzebne człowiekowi do życia i są one wyjątkowo dobrze przyswajane przez organizm, przede wszystkim jest doskonałym źródłem wapnia. Poza tym tłuszcz mleczny jest najlepiej przyswajalnym z tłuszczów zwierzęcych. W mleku znajdziemy magnez, cynk a także witaminy D, A, E oraz grupę witamin B. najlepszym mlekiem jest 1 lub 2 procentowe. Niestety składniki mleka mogą uczulać (białka lub laktoza). Alternatywą dla mleka krowiego jest mleko kozie które jest lepiej przyswajalne a dodatkowo zawiera więcej wapnia, potasu i witamin.
Niezwykły przysmak – kumys
Kumys to sfermentowane kobyle mleko, jakie jest przysmakiem Mongołów. Przez cały dzień ze wszystkich udojów zlewa się do worków uszytych z wołowych skór i dodaje zakwas. „Napój” mleczny fermentuje przez około 2 do 3 dni, przez ten czas wymaga potrząsania. Gdy z powierzchni mleka zbierze się powstałe masło, pozostaje czysty kumys, który przypomina rozcieńczone mleko. Charakteryzuje go kwaskowaty smak. Od wieków stosuje się go w chorobach płuc, przy zatruciach i szkorbucie. Z kumysu zaś powstaje wódka tzw. archi o mocy 60%.
Do wyboru i koloru
Na rynku mamy do wyboru wiele rodzajów mleka. Już w obrębie mleka krowiego mamy możliwość picia mleka pasteryzowanego, UHT, mikrofiltrowanego lub skondensowanego. Wybór przyprawia o zawrót głowy. Ponadto mamy możliwość zakupu mleka koziego, owczego a także mleka roślinnego jak sojowe, migdałowe, kokosowe, czy ryżowe.
Mleko pasteryzowane podgrzewane kilka-kilkanaście sekund w 60-90ºC, nie zawiera chorobotwórczych bakterii i może stać w zamkniętym opakowaniu w chłodnym miejscu 1-2 dni, a swoim smakiem przypomina świeże. Natomiast mleka UHT są podgrzewane przez kilka sekund do 135-150ºC, wolne od szkodliwych zarazków, przy czym w procesie podgrzania traci większość witamin i minerałów.
Nadaje się do spożycia przez 3 dni, przez pierwsze 12 godzin można pić bez gotowania. Poza wymienionymi mamy tez opcje kupna mleka w proszku które otrzymuje się po całkowitym usunięciu wody. Dostępne są też mleka smakowe jak kakaowe, owocowe, zawierają one barwniki smakowe i aromaty.
Podsumowując, każdy rodzaj mleka jest zdrowe, ma swoje zalety i unikalny smak. Warto jest pić mleko, jednak zachowując rozsądny umiar, komponując go z potrawami neutralizującymi szkodliwe oddziaływanie. Bez wątpienia mleka czy to zwierzęcego, czy roślinnego nie powinno zabraknąć w zbilansowanej diecie. Osobom uczulonym poleca się jako zamiennik mleka zwierzęcego, mleka roślinne, zwłaszcza kokosowe lub migdałowe, które najmniej alergizuje.
