Śpiączka jest stanem zwykle występującym po urazie głowy. Prócz śpiączki pourazowej możemy mieć do czynienia ze śpiączką cukrzycową, pojawiająca się w przebiegu wielu chorób jak i śpiączką farmakologiczną utrzymywaną celowo w toku leczenia pacjenta. Jakie są objawy i rodzaje śpiączki?
Rodzaje śpiączki
Śpiączka jest stanem długotrwałej utraty przytomności. Pacjenta w śpiączce nie są w stanie obudzić żadne bodźce dźwiękowe, zapachowe, dotykowe. Charakteryzują ją uszkodzenia śródmózgowia i mostu lub przyśrodkowego podwzgórza. Nie powinno się jednak mylić śpiączki i zespołu zamknięcia, jak również stanu wegetatywnego ze sobą.
Ten ostatni stan to wynik powikłania śpiączki, różni się on od śpiączki występowaniem reakcji odruchowych. Stan śpiączki może trwać bardzo długo, począwszy od kilku godzin po kilkadziesiąt lat. Śpiączka farmakologiczna nie może trwać dłużej niż pół roku.
Przyczyny śpiączki
Najczęstszymi przyczynami śpiączki są urazy i uszkodzenia układu nerwowego. W tej grupie wymienia się wstrząs mózgu, jego stłuczenie, obrzęk, krwiak oraz udar mózgu. Zwykle dochodzi do tego stanu w wyniku wypadku samochodowego lub upadku z wysokości, ale nie tylko. Co drugi przypadek śpiączki to śpiączka pourazowa związana z obrzękiem wywołującym ucisk na pień mózgu.
Do grupy przyczyn nieurazowych zalicza się stany zapalne ośrodkowego układu nerwowego jak zapalenie opon mózgowych, guza mózgu, ropień mózgu oraz szereg krwotoków w obrębie mózgu. Przyczyną śpiączki może być również niedotlenienie. W literaturze medycznej wymienia się również zaburzenia metaboliczne jako przyczynę stanu śpiączki, powikłania cukrzycowe, hipoklikemię, hiperglikemię (śpiączka ketonowa) oraz śpiączkę peraproteinową. Śpiączka spowodowana może być też zatruciem, zwłaszcza przedawkowaniem leków, alkoholu lub narkotyków. Zdarza się iż pacjent zapada w śpiączkę w wyniku zatrucia tlenkiem węgla, czy pod wpływem działania herbicydów, chemikaliów.
Inne powody
Wśród mniej typowych powodów śpiączki znajduje się padaczka, zaburzenia psychiczne (osłupienie dysocjacyjne), jak również choroby zakaźne jak śpiączka afrykańska lub śpiączki wywoływane pasożytami przenoszonymi przez muchy tse tse lub świdrowce gambijskie.
Śpiączka farmakologiczna
Szczególnym przypadkiem śpiączki jest śpiączka farmakologiczna. Wywołuje się ja celowo, zwykle po skomplikowanych operacjach chirurgicznych celem odciążenia organizmu. Dotyczy tez pacjentów z urazem żuchwy lub przypadku ciężkiej niewydolności wielonarządowej. Chory otrzymuje najczęściej leki z grupy barbituranów (stąd inna nazwa śpiączki farmakologicznej – śpiączka barbituranowa) i opioidów, jednak są one podawane w sposób ciągły, aby ich stężenie we krwi utrzymywało się na niezmiennym i jednocześnie wystarczającym poziomie.
Podczas śpiączki pacjent nie odczuwa bólu co chroni tkanki przed działaniem kortyzolu wydzielanego w drodze reakcji na ból. Zaletą i cechą wyróżniającą jest to, ze w każdej chwili ze śpiączki farmakologicznej można pacjenta wybudzić.
