Środki dopingujące są niedopuszczalne w sporcie zawodowym ale również amatorskim, jeżeli chcemy rywalizować fair play. Ponadto są to substancje chemiczne w dużej mierze destabilizujące stan zdrowia organizmu. Maja one na celu zwiększenie wydolności podczas wysiłku i poprawę kondycji.
Środki dopingujące – przekleństwo farmakologii
Środki dopingujące w sztuczny sposób zwiększają wydolność organizmu i z uwagi na łatwość zastosowania i zdobycia są najpopularniejszym dopingiem po jaki sięgają sportowcy. Dodatkowym ich atutem jest taniość. Niestety ta forma dopingu rodzi duże ryzyko dla zdrowia fizycznego i psychicznego, ponadto jest stosunkowo łatwa do wykrycia w testach antydopingowych.
Środki dopingujące wpływają na organizm i tym samym powodują szereg skutków ubocznych, z których większość ujawnia się dopiero po latach. Zwrócić uwagę należy na fakt, iż nie wszystkie substancje używane jako doping są legalne.
O legalności środka decyduje Światowa Agencja Antydopingowa (ang. The World Anti-Doping Agency – WADA) utworzona pod przewodnictwem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Lista środków zakazanych jest uaktualniana i publikowana co roku. Tym samym zakaz może ulec zmianie. Przykładem jest kofeina, która do 2004 roku była dozwolona tylko w określonych dawkach a dziś jej spożycie nie jest w żaden sposób ograniczone ani zakazane. Są tez substancje wykluczone tylko w określonych dyscyplinach sportu.
Ciekawostka
Alkohol uważany jest jako doping w sportach powietrznych, motorowych, samochodowych i łucznictwie.
Rodzaje dopingu i skuteczność
W dopingu farmakologicznym wyróżnić można sterydy anaboliczne. Są one związkami chemicznymi jakie wzmagają podział komórkowy tworząc nową tkankę mięśniową. Po ich zażyciu układ mięśniowy działa lepiej, zwiększa się zauważalnie siła, wytrzymałość ale i masa.
Ponadto te zmiany wpływają na poprawę ogólnej kondycji sportowca, wygląd staje się bardziej muskularny. Anaboliki są bardzo popularne w kulturystyce. Jednocześnie substancje te są najbardziej niebezpieczne bowiem zaburzają gospodarkę hormonalną, obniżają popęd seksualny, wywołują trądzik, ginekomastię jak również przyspieszają proces starzenia się organizmu.
Prócz anabolików wśród środków dopingujących znajdują się hormony. Są to leki wspierające leczenie niektórych chorób jak anemii. Sportowcy zażywają je w znacznie zwiększonych dawkach stymulując rozrost tkanki kostnej i mięśniowej, a także poprawiając wydolność oddechową i zwiększając odporność na zmęczenie, czy ból.
Najczęściej są to hormony stymulujące produkcję erytrocytów, hormon wzrostu oraz gonadotropina kosmówkowa (pobudza produkcję testosteronu i działa anabolicznie podobnie do sterydów). Nadużywanie hormonów sprawia że krew staje się lepka i podatna na zakrzepy a to zwiększa ryzyko zawału, udaru, zakrzepicy i miażdżycy. Skutkiem ubocznym może być tez hipokglikemia a także przerost narządów wewnętrznych, problemy psychiczne itd.
Środkami dopingującymi są też wybrane leki na liczne choroby, nie będące hormonami. W podwyższonych dawkach wpływają pozytywnie na wydolność oddechową i krążeniową, niestety tylko doraźnie. W tej grupie znajdują się głównie leki na astmę jak beta2-mimetyki. Ponadto stosuje siew dopingu liczne stymulanty. Nie powodują bezpośredniego wzrostu wydolności fizycznej, lecz stymulują organizm do wzmożonej aktywności poprzez pobudzenie centralnego układu nerwowego.
To właśnie ta grupa środków dopingujących jest najstarsza. Już w 1904 roku Amerykanin Thomas Hicks zwyciężył w maratonie dzięki wypiciu przed zawodami brandy wymieszanego ze strychniną. W tej grupie znajduje się przede wszystkim amfetamina, ale również efedryna, kofeina i alkohol. Najpoważniejszym skutkiem ubocznym zażywania stymulantów jest uzależnienie, ale również z czasem pojawienie się psychoz, bezsenności.
