Niedoczynność jader – Jądro to tak zwany narząd parzysty który zbudowany jest z dwóch składników anatomicznie czynnościowych. Pierwsze z nich, kanaliki plemnikotwórcze, odpowiedzialne są za wytwarzanie plemników w komórkach Sertolego oraz gruczołu śródmiąższowego, wytwarzającego hormony płciowe w komórkach Leydiga. Stymulatorem wytwarzania plemników, jest folitropina (FSH). Cały proces spermatogenezy trwa u człowieka około 70 dni. Natomiast komórki Leydiga wytwarzają androgeny, a w szczególności testosteron. Niedoczynność hormonalną jądra nazywamy hipogonadyzmem.
Co charakterystyczne androgeny jądra wydzielane są w trzech różnych okresach życia:
– w okresie płodowym przez jądro płodowe,
– w okresie niemowlęcym,
– w okresie dojrzałości płciowej.
Jaką odpowiedzialność i rolę pełnią androgeny? Otóż w okresie płodowym androgeny są odpowiedzialne za różnicowanie płodu w kierunku męskim. Natomiast po urodzeniu biorą udział w różnicowaniu płciowym podwzgórza i pod ich wpływem następuje różnicowanie w zakresie identyfikacji płciowej męskiej.
Okres dojrzałości płciowej charakteryzuje się dwoma rodzajami działań:
– androgenne które mają wpływ na rozwój wtórnych cech płciowych męskich oraz wywołują popęd płciowy. Mają także działanie metaboliczne obecne u obu płci, wywierające pobudzający wpływ na różne układy i narządy.
– testosteron wywiera ujemny wpływ na wydzielanie gonadotropin przez przysadkę – zjawisko to nazywa się ujemnym sprzężeniem zwrotnym.
Przyczyny niedoczynności jąder
Hipogonadyzm czyli niedoczynność hormonalna jądra powstaje na skutek upośledzenia jednego lub obu jąder. Co może stanowić przyczynę zmian patogennych w męskim narządzie? Dlaczego gospodarka hormonalna zostaje czasami zaburzona? Jak już wspomnieliśmy, przyczyną mogą być uwarunkowania genetyczne albo wady wrodzone, np. brak jąder. Problemem bywa też niewłaściwa praca mózgu czy przysadki mózgowej. Na rozwój hipogonadyzmu wpływają również przebyte choroby, np. zapalenie jąder (częste powikłanie świnki), odra, rzeżączka, kiła, gruźlica, a także cukrzyca. Męskie „klejnoty” mogą zastrajkować pod wpływem urazu mechanicznego. Nie sprzyja im osłabienie organizmu spowodowane niedożywieniem, alkoholizmem czy uzależnieniem od rozmaitych substancji psychoaktywnych. Jądra reagują niedoczynnością także na ucisk, wywołany np. nowotworem prostaty. Hipogonadyzm bywa też objawem męskiego przekwitania. Andropauza pojawia się średnio u co piątego faceta po 50. roku życia, choć ostatnio obserwuje się obniżanie tej granicy wiekowej.
Udowodniono że niedoczynność jąder charakteryzuje się np.:
– brakiem lub niedorozwojem jądra,
– nabytym brakiem jądra,
– uszkodzeniem mechanicznym jądra,
– uszkodzeniem jądra pod wpływem chorób zakaźnych, przewlekłych,
– dysfunkcje pod wpływem alkoholizmu,
– zatrucia alkoholowego,
– niedożywienia,
– wnętrostwa jądrowego, guzów itd.
Objawy niedoczynności jąder
Niedoczynność jąder wywołuje różne objawy, w zależności od wieku mężczyzny. Wśród cech charakterystycznych niedoczynności jąder w tym dla hipogonadyzmu wymienić należy między innymi:
– spodziectwo i wnętrostwo (pojawiające się w okresie dojrzewania),
– brak zarostu,
– brak owłosienia w okolicy miejsc intymnych i pod pachami,
– niedorozwój prącia, moszny, jąder,
– jasna skóra,
– brak wystapienia mutacji,
– eunuchoidalna sylwetka,
– zanik lub całkowity brak popędu płciowego,
– brak wzwodu,
– brak erekcji,
– huśtawki, zmiany nastroju,
– bezpłodność.
Niedoczynność jąder a co się z tym wiąże hipogonadyzm bardzo często dotyka mężczyzn w dojrzałym wieku. Charakterystyczne wówczas jest iż mężczyzna wówczas może zaobserwować u siebie zmiany takie które wskazywały by na jego młodnienie, to znaczy zmniejszenie i przerzedzenie zarostu na twarzy lub zmiany w głosie. W niektórych przypadkach dochodzi ubytek masy mięśniowej oraz odkładanie się tkanki tłuszczowej w szczególności na brzuchu, pośladkach i biodrach.
Męska niedoczynność jąder często porównywalna jest z żeńskim okresem menopauzy. U płci męskiej najpoważniejszym problemem staje się spadek libido i problemy z erekcją, a niekiedy także osłabienie sił życiowych. Mogą pojawiać się silne stany depresyjne, kłopoty z koncentracją, uderzenia gorąca czy zaburzenia rytmu serca. Konsekwencją tego schorzenia mogą stać się zaburzenia spermatogenezy, czyli produkcji plemników, co prowadzi do niepłodności.
Niedoczynność jąder może także przyjąć bardzo skrają postać tak zwaną eunuchoidyzm. Co oznacza i czym charakteryzuje się odmiana tej choroby. Otóż oprócz objawów zewnętrznych silnie wpływa na psychikę mężczyzny. Skutkuje to tym iż ma on problem z podejmowaniem decyzji i łatwo podporządkowuje się otoczeniu. Radykalnie spada jego samoocena oraz poczucie wartości.
Leczenie niedoczynności jąder
Przed rozpoczęciem jakiegokolwiek leczenia konieczne jest prawidłowe i wnikliwe rozpoznanie choroby a tego może dokonać tylko lekarz w specjalistycznej placówce medycznej na podstawie oceny całokształtu zmian, a przede wszystkim po zapoznaniu się z wynikami badań. W celu weryfikacji co do podejrzeń zaistnienia niedoczynności jader lekarz zleca badania laboratoryjne które mają na celu określenie stężenia testosteronu hormonów LH i FSH i prolaktyny we krwi oraz sprawdza się, czy w nasieniu są plemniki. Zaleca się także wykonanie morfologii chromosomów i wykonuje USG jąder.
