Mukopolisacharydoza, zespół Hurler jest grupą rzadko występujących chorób genetycznych. Istotą tych schorzeń jest niedobór enzymów lizosomalnych. Braki enzymatyczne skutkują niezdolnością w zakresie metabolizowania długich łańcuchów cząsteczek cukrowych znanych jako glikozaminoglikany, czy mukopolisacharydy – do prostszych cząsteczek.
Mukopolisacharydoza typu 1H – zespół Hurler
Zespól Hurler obejmuje skutki niedoborów enzymu jakimi jest gromadzenie się mukopolisacharydów w komórkach organizmu. Jest to choroba spichrzeniowa, nazywana w skrócie również MPS. W Europie rozpoznaje się ją w stosunku jeden do dwustu tysięcy urodzeń. Chorują na zespół Hurlera zarówno kobiety jak i mężczyźni. Przyczyną zachorowania jest dziedziczna mutacja genetyczna. Wada genetyczna dotyczy genu IDUA na 4tym chromosomie.
Konsekwencją tego uszkodzenia jest brak alfa-L-irudonidazy. Substancja ta odpowiada za rozkład lub metabolizm mukopolisacharydów. Niedobór jej powoduje kumulację siarczanu heparanu i siarczanu dermatanu w narządach wewnętrznych. Taka sytuacja uszkadza wątrobę, kolejno nerki, mózg i serce. Choroba jest dziedziczona autosomalnie recesywnie, dlatego tez aby objawy choroby się pojawiły niezbędne jest odziedziczenie wadliwej kopii genu od ojca i matki zarazem.
Mukopolisacharydoza – objawy chorobowe
Objawy nie są wykrywalne w łonie matki. Dzieci rodzą się „normalne”, nie mają oznak wad genetycznych, chociaż mogą być zaobserwowane u nich przepukliny pachwinowe czy pępowinowe. Mimo to nie jest to znaczne odchylenie od normy. Rozpoznanie choroby Hurlera następuje z czasem, zazwyczaj w okresie między 6 a 24 miesiącem życia dziecka.
Objawami skłaniającymi do diagnostyki i budzącymi podejrzenie zespołu Hurlera są wyraźne grube rysy twarzy, duża głowa i czoło z uwypukleniem guzów czołowych a także obniżona nasada nosa z szerokim jego czubkiem. Ponadto pełne policzki, grube wargi, duży język i nierówne zęby. Te cechy budowy twarzy nasilają się z wiekiem. Prócz wyglądu który dla wielu jest zwyczajny dostrzega się zmiany szkieletowe. Występują nietypowe kręgi, sztywność stawów oraz szponowate dłonie i kifoza piersiowo-lędźwiowa.
Dodatkowo obserwuje się spowolniony wzrost, a także hepatospelnomegalię, czyli powiększenie wątroby i śledziony, jak również kardiomiopatię (uszkodzenie serca) i wady zastawek. W toku diagnostyki stwierdzany jest niedosłuch, oraz przerost migdałków gardłowych. Zauważa się opóźnienie rozwoju, częste infekcje układu moczowego i oddechowego (przewlekły katar). Po drugim roku życia zaczyna rozwijać się wodogłowie i zmętnienie rogówki oka, hirsutyzm. Do około 2 lat dziecko rozwija się intelektualnie, po czym zatrzymuje rozwój intelektualny, w tym rozwój mowy. Często występuje regres umiejętności poznawczych.
Mukopolisacharydoza – diagnoza i leczenie
Na początku choroby diagnoza jest trudna. Podstawowym wskaźnikiem są poziomy siarczanu heparanu i dermatanu w moczu. To dzięki nim można wysnuć podejrzenie zespołu Hurlera. Potwierdzeniem może być badanie genetyczne, ale również wykrycie niedoboru enzymu w leukocytach. Dziecku wykonuje się echo serca oraz EKG, RTG kręgosłupa i badania obrazowe TK, RM głowy. Zdjęcia RTG pomagają potwierdzić diagnozę, gdyż zawierają wyróżniające chorobę zmiany kostne.
Metodą leczniczą dzieci z zespołem Hurlera jest transplantacja krwiotwórczych komórek macierzystych, co wydłuża życie pacjenta i minimalizuje objawy, dolegliwości. Warunkiem skuteczności jest wykonania transplantacji przed etapem uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Ponadto powszechnie zalecana jest terapia farmakologiczna, będąca terapią enzymatyczną z wykorzystaniem laronidazy. Zadaniem enzymu jest spowolnienie progresu schorzenia. Preparat nie leczy objawów neurologicznych, jedynie wyhamowuje postęp choroby.
