Rak jąder – Jądra (jądro z łac. testis, orchis) są męskimi narządami rozrodczymi odpowiedzialnymi za produkcję zarówno testosteronu oraz plemników. Prawidłowo funkcjonujący i rozwijający się mężczyzna posiada dwa jądra znajdujące się po prawej i lewej stronie położone w worku mosznowym.
Moszna jest uwypukleniem ściany brzucha a położone w niej jądra objęte są nie tylko skórą i tkanką podskórną, ale także wszystkimi warstwami ściany brzucha, które tworzą osłonki jądra. Jądra położone w mosznie są stosunkowo słabo zabezpieczone przed urazami mechanicznymi jednak położenie zewnątrz jamy brzusznej zapewnia ochronę przed wahaniami ciśnienia i stałą temperaturę niższą od tej panującej w jamie brzusznej. Lewe jądro zwykle usytuowane jest nieco niżej niż prawe i często jest większe od prawego. Długość jądra wynosi średnio około 4-5 cm.
Rak jądra to bardzo poważna choroba której wczesne wykrycie rokuje bardzo duże szanse na jej całkowite wyleczenie. Niestety w większości przypadków najczęściej nie daje żadnych objawów i większość mężczyzn przez przypadek natrafia na guzek. Mimo że zaliczany jest do nowotworów złośliwych można go wyleczyć nawet w zaawansowanym stadium.
Warto pamiętać iż rak jądra zaliczany jest do stosunkowo rzadkich nowotwór (około 1 proc. wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn). Statystyki zmieniają się wraz z upływem lat potencjalnego mężczyzny. Jest za to jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych u mężczyzn w przedziale wiekowym 20-40 lat. Niestety ale z roku na rok coraz więcej jest przypadków zachorowań.
Rak jąder – przyczyny
W rozwoju raka jądra dużą role odgrywają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Wśród czynników mających niewątpliwie zwiększony wpływ na prawdopodobieństwo wystąpienia raka jądra zaliczamy:
– niezstąpienia jądra do moszny,
– dziedziczenie,
– zwiększone występowanie raka jądra mężczyzn z niedorozwojem narządów płciowych,
– problemy z niepłodnością,
– powtarzające się infekcje ,
– konsekwencja operacji przepukliny pachwinowej,
– nietypowy przebieg ciąży u matki ,
– siedzący tryb życia,
– niezstąpione jądro,
– różne zespoły obojnactwa,
– zespół Klinefeltera,
– zakażenie wirusem HIV.
Rak jądra należy do najczęstszych nowotworów złośliwych wśród mężczyzn w wieku między 20. a 40. rokiem życia. Rak jądra wywodzi się z grupy guzów litych i stanowi stanowi blisko około 1% wszystkich nowotworów złośliwych. Obserwacje kliniczne pozwalają wyodrębnić dwa szczyty zachorowań. Pierwszy obejmuje mężczyzn w wieku 19-29 lat. Drugi szczyt zachorowań dotyczy mężczyzn w wieku 60-75 lat. W starszej grupie wiekowej pacjentów najczęstszym nowotworem jądra jest nasieniak. Ryzyko zachorowania zależy również od rasy. Rak jądra rozwija się rzadziej u mężczyzn rasy afrykańskiej niż u mężczyzn rasy białej.
Rak jąder – objawy
Istnieje wiele oznak które dają o sobie znać już we wczesnym stadium rozwoju raka jadra lub jąder. Niestety w związku z wrodzoną nieśmiałością i niechęcią w większości przypadków mężczyzn do wszelkich badań lekarskich zazwyczaj pierwsze oznaki są przez nich bagatelizowane.
Rak jadra to także bardzo podstępna choroba która w pierwszym okresie rozwoju nie musi dawać o sobie znać dlatego ważne jest aby wykonywać badania profilaktyczne które umożliwia na wczesne wykrycie zmian chorobowych.
Wśród najczęściej przedstawianych objawów towarzyszących rakowi jader zaliczamy:
– niebolesne powiększenie jądra,
– zaczerwienienie skóry moszny,
– wytworzenie się masy- nieznanego pochodzenia, niedająca się oddzielić od jądra. Cecha ta jest na tyle charakterystyczna iż umożliwia odróżnienie nowotworu jądra od zapalenia najądrza,
– uczucie ciężaru w mosznie,
– narastające powiększenie moszny wskutek gromadzenia się w niej płynu,
– wszelkiego rodzaje bóle i dyskomfort w obrębie moszny.
Rak jądra daje szybko przerzuty, tymczasem zdarza się, że chory nie przyznaje się do obecności guza lub go bagatelizuje. W zaawansowanym stadium raka jądra pojawiają się objawy i symptomy postępującej choroby nowotworowej w postaci bóli w jamie brzusznej, które powodowane są powiększeniem węzłów chłonnych zaotrzewnowych, kaszel, duszność i krwioplucie (przerzuty raka jądra do płuc), bóle kostne (przerzuty do kości) oraz neurologiczne objawy raka jądra (w przypadku przerzutów do mózgu). Niektóre guzy jądra nasilają cechy męskie (zwiększone owłosienie skóry, wzrost masy mięśniowej). U 7% mężczyzn stwierdza się powiększenie gruczołów piersiowych (ginekomastia). Wystąpienie raka jądra może być poprzedzone objawem w postaci zmniejszenia wymiarów jądra.
Rak jąder – leczenie
W raku jądra są trzy stopnie zaawansowania choroby (I,II,III) a pacjenci z przerzutowym nowotworem zarodkowym jądra zostali podzieleni na trzy grupy rokownicze : dobre rokowanie, pośrednie rokowanie, złe rokowanie.
Pierwszym etapem leczenia jest orchidektomia, czyli usunięcie jądra niezależnie od stopnia zaawansowania. Dalsze postępowanie różni się w poszczególnych typach histologicznych raka, zależy także od stopnia zaawansowania czy ryzyka. We wczesnych przypadkach samo usunięcie chorego jądra może okazać się wystarczające. Ale nawet gdy nowotwór wydostanie się z jądra, dając przerzuty do węzłów chłonnych w brzuchu czy do płuc, można wyleczyć ponad 80 proc. chorych, stosując skojarzone leczenie onkologiczne (chemioterapię, radioterapię i chirurgię).
