Zespół policystycznych jajników – przyczyny, leczenie, objawy

Zespół policystycznych jajników to przypadłość dotykająca coraz młodszej gruby kobiet. Prawie co szósta kobieta w wieku 25–45 lat cierpi na ten zespół, nazywany też w skrócie PCOS. Choroba ta polegania na nieprawidłowym działaniu hormonów które uniemożliwiają dojrzewanie komórki jajowej i pęknięcie pęcherzyka Graffa, a tym samym uwolnienie komórki jajowej do jajowodu. W konsekwencji kumulujące się w jajniku niedojrzałe pęcherzyki tworzą liczne małe torbiele. Stąd też inna nazwa choroby – zespół wielotorbielowatych jajników.

Przyczyny powstawania zespołu policystycznych jajników

Patomechanizm tego schorzenia nie jest do końca poznany. Najprawdopodobniej polega na zaburzeniach w selekcji pęcherzyka dominującego w pierwszej fazie cyklu miesięcznego. W konsekwencji prawidłowego działania wśród licznych pęcherzyków dojrzewających w jajniku w tej fazie cyklu zostaje wybrany jeden, tak zwany pęcherzyk dominujący, z którego później zostanie uwolniona komórka jajowa w procesie owulacji, a pozostałe pęcherzyki zanikają.

W zespole policystycznych jajników występuje brak pęcherzyka dominującego. W efekcie pozostałe pęcherzyki nie zanikają, ale pozostają w jajniku, produkując w nadmiarze androgeny (męskie hormony płciowe) oraz progesteron.

Zespół policystycznych jajników – objawy

Przyczyny występowania zespołu policystycznych jajników są niepoznane do końca. Dlatego też pojęcie to wzięło się ze współistnienia kilku pozornie nie związanych ze sobą zaburzeń.

Do najczęstszych objawów sygnalizujących zespół policystycznych jajników zaliczamy między innymi:
– hiperprolaktynemia i niedoczynności tarczycy,
– nadnerczynowe przyczyny hiperandrogenizmu,
– gruczolakowość jajników hormonalnie czynnych,
– Hiperandrogenizm jej najczęstszymi objawami jest nadmierne owłosienie oraz trądzik,
– hiperandrogenizmie,
– zaburzenia owulacyjne,
– dysfunkcje obciążenia glukozą,
– otyłość,
– złe wyniki badania poziomu hormonów przysadkowych LH i FSH.

Aby w 100% potwierdzić występowanie zespołu policystycznych jajników wystarczą dwa z wyżej opisanych objawów.

Leczenie – Zespół policystycznych jajników

Leczenie zespołu policystycznych jajników może odbywać się na kilka różnych sposobów między innymi możemy mówić o leczeniu:
– farmakologicznym,
– chirurgicznym.

Leczeniem farmakologicznym najczęściej objęte są kobiety które bezskutecznie starają się wraz ze swoim partnerem o potomstwo. Wówczas w takim przypadku zaleca się kontakt z lekarzem specjalistom który zleca szereg badań w celu odpowiedniego zdiagnozowania pacjentki i ostatecznego postawienia diagnozy. Wśród najpopularniejszych badań wyróżniamy między innymi USG transwaginalne oraz badania hormonalne i metaboliczne. W zależności od uzyskanych wyników proponowane jest odpowiednie leczenie farmakologiczne, a w razie niepowodzenia – chirurgiczne.

W znacznej liczbie przypadków leczenie farmakologiczne niepłodności spowodowanej przez PCOS często rozpoczyna się od kilkumiesięcznego stosowania tabletek antykoncepcyjnych. Czy jest to konieczne? Otóż ma to na celu złagodzenie funkcji jajników co w konsekwencji pozwala na uzyskanie owulacji w pierwszym cyklu po odstawieniu tabletek.

W takim przypadku lekarz ma obowiązek poinformowania pacjentki o zwiększonym ryzyku wystąpienia ciąży mnogiej.
Leczenie farmakologiczne obejmuje także stosowanie w terapii leczenia zespołu policystycnzych jajników leków stymulujących owulację. Lekiem pierwszego rzutu jest zwykle klomifen a jeśli to nie skutkuje stosuje się w praktyce gonadotropiny które także zwiększają ryzyko wystąpienia bliżniaków.

Działania u kobiet z nadwagą rozpoczynają się od konieczności jej zminimalizowania. Jest to podyktowane tym iż tkanka tłuszczowa potrafi wytwarzać niewielkie ilości androgenów, które dodatkowo blokują dojrzewanie komórki jajowej.

Leczenie takich objawów zespołu policystycznych jajników jak nadmierne owłosienie występujące w różnych miejscach polega między innymi na zmniejszaniu stężenia androgenów w krwi kobiety.

W tym celu w leczeniu najczęściej są stosowanie między innymi:

– spironolakton. Jest to lek stosowany w lekach na nadciśnienie tętnicze i obrzęki. Może być podawany wyłącznie pod kontrolą lekarska w odpowiednich dawkach wykazuje działanie antyandrogenne i jest co raz częściej stosowany przez lekarzy przy zaburzeniach hormonalnych.
– metformina. Jej podstawowe zadanie obejmuje zwiększanie wrażliwości tkanek na działanie insuliny, również wykazuje pośrednie działanie antyandrogenne. W konsekwencji jej stosowania prowadzi do spadku masy ciała i zmniejszenia ilości insuliny w organizmie.

– doustne tabletki antykoncepcyjne zawierające gestageny III lub IV generacji, wykazujące lekkie działanie antyandrogenne. Tabletki te zwiększają również poziom globuliny SHBG, która wiąże i dezaktywuje krążący we krwi testosteron
– octan cyproteronu, zawarty min. w tabletkach Diane35, Sindi35, skutecznie hamuje działanie męskich hormonów w organizmie kobiety

Skuteczność przedstawionych terapii możliwa jest tylko wtedy, gdy ją aktywnie stosujemy i nie prowadzi do trwałego wyleczenia. Wraz z odstawieniem leków, dolegliwości mogą więc powracać.

Leczenie chirurgiczne

Alternatywną w niewielkiej skuteczności środków farmaceutycznych jest zastosowanie zabiegów chirurgicznych. Do najczęściej spotykanych i wykonywanych zabiegów zaliczamy miedzy innymi:
– resekcja klinowa jajników,
– zabiegi laparoskopowe,
– elektrokauteryzacja,
– laserowy drilling itp.

Metody chirurgiczne mają na celu usunięcie zalegających w jajnikach pęcherzyków i czasowe przywrócenie owulacji. Konsekwencja tych zabiegów może być występowanie tak zwanych zrostów po zabiegowych.