Zapalenie jąder – to bardzo częste i popularne schorzenie dotykające wyłącznie mężczyzn może zostać wywołane przez wiele bakterii i wirusów. Najczęściej jednak pojawia się w wyniku zapalenia najądrzy czyli potocznie mówiąc przewodów łączących jądra z nasieniowodami. Jądra i najądrza znajdują się w mosznie. W większości przypadków w jednym z jąder stan zapalny jest bardziej nasilony niż w drugim.
Zapalenie jąder najczęściej pojawia się w dwóch grupach wiekowych, tj. u młodych i aktywnych seksualnie mężczyzn oraz u starszych panów, u których stwierdzono przerost gruczołu krokowego. Nie należy bagatelizować jej objawów gdyż choroba może doprowadzić do bezpłodności.
Przyczyny zapalenia jąder
Wśród wielu przyczyn podawanych w przypadku zapalenia jąder najczęściej spotykana jest zapalenie bakteryjne. Największa ilość przypadków związana jest z zakażeniem bakterią Chlamydia trachomatis(ok. 50%), inne to Neisseria gonorrhoeae (20%), rzadziej Ureaplasma urealyticum.
Inne charakterystyczne przyczyny mogące być przyczyną zapalenia jądra to między innymi:
– zapalenie świnkowe które nie tylko może być przyczyną zapalenia jądra ale także może przyczynić się do bezpłodności. Jeśli do zakażenia dojdzie u mężczyzn powyżej 40 roku życia często przyczyn upatruje się w drobnoustrojach powodujących zakażenia układu moczowego, np. E. coli, Klebsiella czy Pseudomonas.
– zapalenie naczyń,
– choroba Bechceta,
– guzkowe zapalenie tętnic,
– plamica Henocha-Schoenleina,
– zakażenie przez cewkę moczową,
– niekiedy występuje ze współistniejącym zapaleniem najądrza – epididymoorchitis,
– u starszych mężczyzn najczęściej związane jest z łagodnym przerostem gruczołu krokowego – BPH,
– zapalenie jąder w wyniku cewnikowania pęcherza,
– konsekwencja utrzymywanie cewnika w pęcherzu przez długi okres,
– zabiegi w obrębie dróg moczowych,
– łagodny rozrost stercza.
Czasami zapalenie najądrza i jądra może mieć etiologię grzybiczą lub wirusową. Szczególnie u osób z obniżoną odpornością, poddanych immunosupresji czy osób z cukrzycą zapalenie wywołane jest przez Candida, Brucellosis czy Cytomegalovirus (CMV).
Objawy zapalenia jąder
Nie należy bagatelizować żadnych objawów choroby nawet tych najdrobniejszych gdyż zaniedbanie w ich leczeniu może nieść za sobą poważne uszkodzenia w zdrowiu.
Do najczęstszych objawów zapalenia jąder zaliczamy:
– jednostronny ból jądra,
– zapalenia cewki moczowej,
– wyciek z cewki moczowej,
– skręt jądra,
– bolesność palpacyjna po stronie zapalenia,
– wyczuwalne obrzmienie najądrza.
– wodniak jądra,
– rumień i(lub) obrzęk moszny po zajętej stronie,
– gorączka,
– bolesny obrzęk,
– zaczerwienienie worka mosznowego
– tkliwość jąder
– bóle krocza
– bóle mięśni i stawów
– dreszcze
– ból podczas stosunku
– bóle pachwin
– krew w nasieniu
Leczenie zapalenia jąder
Bez względu na przyczynę wywołującą zapalenie jąder i najądrzy rozpoznanie opiera się głównie na badaniu klinicznym pacjenta. Na dyżur urologiczny pacjenci zgłaszają się najczęściej z powodu dolegliwości bólowych. Samo jądro wykazuje cechy stanu zapalnego – oprócz tkliwości na dotyk, występuje jego obrzęk i stwardnienie. Stwierdzenie charakterystycznych objawów przy badaniu moszny wystarcza do postawienia diagnozy, natomiast w celu rozpoznania czynnika etiologicznego wykonuje się najczęściej wymaz z cewki moczowej i posiew moczu.
W zdecydowanej większości przypadków zmiany występują po jednej stronie. Zapalenie obustronne zdarza się u około 5-10% chorych.
Przeprowadzane jest badanie USG moszny, które określa przyczynę dolegliwości i wyklucza inne, np. skręt jadra, wodniaka, raka jadra lub przepuklinę mosznową. W celu rozpoznania przyczyny zakażenia pobierany jest wymaz z cewki moczowej oraz mocz do badania.
Leczenie zapalenia jąder i najądrzy o etiologii bakteryjnej powinno opierać się na intensywnej antybiotykoterapii, najlepiej zgodnej z wrażliwością danego patogenu.
Jeśli natomiast mężczyzna przeszedł w przeszłości zapalenie jąder i najądrzy, i z powodu trudności w poczęciu dziecka podejrzewa się, że mogło dojść do uszkodzenia funkcji jąder, najlepiej w takiej sytuacji wykonać badanie nasienia. Ocenia się przy tym objętość ejakulatu, liczbę plemników, ich żywotność, budowę, ruchliwość i na tej podstawie ocenia się czy dany mężczyzna jest płodny. Oprócz tego, w leczeniu stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, zwłaszcza w przypadku wirusowego zapalenia, kiedy to antybiotyki są nieskuteczne. Ze względu na tak poważne powikłania, jak utrata płodności, właściwe i odpowiednio wczesne leczenie zapaleń męskich narządów płciowych jest niezwykle istotne.
Zapalenie jądra leczy się antybiotykami oraz niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi. Chory powinien zmniejszyć aktywność ruchową i raczej leżeć. Ulgę przynosi stosowanie obcisłej bielizny oraz kompresy na mosznę. W obecnych czasach coraz częściej praktykowana jest antybiotykoterapia empiryczna stosowana jeszcze przed wynikami badań bakteriologicznych. Lekarz w celu jej wdrożenia powinien kierować się przede wszystkim wywiadem i prawdopodobieństwem wystąpienia danego patogenu. W przypadku kiedy podejrzany jest patogen przenoszony drogą płciową (najczęściej u mężczyzn poniżej 35. roku życia), zalecana jest terapia tetracyklinami.
