Dirofilarioza to choroba która dotyka zarówno ludzi jak i zwierząt. Główną odpowiedzialność za jej wywołanie przypisuje się Dirofilaria repens – niebezpiecznemu pasożytowi. Czynnik chorobotwórczy to nicień czyli pasożyt psów i lisów występujący dotychczas głównie w strefie klimatu ciepłego na różnych kontynentach. Wiele z tych pasożytów jest rozdzielnopłciowa u niektórych występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Większość z nich jest jajorodna, a rozwój dzieli się na kilka stadiów. Jego obecność objawia się w formie zmiany podskórnej w różnych częściach ciała człowieka, czasami pod spojówką oka lub w gałce ocznej. Pasożyty przenoszone są głównie przez komary.
Rozwój Dirofilariozy
Dirofilarioza to choroba zwierząt i ludzi w krajach o ciepłym klimacie. Do Polski przywędrowała z południa Europy ale odnotowuje się tylko nieliczne przypadki. Warto wiedzieć iż nosicielami docelowymi dilofilarii są ssaki drapieżne, w tym psy i koty. Ludzie są dla tych nicieni żywicielami przypadkowymi. Dlaczego. Otóż np. pies będąc ostatecznym żywicielem, stanowi centrum rozwoju dojrzałych płciowo osobników, które dają początek nowemu pokoleniu larw, tzw. mikrofilarii krążących później we krwi.
W jaki sposób wiec choroba się przenosi? Dzieje się tak na skutek ukąszenia zakażonego zwierzęcia przez komara, który pije jego krew. W konsekwencji skutkuje to przeobrażeniu larw w postać inwazyjną. Aby proces rozpoczął się musza zachodzić sprzyjające warunki takie jak utrzymywanie się wysokiej temperatury w granicach 22 stopni przez około 3 tygodnie. Rozwój Dirofilaria repens powoduje wniknięcie do tkanki podskórnej. Jeżeli żywicielem tym będzie przypadkowo człowiek, pasożyt osiągnie postać dorosłą jednak nie będzie się dalej rozmnażał. Nie jest możliwe zarażenie się Dirofilaria repens bezpośrednio od psa, ani od innego człowieka. Na szczęście w przeważającej ilości przypadków nawet jeśli larwy dostaną się do krwiobiegu człowieka, to są one sprawnie unieszkodliwiane przez układ odpornościowy. Z nieznanych dotąd przyczyn u niektórych ludzi nicienie przeżywają i dirofilarioza rozwija się.
Wśród ludzi dilofilariozę najczęściej odnotowuje się w regionach Morza Śródziemnego i w Afryce północnej. W krajach Unii Europejskiej najwięcej przypadków zauważono we Włoszech, Francji, Grecji i Hiszpanii. Więcej przypadków zachorowania zauważono u osób w wieku od 45 do 55 lat. Jak dotąd tylko na Sri Lance wykryto przypadki zarażenia dzieci poniżej 9 roku życia. Najmłodszym znanym chorym z rozpoznaną dirofilariozą było 4 miesięczne dziecko.
Dirofilarioza – objawy
Dirofilarioza jest przede wszystkim bardzo groźna dla zwierząt. W łagodnej formie dirofilariozy symptomy na początku podobne są do przeziębienia. Wśród najbardziej charakterystycznych objawów można zaobserwować:
– wysoka gorączka,
– senność,
– brak apetytu,
– obniżenie masy ciała,
– osłabienie,
– duszność,
– obrzęki,
– wodobrzusze.
Po jakimś czasie, od kilku miesięcy do kilku lat od ukąszenia komara – można zauważyć na ciele niewielki podskórny, drażliwy, pojedynczy guzek, niekiedy przemieszczający się. Ma on często wielkość od 0,5 do 2.5 cm. W guzku tym znajduje się nicień o wymiarach od kilku do 15 cm długości, który niezwykle szybko degeneruje otaczające go tkanki, powodując stan zapalny. Najlepiej pozbyć się pasożyta zanim urośnie, poprzez zabieg chirurgiczny na wczesnym etapie choroby i w czasie występowania niewielkich zmian na skórze.
Dirofilarioza – leczenie
Leczenie tej mniej groźnej odmiany dirofilariozy polega na chirurgicznym usunięciu pasożyta. W każdym przypadku należy zdecydować się na operację, ponieważ dirofilarioza może przenosić się na ludzi. Ponadto nicienie rozmnażają się podczas bytowania w organizmie zwierzęcia, więc każde, nawet najmniejsze zgrubienie występujące u psa, powinno poskutkować wizytą u weterynarza.
Nieleczona dirofilarioza kończy się śmiercią zwierzęcia. Standardowym badaniem jest wykonanie rozmazu krwi i stwierdzenie w nim larw tych nicieni – mikrofilarii. Ponieważ larwy występują we krwi okresowo, skuteczniejszym sposobem wykrycia zarażenia jest badanie krwi psa przy pomocy szybkiego testu immunoenzymatycznego.
Inna znacznie groźniejszą odmianą dirofilariozy wywołuje nicień – Dirofilaria immitis, który zagnieżdża się w tętnicy płucnej lub prawej komorze serca. Ta odmiana dirofilariozy może doprowadzić do śmierci zwierzęcia. Nicień Dirofilaria immitis jest większy niż Dirofilaria repens i jego postać dorosła może osiągać nawet 30 cm długości.
Leczenie skórnej postaci dirofilariozy najczęściej ogranicza się do usunięcia pasożyta, ale już leczenie postaci sercowej jest długie i skomplikowane. Dlatego najlepiej jest zadbać o psa i odpowiednio chronić go przed ukłuciami komarów i meszek, które są roznosicielami tej choroby.
Istnieje wiele środków na rynku które umożliwiają podjęcie skutecznej walki z komarami oraz meszkami. Preparaty te mają szersze spektrum działania, dzięki czemu kompleksowo zabezpieczają przed pasożytami bytującymi na powierzchni ciała. By jednak preparaty te były skuteczne, pies nie może być kąpany 48 godzin przed i 48 godzin po ich zastosowaniu, a zabieg nasączenia skóry płynem powinno się powtarzać co cztery tygodnie.
