Łysienie plackowate (łac. alopecia areata) u osób starszych bywa wynikiem procesów starzenia się i naturalnym jego elementem, jednak u osób młodych jest bez wątpienia symptomem choroby, niepokojącym zjawiskiem wymagającym konsultacji lekarskiej. Statystycznie najczęściej dotyka dzieci i młodych dorosłych, aż 60% chorych to osoby poniżej trzydziestego roku życia.
Łysienie plackowate
Łysienie plackowate jest chorobą przewlekłą, zapalną. Istotną schorzenia jest uszkodzenie mieszków włosowych w wyniku czego dochodzi do wypadania włosów tworząc rozległe plamy łysej skóry. Co ciekawe placki te tworzą się nie tylko w obszarze skóry owłosionej ale dowolnej okolicy np. na brodzie, czy w brwi.
Choroba zazwyczaj zaczyna się już w dzieciństwie, chociaż może pojawić siew każdym momencie. Brak objawów w okresie dzieciństwa nie wyklucza iż objawy nie pojawią się w młodym wieku dorosłym. Im wcześniej pojawiają się łysiejące plamy tym przebieg schorzenia jest poważniejszy.
Przyczyny i objawy diagnostyczne
Przyczyny łysienia plackowatego nie są znane. Podejrzewa się, ze choroba ma podłoże autoimmunologiczne. Ta hipoteza zakłada, iż organizm zaczyna traktować mieszki włosowe jako ciała obce i tym samym usiłuje je zniszczyć. Tworzą się stany zapalne i włosy wypadają. Tę tezę zdają się potwierdzać obserwacje dotyczące współwystępowania schorzenia wraz z innymi o charakterze autoagresji jak atopowe zapalenie skóry czy bielactwo.
Bardzo często łysienie towarzyszy zapaleniu tarczycy, jelita grubego oraz RZS czy cukrzycy typu I. Stąd przypuszczenia o podłożu autoimmunologicznym. Ponadto udowodniono iż łysienie plackowate może wynikać z dziedziczenia. Od 20 do 60% chorych schorzenie dziedziczy. Inna obserwacją jest dostrzeżenie łysienia plackowatego u 10% chorych na zespół Downa, co wskazuje na błędy genetyczne chromosomu 21.
Część naukowców skłania się do tezy iż łysienie plackowate jest schorzeniem psychodermatologicznym co oznaczałoby iż do łysienia dochodzi w wyniku stresu i przeżyć emocjonalnych angażujących układ nerwowy. Dermatolodzy podnoszą iż w wielu przypadkach łysienie ma związane ze zmianami w ukrwieniu skóry, czy układzie hormonalnym, jak również wynikać z nieodpowiedniej diety ubogiej w cynk.
Zwykle pierwsze symptomy łysienia plackowatego obserwuje się na skórze głowy, są to okrągłe ogniska zapalne przyjmujące wielkość monety. Z czasem dołączają do niego nowe plackowate plamy na skórze głowy. Mogą być pojedyncze lub mnogie o zróżnicowanym kształcie i wielkości. Charakterystycznym objawem diagnostycznym są tak zwane włosy wykrzyknikowe. Pojawiają się one wokół ogniska zapalnego i są krótkimi włosami ułamanymi na co wskazuje zakończenie włosa – grubsze i ciemniejsze niż jego nasada.
Stan zapalny?
Objawów typowych dla stanu zapalnego się nie dostrzega w łysieniu plackowatym skóra pozbawiona włosów nie jest zmieniona, ani zaczerwieniona, nie boli, nie łuszczy się. Czasem chorzy skarzą się jedynie na jej świąd. W przypadkach ostrego ataku choroby pojawia się również zmiana w wyglądzie paznokci. Co ważne w łysieniu plackowatym iż po około 3 do 6 miesięcy włosy w miejscach wyłysiałych zaczynają się odnawiać i odrastają samoistnie, chociaż nie jest to objaw pewny.
Zwykle na początku odrastają włosy jasne, wręcz białe, z czasem nabierając pigmentu i zyskując naturalny kolor. Niestety schorzenie ma charakter nawrotowy, co jednak nie świadczy iż wystąpi w tych samych miejscach. Zdarza się iż na plamach łysych zaczynają odrastać włosy, a jednocześnie w innych miejscach wypadają kolejne włosy.
Leczenie łysienia
Leczenie tej przypadłości jest trudne i zależy głównie od wirku pacjenta oraz ilości włosów jakie wypadły. Powszechnie aplikuje się płyny na skórę oparte na minoksydylu, które pobudzają porost włosów jak też preparaty immunosupresyjne jak cyklosporyna. Nie zawsze są to sposoby skuteczne a dodatkowo mogą powodować skutki uboczne. Ponadto stymuluje się porost włosów poprzez fotochemioterapię (PUVA – psoraleny UVA), krioterapię i immunoterapię miejscową.
